Του Tony Barber
Η Ιταλία θα έχει τον χαμηλότερο ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης από τις 28 χώρες της Ε.Ε. εφέτος και το 2018, σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το δημόσιο χρέος της θα ξεπεράσει το 133% του ΑΕΠ και η ανεργία θα παραμείνει πάνω από το 11% (η ανεργία των νέων θα είναι περίπου 40%).
Αυτές οι θλιβερές προβλέψεις βοηθούν να αντιληφθούμε γιατί ο πρώην πρωθυπουργός Ματέο Ρέντζι ζήτησε την περασμένη Δευτέρα τη διεξαγωγή έκτακτου συνεδρίου για το κόμμα του της Δημοκρατικής Αριστεράς. Ο ενεργητικός 42χρονος Ρέντζι θέλει να ξεφορτωθεί τους επικριτές του μέσα στο κόμμα μια για πάντα, να δημιουργήσει δυναμική για τη διεκδίκηση ακόμα μίας πρωθυπουργίας και για ακόμα μια απόπειρα αναζωογόνησης της ιταλικής οικονομίας.
Ωστόσο, η πιθανότερη συνέπεια της πρωτοβουλίας του κυρίου Ρέντζι θα είναι να μη διεξαχθούν οι πρόωρες βουλευτικές εκλογές, οι οποίες φαίνονταν πιθανές πριν από δύο μήνες. Οι εκλογές ίσως αναβληθούν μέχρι να ολοκληρωθεί η πενταετής θητεία της Βουλής στις αρχές του 2018, προκειμένου να γίνουν αναγκαίες αλλαγές στο εκλογικό σύστημα της Ιταλίας.
Μια καθυστέρηση στη διεξαγωγή των εκλογών θα ανακούφιζε τους εταίρους της Ιταλίας στην Ευρωζώνη και τις αγορές, οι οποίες ανησυχούν για πιθανές ανατροπές στην Ολλανδία τον επόμενο μήνα και στη Γαλλία τον Απρίλιο και τον Μάιο. Μια καθυστέρηση θα ικανοποιούσε επίσης εκατοντάδες πρωτοεκλεγμένους βουλευτές, οι οποίοι θα έχαναν τις γενναιόδωρες συντάξεις εάν οι εκλογές γίνονταν πριν από τα μέσα Σεπτεμβρίου.
Τα θετικά της διεξαγωγής ενός κομματικού συνεδρίου που ζήτησε ο Ρέντζι πρέπει να ζυγιστούν με τα αρνητικά. Από οικονομικής πλευράς αυτό έχει δύο διαστάσεις. Πρώτον, το 2017 πρόκειται να εξελιχθεί σε ακόμα μία χρονιά άστοχης περιπλάνησης όσον αφορά την μεταρρύθμιση της ιταλικής οικονομίας. Δεύτερον, η μάχη για την ηγεσία του κόμματος εμπεριέχει τον κίνδυνο να εξελιχθεί σε έναν διαγωνισμό μεταξύ των υποψηφίων για την πιο δυνατή κριτική της Ε.Ε., η οποία απαιτεί από την Ιταλία περικοπές στον προϋπολογισμό.
Οι Βρυξέλλες ζητούν από την ιταλική κυβέρνηση να κάνει περικοπές ύψους 3,4 δισεκατομμυρίων ευρώ ή 0,2% του ΑΕΠ στον προϋπολογισμό του 2017. Η κυβέρνηση του Πάολο Τζεντιλόνι, του διαδόχου του Ρέντζι, υποσχέθηκε ότι θα το κάνει αυτό κυρίως με την αύξηση της έμμεσης φορολογίας. Σε μια κομματική συνάντηση την Δευτέρα ο κύριος Ρέντζι, ο οποίος ως πρωθυπουργός επέκρινε συχνά την Ε.Ε., επέκρινε την αύξηση της έμμεσης φορολογίας ως λάθος.
Ο πειρασμός για επιθέσεις στην Ε.Ε. για εσωτερικά πολιτικά οφέλη στην Ιταλία είναι ανθυγιεινός, αλλά μεγαλώνει διαρκώς. Σε κάθε περίπτωση, είναι ξεκάθαρο ότι ο κύριος Ρέντζι παρά τους ταπεινούς όρκους πίστης στον κύριο Τζεντιλόνι, θεωρεί πως ο ίδιος είναι καταλληλότερος για να ηγηθεί μιας κυβέρνησης που θα αναλάβει να αναστρέψει τη χρόνια πτωτική πορεία της ιταλικής οικονομίας. Αυτό το επιχείρημα, προσαρμοσμένο σε έναν πολιτικό που δίνει συγχώρεση στον εαυτό του, ίσως να έχει αξία.
Ο βασικότερος αντίπαλος του Δημοκρατικού Κόμματος στις δημοσκοπήσεις είναι το αντισυστημικό Κίνημα των Πέντε Αστέρων, το οποίο φαίνεται ότι γνωρίζει λίγα και ενδιαφέρεται λιγότερο για τη διαχείριση της οικονομίας με υπευθυνότητα. Στα δεξιά βρίσκεται η αντιμεταναστευτική Λέγκα του Βορρά, τα συντρίμμια της άλλοτε κραταιάς Φόρζα Ιτάλια του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, και μερικά μικρότερα κόμματα. Και εκείνα, επίσης, είναι ανεπαρκή όσον αφορά αξιόπιστες οικονομικές πολιτικές.
Μέσα στο Δημοκρατικό Κόμμα, οι αριστεροί αντίπαλοι του κυρίου Ρέντζι ονειρεύονται μια Ιταλία που δεν χρειάζεται μεταρρυθμίσεις στην εργασία, στην παραγωγή και στις υπηρεσίες, όπου η κυβέρνηση της περιόδου 2014-2016 έκανε κάποια πρόοδο πριν παραιτηθεί τον Δεκέμβριο. Δυστυχώς, η αριστερή πτέρυγα δεν ανταποκρίθηκε στην ανάγκη για αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της οικονομικής ανάπτυξης προκειμένου να επουλωθούν τα δημόσια οικονομικά της Ιταλίας και να αποφευχθεί η αποσταθεροποίηση της Ευρωζώνης.
