Το σχέδιο που, υπό άλλες συνθήκες, ριχνόταν στην πυρά ως “αιρετικό”, επιστρέφει σήμερα ως νηφάλιος ρεαλισμός και αρκετοί επιμένουν ότι αξίζει δεύτερης ανάγνωσης: Ευρώπη δύο ταχυτήτων.
Το διακύβευμα της ολοκλήρωσης εν μέσω της χαοτικής αβεβαιότητας του Brexit και του Τραμπ, με τις εφαρμοζόμενες οικονομικές πολιτικές του σκληρού ευρωπυρήνα ευεργετικές για κάποιους και καταστροφικές για πολλούς άλλους, οδηγούν μοιραία σε αναθεώρηση αντιλήψεων και αλλαγή στάσης. Τα ερωτήματα όμως είναι πολλά και δύσκολα.
Πώς θα δρομολογηθεί θεσμικά και πολιτικά η όποια διαφοροποίηση από την αρχική πρόβλεψη της ισότιμης και ισοβαρούς εμπλοκής όλων των μερών στο ευρωπαϊκό σχέδιο; Ποιος, και με ποια κριτήρια, θα αποφασίσει ποιοι μπορούν να τρέξουν στη "μικρή" και ποιοι στη "μεγάλη" ταχύτητα; Πώς θα συντονιστούν οι κατά πάσα πιθανότητα διαμετρικά αντίθετες πολιτικές των “γρήγορων” με εκείνες των “αργών”;
Πάντως, για τον Ρομάνο Πρόντι, τον Ιταλό πρώην πρωθυπουργό και πρώην πρόεδρο της Κομισιόν, υπάρχει ρεαλιστική προοπτική στην ιδέα της Ευρώπης των δύο ταχυτήτων. Και προφανώς βλέπει σ’ αυτή μια λυτρωτική έξοδο διαφυγής για την Ιταλία από τις αδιέξοδες πολιτικές του ευρωπαϊκού Βορρά που καθιστούν όλο και λιγότερο ανταγωνιστικό το άλλοτε εύρωστο εξαγωγικό εμπόριο της Ρώμης.
Α και Β “θέση”
“Επιτέλους μια απάντηση” σχολίασε ο Ιταλός πολιτικός αναφερόμενος στις πληροφορίες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας μετά την ευρωσύνοδο της Μάλτας περί συναινετικής στάσης της Άνγκελα Μέρκελ στην ιδέα να προχωρήσει το ευρωπαϊκό σχέδιο με περισσότερες, αντί της μιας, ταχύτητες.
«Η Ευρώπη των δύο ταχυτήτων μπορεί να δώσει επιτέλους μια απάντηση. (...) Όλοι μαζί δεν είμαστε σε θέση να προαγάγουμε το ευρωπαϊκό σχέδιο. Η κίνηση της καγκελαρίου είναι θετική διότι νομίζω πως -επιτέλους- δίνει μια πρώτη απάντηση στους Τραμπ και Λεπέν» τόνισε ο Πρόντι σε συνέντευξή του στην εφημερίδα “La Repubblica”. Σύμφωνα με τον ίδιο, «η Γερμανία δείχνει ότι θέλει να αρχίσει να αναλαμβάνει τον ηγετικό ρόλο που απέφευγε μέχρι τώρα να αναλάβει, κάτι το οποίο είναι θετικό».
Ο εμβληματικός πολιτικός της Κεντροαριστεράς ξεκαθαρίζει πάντως ότι «η Ευρώπη των δυο ταχυτήτων δεν είναι, και δεν πρέπει να γίνει, μια Ευρώπη πρώτης και δεύτερης θέσης. Και ιδίως δεν πρέπει να γίνει μια Ευρώπη στην οποία οι επιβάτες της πρώτης θέσης αποφασίζουν ποιος πρέπει να καθίσει στη δεύτερη». Μ' αυτό υπόψιν κάλεσε την ιταλική κυβέρνηση «να προετοιμαστεί δεόντως, ώστε η ευρωπαϊκή διάσκεψη της Ρώμης, τον ερχόμενο Μάρτιο, να αποκλείσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο».
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, η Mέρκελ δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να υπάρχει αναφορά στην έννοια των «πολλαπλών ταχυτήτων», ήδη, στο κείμενο της κοινής δήλωσης που θα εγκρίνουν οι “27” στη Ρώμη, με την ευκαιρία της 60ής επετείου ίδρυσης της Ε.Ε.
Γερμανικό ΟΚ
Η ανακίνηση του θέματος και η σχετική σεναριολογία επέστρεψαν χθες μ' έναν δεύτερο κύκλο “επεισοδίων” μέσα απ' τις σελίδες της βελγικής ολλανδόφωνης εφημερίδας “De Standaard”.
Στο σχετικό ρεπορτάζ με τίτλο «Στην ίδια γραμμή Mέρκελ - Mισέλ» αποκαλύπτεται ότι η Γερμανίδα καγκελάριος και ο Βέλγος πρωθυπουργός είναι σύμφωνοι στην ιδέα δημιουργίας μίας Ευρώπης «πολλαπλών ταχυτήτων». Όπως σημειώνει το έντυπο, η ιδέα «έπεσε στο τραπέζι» από τις χώρες της Benelux (Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο) που σχημάτιζαν μεταξύ των άλλων (το 1957) τον αρχικό πυρήνα της μετέπειτα ΕΟΚ.
Η εφημερίδα θεωρεί «βαρύνουσας σημασίας» το γεγονός ότι στη σύνοδο της Μάλτας για πρώτη φορά και η Γερμανίδα καγκελάριος έδειξε ότι συμμερίζεται το “όραμα” δημιουργίας μίας Ευρώπης «πολλαπλών ταχυτήτων» με το σκεπτικό ότι «θα διευκολύνει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων». Οι αναλυτές θεωρούν ότι και μόνον η αλλαγή στάσης της Γερμανίας σηματοδοτεί την ένταξη του ζητήματος στην ατζέντα των μελλοντικών συζητήσεων στους κόλπους της Ένωσης.
Η βελγική εφημερίδα, επιμένοντας ότι το σχέδιο κερδίζει υποστήριξη, επικαλείται την κοινή δήλωση που δόθηκε στη δημοσιότητα από τις χώρες της Benelux σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης, όπου μεταξύ άλλων τονίζεται: «Οι διαφορετικοί δρόμοι ολοκλήρωσης και η ενισχυμένη συνεργασία μπορούν να δώσουν πραγματικές απαντήσεις στις ποικιλόμορφες προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζουν τα κράτη - μέλη».
