Μπορεί ο νικητής των αμερικανικών εκλογών Ντόναλντ Τραμπ να διαβεβαιώνει ότι η συνεργασία με τη Ρωσία για την επίλυση διεθνών κρίσεων περιλαμβάνεται στις άμεσες προτεραιότητές του, ωστόσο για το ΝΑΤΟ η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο δεν σημαίνει και πολλά.
Μια αθέατη απόβαση στρατευμάτων άρχισε την προηγούμενη εβδομάδα στις ακτές της Βαλτικής: Η μεγαλύτερη ταξιαρχία του αμερικανικού στρατού που αναπτύσσεται στην Ευρώπη από τα τέλη του Ψυχρού Πολέμου έφτασε στο λιμάνι Μπρέμερχαβεν της βόρειας Γερμανίας.
Οι πρώτοι που έφτασαν ήταν 3.500 Αμερικανοί στρατιώτες, οι οποίοι θα μεταφερθούν σιδηροδρομικώς τις επόμενες ημέρες στη ΝΑΤΟϊκή βάση του Βροκλάου στην Πολωνία. Θα τους ακολουθήσουν εκατοντάδες τανκς Abrahams, αντιεροπορικά Paladin, τεθωρακισμένα οχήματα Humvee και άλλος βαρύς στρατιωτικός εξοπλισμός.
Η απόβαση εντάσσεται στην επιχείρηση Ατλαντική Αποφασιστικότητα που αποφασίστηκε από τον απερχόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα και έχει ως διακηρυγμένο στόχο να "καθησυχάσει τους συμμάχους της ανατολικής Ευρώπης" απέναντι σε αυτό που το ΝΑΤΟ χαρακτηρίζει "κλιμακούμενη ρωσική επιθετικότητα".
Ο αμερικανικός στρατός διατηρούσε πάντοτε ισχυρές δυνάμεις στις βάσεις του στην Ευρώπη, αλλά ο αριθμός τους είχε αρχίσει να φθίνει τα τελευταία χρόνια, καθώς οι στρατιώτες που αποχωρούσαν δεν αντικαθιστούνταν. Αυτό τώρα αλλάζει. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το περιοδικό “Stars and Stripes”, όλες οι δυνάμεις που αποχωρούν στο εξής θα αναπληρώνονται πλήρως.
Τα αμερικανικά στρατεύματα δεν πρόκειται να μεταφερθούν μόνο στην Πολωνία αλλά και στη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, τη Γερμανία και στις χώρες της Βαλτικής. Εκεί θα συμμετάσχουν σε κοινά γυμνάσια με τις δυνάμεις των ΝΑΤΟϊκών χωρών που θα τα φιλοξενούν.
Οι αμερικανικές δυνάμεις αποτελούν την αιχμή του δόρατος αλλά δεν είναι οι μοναδικές που σήμερα αναπτύσσονται στην ανατολική Ευρώπη. Η Βρετανία έστειλε πρόσφατα πολεμικά αεροσκάφη της να περιπολούν πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα, ενώ γαλλικά και δανέζικα στρατεύματα πρόκειται να αποσταλούν στην Εσθονία.
Ρωσική οργή, γερμανική επιφυλακτικότητα
Όπως ήταν επόμενη η Μόσχα αντέδρασε οργισμένα στην απόβαση των αμερικανικών στρατευμάτων. "Πρόκειται για μια επιχείρηση που απειλεί τα συμφέροντα και την ασφάλειά μας" τόνισε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, καταγγέλλοντας το γεγονός ότι μια "τρίτη χώρα ενισχύει τη στρατιωτική παρουσία της" κοντά στα σύνορα της Ρωσίας χωρίς να αποτελεί καν ευρωπαϊκή χώρα.
Η κίνηση αποδοκιμάστηκε και από μεγάλη μερίδα Γερμανών πολιτικών. "Δεν μας βοηθάνε τα τανκς που μπαινοβγαίνουν στα σύνορά μας" ήταν η χαρακτηριστική τοποθέτηση του Ντίτμαρ Βόιτκε, πρωθυπουργού του κρατιδίου του Βραδεμβούργου και στελέχους του σοσιαλδημοκρατικού SPD. "Ελπίζω πως όλοι θα διατηρήσουν την ψυχραιμία τους. Πιστεύω ότι παρά τις δυσκολίες, θα πρέπει να επιδιώξουμε τον διάλογο με τη Ρωσία" κατέληξε.
Ακόμη εντονότερη ήταν η αντίδραση της γερμανικής Αριστεράς. "Τα τανκς δεν φέρνουν πουθενά την ειρήνη" σχολίασε ο Κρίστιαν Γκέρκε από το Die Linke ενώ σε ανακοίνωσή του το κόμμα σημείωσε ότι η ανάπτυξη των αμερικανικών στρατευμάτων στην Πολωνία θα πυροδοτήσει νέα κούρσα εξοπλισμών και επιδείνωση των σχέσεων με τη Ρωσία. Δεν έλειψαν και οι διαδηλώσεις, με εκατοντάδες κατοίκους του Μπρέμερχαβεν να υποδέχονται τα αμερικανικά στρατεύματα με πλακάτ που έγραφαν "Εξω από το ΝΑΤΟ".
Για πολλούς αναλυτές, η ανάπτυξη των αμερικανικών ενισχύσεων δεν αποτελεί τίποτε, περισσότερο από μια προσπάθεια να εξουδετερωθεί προκαταβολικά οποιαδήποτε προσπάθεια του νέου προέδρου των ΗΠΑ να ομαλοποιήσει τις σχέσεις με τη Ρωσία. Γιατί τι είδους ειλικρινής διάλογος ανάμεσα στις δύο πλευρές θα μπορούσε να υπάρξει όσο οι ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις περιπολούν πάνοπλες στα νότια σύνορα της Ρωσίας; Ή μήπως θα τολμούσε ποτέ ένας πολιτικός σαν τον Ντόναλντ Τραμπ να εμφανιστεί πιο αδύναμος από τον προκάτοχο του διατάσσοντας την απόσυρση των ενισχύσεων;
Στην εμφάνισή του, άλλωστε, μπροστά στην αμερικανική γερουσία την προηγούμενη εβδομάδα, ο μελλοντικός υπουργός Εξωτερικών, Ρεξ Τίλερσον βρήκε την ευκαιρία να επικρίνει τον πρόεδρο Ομπάμα για την υποχωρητική, όπως υποστήριξε, στάση του απέναντι στη Μόσχα τις ημέρες προσάρτησης της Κριμαίας.
"Η απουσία αποφασιστικής και δυναμικής απάντησης κρίθηκε από τη Ρωσία ως αδυναμία" τόνισε ο Τίλερσον, εκτιμώντας ότι αυτό "έστρωσε τον δρόμο για την εισβολή στην Ουκρανία". Τι θα έκανε ο ίδιος αν ήταν τότε υπουργός Εξωτερικών; Θα έστελνε όπλα στην Ουκρανία το 2014 αντί να επιβάλει κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας "εκ των υστέρων".
Ο παράγων Καλίνινγκραντ
Δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πού θα μπορούσε να οδηγήσει αυτός ο ανταγωνισμός. Πόσο μάλλον όταν οι εκατέρωθεν επιδείξεις πυγμής δεν αφορούν μόνο συμβατικά όπλα. "Θα μπορούσε ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος να αρχίσει από το Καλίνινγκραντ;" διερωτάται σε πρόσφατο δημοσίευμά του το συνήθως ψύχραιμο “Courrier International”.
Η περιοχή του Καλίνινγκραντ, γνωστή και ως "Γιβραλτάρ της Βαλτικής", αναδεικνύεται σε ένα από τα πιο θερμά μέτωπα του νέου Ψυχρού Πολέμου μεταξύ Δύσης και Ρωσίας. Από τη μία, η απομονωμένη ζώνη παραμένει περικυκλωμένη από χώρες που πλέον αποτελούν μέλη του ΝΑΤΟ -την Πολωνία και τη Λιθουανία- ενώ, από την άλλη, η παρουσία ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων εκεί θα μπορούσε να υπονομεύσει οποιαδήποτε ΝΑΤΟϊκή επιχείρηση στη βόρεια Ευρώπη.
Τους τελευταίους μήνες, Ουάσιγκτον και Βαρσοβία υποστηρίζουν ότι η Ρωσία εγκαθιστά στο Καλίνινγκραντ πυραύλους Ίσκαντερ. Στην εμπροσθοφυλακή των κινδυνολογικών σεναρίων και δηλώσεων βρέθηκε πρόσφατα ο Αμερικανός στρατηγός εν αποστρατεία Τζακ Κιν, υποστηρίζοντας πως η Μόσχα ετοιμάζεται να επιτεθεί στις χώρες της Βαλτικής προκειμένου να προκαλέσει τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. "Οι Ρώσοι αυξάνουν την πίεσή τους στις χώρες της Βαλτικής και υπάρχει η πιθανότητα να προκαλέσουν το ΝΑΤΟ με ένα υβρίδιο στρατιωτικής κατοχής παρόμοιο με εκείνο της ανατολικής Ουκρανίας" δήλωσε στη βρετανική εφημερίδα “Times” επικαλούμενος για την πρόβλεψη του την "τεράστια συσσώρευση" ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων στην περιοχή.
Κατά τον Κιν, η Ρωσία του Πούτιν επιχειρεί να στερήσει από τις ΗΠΑ και τους ΝΑΤΟϊκούς συμμάχους τους "το αεροπορικό και ναυτικό πλεονέκτημα" που διατηρούσαν μέχρι σήμερα στην περιοχή της ανατολικής Ευρώπης. Σε μια προσπάθεια να διατηρήσει αυτό το πλεονέκτημα, η Ουάσιγκτον εξετάζει το ενδεχόμενο εξοπλισμού της Πολωνίας με πυραύλους JASSM-ER, ένα όπλο με βεληνεκές που φτάνει τα 1.000 χιλιόμετρα. Όση απόσταση δηλαδή χωρίζει τη Βαρσοβία από τη Μόσχα.
