Του Αργύρη Παναγόπουλου
Με τριήμερο πένθος αποχαιρετά η Πορτογαλία τον σοσιαλιστή αγωνιστή της δημοκρατίας και πολέμιο της νεοφιλελεύθερης λιτότητας Μάριο Σοάρες. Ο μεγάλος αυτός φίλος της Ελλάδας και της κυβέρνησης της Αριστεράς στάθηκε στην πρώτη γραμμή του αγώνα για την επανοικοδόμηση της Ευρώπης με βάση τις αρχές της δημοκρατίας, της ελευθερίας, της ειρήνης και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Ο 92χρονος Μάριο Σοάρες «έφυγε» το Σάββατο 7 Ιανουαρίου αφήνοντας πίσω του μια μεγάλη πολιτική και κοινωνική κληρονομιά όχι μόνο για τους σοσιαλιστές που πιστεύουν ακόμη στον αγώνα για την κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά και σε όλους τους δημοκρατικούς, προοδευτικούς και αριστερούς πολίτες που αγωνίζονται για μια άλλη Πορτογαλία, μια άλλη Ευρώπη και έναν άλλο καλύτερο κόσμο.
Η αστυνομία τον συνέλαβε δώδεκα φορές. Φυλακίστηκε και εξορίστηκε προτού διαφύγει στο εξωτερικό, εξελέγη δύο φορές πρωθυπουργός και άλλες δύο πρόεδρος της δημοκρατίας. Το 1986 υπέγραψε την είσοδο της Πορτογαλίας στην πρώην ΕΟΚ. Ήταν ο πρώτος πρόεδρος της δημοκρατίας π0ου εξελέγη απευθείας από τον πορτογαλικό λαό, επανεξελέγη το 1991 από τον α’ κιόλας γύρο, συγκεντρώνοντας το συντριπτικό 70%, ήταν ο πρώτος σοσιαλιστής που ανέλαβε υπουργικά και πρωθυπουργικά καθήκοντα στις πρώην δικτατορίες του ευρωπαϊκού Νότου, ενώ στήριξε την πλήρη ανεξαρτησία των αποικιών της Πορτογαλίας.
Ο Μάριος Σοάρες υπήρξε ένας μεγάλος φίλος της Ελλάδας και παρά την ηλικία του παρακολούθησε τους αγώνες του ελληνικού λαού για να απαλλαχθεί από τα μνημόνια, κατήγγειλε την πολιτική υποτέλειας του ΠΑΣΟΚ και στάθηκε στο πλευρό του ΣΥΡΙΖΑ και του προέδρου του στη μάχη για την ανατροπή στην Ελλάδα και υποστήριξε ένθερμα τη συνεργασία του Σοσιαλιστικού Κόμματος με την Αριστερά, το Μπόλο και το Πορτογαλικό ΚΚ. Είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω μαζί του αρκετές φορές και να του πάρω συνεντεύξεις που δημοσιεύτηκαν στα περιοδικά «Επίκαιρα» και «Crash» και ασφαλώς στην «Αυγή», μικρά αποσπάσματα των οποίων βρίσκονται σε αυτό το κείμενο, μαζί με αναφορές στις επιστολές που έστειλε στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα, όπως επίσης και αποσπάσματα από συνέντευξη του γιου του Ζοάο Σοάρες για τις επιδράσεις των νικών του ΣΥΡΙΖΑ στην ανατροπή στη Λισσαβόνα.
Η ακατονόμαστη βλακεία της Μέρκελ
«Η Ελλάδα είναι μια μεγάλη χώρα και, προσωπικά, ανέκαθεν είχα πάθος για τη χώρα σας, όχι μόνο επειδή την αγαπώ και είμαι εξοικειωμένος με τα ελληνικά και τις ομορφιές της, αλλά και για το λόγο πως η Ιστορία είναι ό,τι δημιούργησε η Ελλάδα. Δημιούργησε τη Δημοκρατία. Η Ελλάδα ήταν που μας δίδαξε τη φιλοσοφία, την επιστήμη, τα πάντα. Τα πάντα... Κυρίως τη Δημοκρατία. Το γεγονός ότι μεταχειρίστηκαν την Ελλάδα με τον τρόπο με τον οποίο τη μεταχειρίστηκαν μου φαίνεται ακατονόμαστη βλακεία από την πλευρά της κυρίας Μέρκελ. Η Ελλάδα πρέπει να διασωθεί με κάθε τρόπο, διότι αυτό αποτελεί κοινό συμφέρον όλων μας, αρχής γενομένης από το συμφέρον της Γερμανίας. Εάν η Ελλάδα εξαναγκαστεί να βγει από το ευρώ ή να βγει από την Ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα το αντέξει και δεν θα μπορεί να «σταθεί». Θα ακολουθήσει η Πορτογαλία. Την Πορτογαλία θα την ακολουθήσουν η Ισπανία και αμέσως μετά θα ακολουθήσει η Ιταλία και το Βέλγιο. Κατόπιν, θα εξαναγκαστεί να βγει η Γαλλία, και όλη η κρίση θα καταλήξει στη Γερμανία. Δεν έχω καμία αμφιβολία επ’ αυτού. Καταστρέφουμε το πιο ενδιαφέρον και ειρηνικό πολιτικό σχέδιο που είδαν οι ευρωπαϊκοί λαοί τουλάχιστον τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες· ένα όραμα που τους βοήθησε να οικοδομήσουν κοινωνίες πρόνοιας και αλληλεγγύης διαμέσου των διαδικασιών που οδήγησαν στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εκφράζω την απόλυτη συμπαράστασή μου στην Ελλάδα και στο λαό της και δεν μου αρέσει να ακούω κάποιους να λένε «εμείς δεν είμαστε σαν την Ελλάδα, δεν είμαστε σαν την Πορτογαλία, δεν είμαστε σαν την Ιρλανδία»... Είμαστε όλοι Ευρωπαίοι και ανήκουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση», τόνισε ο Μάριο Σοάρες στο περιοδικό «Επίκαιρα» το Σεπτέμβριο του 2012.
Για τον Μ. Σοάρες «η Δεξιά έχει μια αντίληψη αντι-ευρωπαϊκή στην πράξη, διότι, από τη μια, «χτυπά» το κοινωνικό κράτος και την κοινωνική συνοχή και, από την άλλη, αναβιώνει τον εθνικισμό. Για άλλη μια φορά οδηγούμαστε σε περίοδο σκληρών αγώνων εναντίον αυτής της λογικής, εναντίον των εθνικισμών που βγαίνουν στην επιφάνεια στην ΕΕ, εθνικισμών που κινδυνεύουν να τελειώσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση… Οι νέοι μας και πολύς κόσμος κατανοούν ότι μια οικονομικίστικη πολιτική δεν οδηγεί πουθενά. Σε κανένα μέρος. Ας υποθέσουμε ότι η Ελλάδα και μετά η Πορτογαλία αλλά και η Ιρλανδία θα εκπληρώσουν όλ’ αυτά που τους ζητούν αυτοί οι οικονομικιστές. Ότι θα μειώσουν τα ελλείμματα και τα χρέη με τη σκληρή λιτότητα και τις περικοπές που επιβάλλει η τρόικα κ.λπ., κ.λπ. Πού θα βρεθούν οι χώρες αυτές και ο κόσμος έπειτα από τρία χρόνια; Θα τα έχουμε χάσει όλα. Θα μας αφήσουν γυμνούς! Δεν θα έχουν λύσει τίποτα και δεν θα επιστρέψουν στην ανάπτυξη. Θα είναι η μεγαλύτερη ατυχία, αποτυχία και καταστροφή».
«Οι αγορές πρέπει να ρυθμιστούν από τα κράτη και να εξαρτώνται από τα κράτη. Δεν μπορεί να συμβαίνει το αντίθετο. Σήμερα βλέπουμε να συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Δεν έχουμε πολιτικούς, δεν έχουμε οικονομολόγους· υπάρχουν μόνο άτομα που θέλουν να βγάλουν χρήματα από την πολιτική! Αυτό είναι εντελώς παράλογο... Θέλουμε να σώσουμε την Ευρώπη από αυτή την κατρακύλα. Θέλουμε η Ευρώπη να παραμείνει μια ήπειρος της αλληλεγγύης. Να είναι ενωμένη, να διατηρήσει τις ευρωπαϊκές τις αρχές και το ευρωπαϊκό της σχέδιο. Το ευρωπαϊκό σχέδιο ήταν εξαρχής ένα σχέδιο αντι-οικονομικίστικο. Ήταν ένα σχέδιο που μας ένωνε όλους. Που έφερε σε όλους ευημερία, κοινωνική πρόνοια και ειρήνη. Μας προσέφερε κύρος απέναντι στον υπόλοιπο στον κόσμο. Εάν αποτύχουμε, θα χάσουμε όλοι τα πάντα. Τόσο η Ελλάδα και η Πορτογαλία όσο και οι άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας αλλά και της Φινλανδίας. Όλοι θα χάσουν. Θα γίνουμε όλοι μικρές χώρες, «πραγματάκια», που θα εξαρτώνται από την Ασία και, εάν όχι από την Ασία, από την Άπω Ανατολή. Θα πρέπει να ξεχάσουμε να είμαστε αυτό που αντιπροσωπεύουμε σήμερα. Η Ευρώπη και η ΕΕ αποτέλεσαν το φάρο του Διαφωτισμού για όλο τον κόσμο», συμπλήρωσε ο Μ. Σοάρες στην ίδια συνέντευξη, εκτιμώντας ότι «οι Αμερικανοί –ιδίως ο Ομπάμα– έχουν δίκιο: Πρέπει κι εμείς να επενδύσουμε σε ένα νέο «new deal». Ένα είδος «new deal» για να δημιουργήσουμε νέες θέσεις εργασίας και να επανεκκινήσουμε την οικονομική ανάπτυξη, για να κινηθούν και να επενδυθούν σωστά οι πόροι μας. Αυτός είναι ο έξυπνος και διορατικός δρόμος που θα πρέπει να ακολουθήσουμε».
Όχι στην Ευρώπη λογιστών και κερδοσκόπων
«Η κυρία Μέρκελ βρίσκεται καθημερινά διαρκώς και περισσότερο απομονωμένη τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Γερμανία. Σήμερα όλοι έχουν κατανοήσει ότι η πολιτική που ξεκίνησε για να «τιμωρήσει» την Ελλάδα είναι αδιέξοδη. Από την πρώτη στιγμή είχα καταγγείλει τις άδικες επιθέσεις που δέχθηκε η Ελλάδα. Μόνο ένας ανιστόρητος θα μπορούσε να εκφραστεί εναντίον της Ελλάδας και των Ελλήνων με τους χαρακτηρισμούς της Μέρκελ. Όταν εκδηλώνονται επιθέσεις εναντίον της Ελλάδας και των Ελλήνων είναι σαν να υποσκάπτουν τον ίδιο τον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πολιτισμό. Όταν κάποιος δεν σέβεται την ελληνική ιστορία τι άλλο μπορεί να σεβαστεί; Δεν σταμάτησαν τότε τη Μέρκελ και σήμερα βλέπουμε τα αποτελέσματα», τόνισε ο Μ. Σοάρες σε συνέντευξή του στο περιοδικό Crash τον Αύγουστο του 2012.
«Εδώ βρισκόμαστε μπροστά από μια συστηματική κατεδάφιση της Ευρώπης, της ιστορίας και των πολιτισμών της. Είδαμε να γονατίζουν την Ελλάδα, με όλη τη συμβολική σημασία που έχει η χώρας σας για κάθε πολιτισμένο άνθρωπο στον κόσμο. Η Ισπανία και η Πορτογαλία ανακαλύψαμε ένα μεγάλο μέρος του κόσμου και έχουμε στενές σχέσεις κυρίως με τις χώρες της Νοτίου και Κεντρικής Αμερικής. Η Κύπρος αποτελεί υπόδειγμα δημοκρατίας και ευημερίας στην νοτιοανατολική Μεσόγειο, έχει μια πλούσια ιστορία και δοκιμάστηκε πολύ το 1974. Τι να πει κανείς για την Ιταλία; Είναι δυνατόν να αφήσουμε να αποφασίζουν για την Ευρώπη και την ευρωζώνη, για το μέλλον όλων αυτών των ιστορικών λαών της Νοτίου Ευρώπης λίγοι λογιστές, μονεταριστές και κερδοσκόποι των αγορών; Χρειαζόμαστε μια νέα πολιτική για την Ευρώπη και την ευρωζώνη», συμπλήρωσε ο σοσιαλιστής ηγέτης.
«Πρέπει οι προοδευτικές, δημοκρατικές, αριστερές και οικολογικές δυνάμεις να εκμεταλλευτούν αυτό το νέο άνεμο. Δεν πρέπει να αφήσουμε την Ευρώπη να βουλιάξει σε ένα νέο μεσαίωνα. Πρέπει να αγωνιστούμε και να στηρίξουμε την πρόοδο και ανάπτυξή της, την κοινωνική άνοδο, την αναδιοργάνωση και επέκταση του κοινωνικού κράτους, την ανακατανομή του πλούτου, νέους κανονισμούς για τη λειτουργία των αγορών. Πως μπορούμε να αφήσουμε τις αγορές να καταπιούν τις κοινωνίες μας; Για πια Ευρώπη μιλάει η Μέρκελ όταν καταστρέφει την αξιοπρέπεια της εργασίας, καταργεί στο Νότο όλα τα συνδικαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα και μας οδηγεί σε ένα κοινωνικό μεσαίωνα; Τη δημοκρατία στον Ευρωπαϊκό Νότο δεν μας τη χάρισαν. Στην Πορτογαλία και την Ισπανία είχαμε για σαράντα χρόνια φασιστικά καθεστώτα, στην Ιταλία είχαν το Μουσολίνι, η Ελλάδα δοκιμάστηκε από έναν εμφύλιο πόλεμο, μια δικτατορία και ένα ενδιάμεσο καθεστώς ημιελευθερίας. Στη Λισσαβόνα ζήσαμε την «Επανάσταση των Γαριφάλων» και στην Αθήνα είδατε ένα τανκ να μπαίνει μέσα στο Πολυτεχνείο. Είναι δυνατόν να επιτρέψουμε να μας ξηλώσουν ότι κατακτήσαμε με πολύχρονους αγώνες;», τόνισε ο Σοάρες.
Κρίμα στο… ΠΑΣΟΚ
«Δεν είναι ευχάριστο να βλέπει κανείς τους σοσιαλιστές του ΠΑΣΟΚ να εφαρμόζουν μια πολιτική λιτότητας ή να είναι αναγκασμένοι να συνεργαστούν με τη Νέα Δημοκρατία. Είναι θετικό το γεγονός ότι η πλειοψηφία του ελληνικού λαού ψήφισε προοδευτικά και αριστερά κόμματα», τόνισε ο Μάριος Σοάρες σχολιάζοντας τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών του Ιουνίου του 2012 στην χώρα μας, για να συμπληρώσει ότι «η Ελλάδα, η Πορτογαλία και οι άλλες χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου θα έχουν μια δύσκολη πορεία για να ξεπεράσουν την κρίση. Η έξοδος όμως πρέπει να γίνει από μια προοδευτική και δημοκρατική σκοπιά, με τη συνοχή των κοινωνιών και των ανθρώπων τους. Οι συντηρητικές δυνάμεις βαθαίνουν την κρίση. Χρειαζόμαστε μια άλλη πολιτική στο Βερολίνο, στις Βρυξέλλες και στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου».
Όχι στα χρέη
Τον Απρίλιο του 2013 ο Μ. Σοάρες προειδοποίησε ότι «η Πορτογαλία δεν μπορεί και δεν πρέπει να πληρώσει το χρέος» φέρνοντας το παράδειγμα της Αργεντινής, ζητώντας παράλληλα, τη συνεργασία των Σοσιαλιστών με την Αριστερά «για να ρίξουν την κυβέρνηση και να αποκηρύξουν τις πολιτικές λιτότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της τρόικας».
Ο ιστορικός ηγέτης των Σοσιαλιστών επέκρινε έντονα την πορτογαλική κυβέρνηση και τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Χοσέ Μπαρόζο, αλλά και την Άνγκελα Μέρκελ. «Στην προσπάθειά τους να εξυπηρετήσουν την κυρία Μέρκελ, έxουν ξεπουλήσει τα πάντα και έχουν αφανίσει τη χώρα. Μέσα σε δύο χρόνια, αυτή η κυβέρνηση έχει καταστρέψει την Πορτογαλία».
Φίλε Αλέξη, δύναμή μας η ενότητα
Λίγες ημέρες αργότερα ο Μάριος Σοάρες θα χαιρετήσει και προσωπικά τη συμμετοχή του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα στην επέτειο για την «Επανάσταση των Γαριφάλων» στη Λισσαβόνα.
Ο Σοάρες είχε μια θερμή τηλεφωνική συνομιλία με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, όπου εξέφρασε τη λύπη του γιατί η κατάσταση της υγείας του δεν του επέτρεψε να μετακινηθεί στη Λισσαβόνα για να συναντηθεί με τον Α. Τσίπρα και πρόσθεσε ότι παρακολουθεί από κοντά την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, αναγνωρίζοντας τον σημαντικό ρόλο του ΣΥΡΙΖΑ για την υπεράσπιση της αξιοπρέπειας του ελληνικού λαού.
«Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω τις συνεντεύξεις σας στη πορτογαλική τηλεόραση και θέλω να σας πω ότι συμφωνώ με τις επισημάνσεις σας για τη κρίση και για την έξοδο από αυτήν», είπε ο κ. Σοάρες στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, προσθέτοντας ότι θαυμάζει τα κατορθώματά του στην Ελλάδα.
Ο πρώην ηγέτης της Πορτογαλίας ζήτησε από τον Α. Τσίπρα να μεταφέρει το μήνυμά του στον ελληνικό λαό υποστηρίζοντας ότι:«Η δύναμή μας είναι η ενότητα. Μια μεγάλη αλλαγή στην Ευρώπη μπορεί να έρθει ξανά από τις χώρες του Νότου. Μια κυβερνητική αλλαγή στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία θα μπορούσε να δώσει τη δυνατότητα ενός κοινού και νικηφόρου μετώπου ενάντια στη λιτότητα και το νεοφιλελευθερισμό».
Σας χρωστάμε, δεν μας χρωστάτε
Από τις σελίδες της «Αυγής της Κυριακής» ο Μάριο Σοάρες δεν κάλεσε την επομένη μόνο «για την ανατροπή των Μνημονίων στην Αθήνα και τη Λισσαβόνα»
«Σας χρωστάμε, δεν χρωστάτε», συμπλήρωσε ο παλαίμαχος σοσιαλιστής ηγέτης, που αδυνατεί να συνταυτιστεί με την κυβέρνηση της χώρας του, θεωρώντας ότι μια ζωή αγώνων για τη βελτίωση του οικονομικού και κοινωνικού επιπέδου των ανθρώπων της χώρας του δεν μπορεί συμβιβαστεί με το τερατούργημα των καιρών που ζούμε: λιτότητα, λιτότητα και πάλι λιτότητα.
Όχι στην πείνα από τα πανωτόκια
«Πληρώνουμε εδώ και χρόνια τόκους και πανωτόκια σε τόκους και πανωτόκια. Πόσες φορές έχουμε πληρώσει το χρέος μας; Τι σημαίνει εξάλλου πληρώνω το χρέος; Σημαίνει ότι θα πρέπει να οδηγήσουμε στην πείνα τον κόσμο, να μείνουμε χωρίς νοσοκομεία, σχολεία και κοινωνικό κράτος; Η Αργεντινή έδειξε ότι υπάρχουν και άλλες λύσεις. Στην Ευρώπη δεν θέλησαν να ακούσουν τίποτε άλλο εκτός της λιτότητας. Τι έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα; Μόνο να αυξήσουν το χρέος και να καταστρέψουν την κοινωνία. Μας έχουν κάνει πλύση εγκεφάλου με την λιτότητα και τις αγορές», τόνισε ο σοσιαλιστής ηγέτης στην «Αυγή» αναφορικά με το χρέος της χώρας του.
Οι άξεστοι εναντίον της Ελλάδας
«Δεν μπορώ να σταματήσω να εκφράζω την αλληλεγγύη μου και τη συμπάθειά μου προς τον ελληνικό λαό. Ήρθαν κάποιοι άξεστοι να μας πουν ότι οι Έλληνες είναι τεμπέληδες και βλάκες. Ότι οι Έλληνες χρωστάνε. Υπάρχουν χρήματα που να μπορούν να ξεπληρώσουν όλα αυτά που έχετε κάνει για όλους μας; Αυτά που μας προσφέρατε; Ποιος μπορεί να αξιολογήσει τη δημοκρατία και την ελευθερία; Σας χρωστάμε τον πολιτισμό και την ελευθερία μας. Τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και την ευρωπαϊκή ελευθερία μας. Μόνο όσοι δεν καταλαβαίνουν από τις ανθρώπινες αξίες μπορούν να συμπεριφερθούν με αυτό τον τρόπο. Έχουμε ένα τεράστιο χρέος απέναντί σας. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τις θυσίες σας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο; Τους αγώνες για τη δημοκρατία και την κοινωνική προκοπή;», συμπλήρωσε ο Μάριο Σοάρες στην «Αυγή», υπογραμμίζοντας ότι «γνώρισα πολλούς Έλληνες αντιφασίστες και αγωνιστές. Ανθρώπους που αγωνίστηκαν με ανιδιοτέλεια και πάθος. Αυτά το μηνύματα αποτελούν ότι πιο ωραίο έχει ο λαός σας και με αυτά τα μηνύματα συνεχίζει να αγωνίζεται για την αξιοπρέπειά του».
Από τη νίκη των ευρωεκλογών στις 25 Ιανουαρίου 2015
O Μάριο Σοάρες χαιρέτησε τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές του 2014 στέλνοντας προσωπική επιστολή στο πρόεδρο του κόμματος και υποψήφιο της Ευρωπαϊκής Αριστεράς για την προεδρία της Κομισιόν Α. Τσίπρα δηλώνοντας «φίλος και θαυμαστής» του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ.
Λίγους μήνες αργότερα θα ευχηθεί τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 εκτιμώντας ότι η νίκη του θα ήταν «μεγίστης σημασίας» για την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρώπη.
«Αγαπητέ μου φίλε, Παρακολουθώ με μεγάλο ενδιαφέρον και τεράστια προσοχή την δουλειά που κάνετε στην υπέροχη χώρα σας, τη Ελλάδα. Δε μένει παρά το απόγευμα της Κυριακής για να μάθω εάν εσείς, αγαπητέ μου φίλε, κερδίσατε τις εκλογές, όπως τόσο θερμά εύχομαι, λόγω του θαυμασμού που σου τρέφω. Αυτή η νίκη θα ήταν μεγίστης σημασίας, όχι μόνο για την Ελλάδα, μα και για την Ευρώπη. Καλέ μου φίλε, δέξου τις θερμότερες ευχές του θαυμαστή σου, Μάριο Σοάρες», έγραφε ο αγωνιστής της δημοκρατίας τον Ιανουάριο του 2015.
Η «σκυτάλη» στο Ζοάο Σοάρες
Ο Μάριο Σοάρες υπήρξε από την αρχή της κρίσης ο πιο επιφανής σοσιαλιστής που ζητούσε τη συνεργασία των σοσιαλιστών με την Αριστερά για να βγει η Πορτογαλία από την κρίση.
Όταν η κόπωση του παλαίμαχου αγωνιστή τον είχε οδηγήσει να απομακρυνθεί λίγο από την πολιτική την σκυτάλη παρέλαβε ο γιος του Ζοάο που τόνισε στην «Αυγή» λίγες ημέρές μετά τις εκλογές του Οκτωβρίου του 2015 ότι «μια κυβέρνηση Σοσιαλιστών και Αριστεράς στην Πορτογαλία θα ενισχύσει την αλλαγή των ισορροπιών στην Ευρώπη, θα εργαστεί για την αύξηση της απασχόλησης και την αντιμετώπιση των συνεπειών της λιτότητας, διευκολύνοντας παράλληλα την αλλαγή που δρομολόγησε η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Ιανουαρίου και του Σεπτεμβρίου στην Ελλάδα».
Για τον Ζοάο Σοάρες, που εκλέχθηκε το 1989 δήμαρχος της Λισσαβόνας συνεργαζόμενος με το Πορτογαλικό ΚΚ και την Αριστερά, «η νέα κυβέρνηση πρέπει να έχει υπόψη ότι η Πορτογαλία δεν μπορεί να βγει μόνη της από την κρίση και ότι θα πρέπει να προχωρήσει σε διεθνείς συμμαχίες, έτσι θα τελειώσουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο με την κρίση και τη λιτότητα. Πρέπει να συνεχίσουμε να πιέζουμε για πραγματικές αλλαγές, όπως αυτή του ρόλου της ΕΚΤ». Στη «νέα αυτή κυβέρνηση» του Αντόνιο Κόστα ο Ζοάο Σοάρες είχε αναλάβει το υπουργείο Πολιτισμού.
Για τον Ζοάο Σοάρες «η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να διακηρύξει στους φίλους μας στην Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα και τις άλλες χώρες ότι δεν είμαστε σύμφωνοι με την Ευρώπη που διοικούσε προηγουμένως ο γαλλογερμανικός άξονας που σήμερα ελέγχεται από τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών. Δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση. Έχουμε απόλυτη ανάγκη προοδευτικών αλλαγών», προειδοποιώντας παράλληλα από τις σελίδες της «Αυγής» ότι «η ιδέα της ενωμένης Ευρώπης αποτέλεσε τη πιο επαναστατική ιδέα στο κόσμο το τελευταίο αιώνα. Πρέπει να θυμίζουμε πάντα στους Γερμανούς, ανεξάρτητα από το ποιος κυβερνά τη χώρα τους, ότι αυτό το επαναστατικό σχέδιο για την ευρωπαϊκή ενοποίηση αποτελείται από ένα όραμα αλληλεγγύης και εφικτής ανάπτυξης, ένα όραμα διεθνούς συνεργασίας, από την εποχή που ο γερμανικός ολοκληρωτισμός άφησε την Ευρώπη γεμάτη ερείπια. Πρέπει να τους το υπενθυμίζουμε, γιατί δεν μπορούν για λόγους τακτικής να αμφισβητούν αυτό το σχέδιο».
«Η αλλαγή που πραγματοποιήθηκε στις 25 Ιανουαρίου στην Ελλάδα με τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλέξη Τσίπρα αποτέλεσε κίνητρο για όλη την Ευρώπη. Πρέπει να το πούμε. Οι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που πήγαν στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο για να διεκδικήσουν έναν άλλο δρόμο. Είναι πολύ σημαντικό. Με τις δεύτερες εκλογές του Σεπτεμβρίου επανέλαβαν αυτή τη θέση. Μια θέση που είναι ρεαλιστική και υπεύθυνη. Πρέπει να είμαστε με τις δημοκρατικές, προοδευτικές και αριστερές δυνάμεις σε όλη την Ευρώπη για να αλλάξουμε την Ευρώπη», κατέληξε ο Ζοάο Σοάρες, τιμώντας την πολιτική σκέψη και τη συνέπεια του πατέρα του.
