Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
22.8°C26.3°C
3 BF 32%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.6°C26.2°C
3 BF 34%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
19.0°C24.8°C
2 BF 50%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.8°C
2 BF 65%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
24 °C
23.9°C24.5°C
2 BF 33%
"Financial Times" / Ο Τραμπ κλονίζει την παγκόσμια φιλελεύθερη τάξη
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

"Financial Times" / Ο Τραμπ κλονίζει την παγκόσμια φιλελεύθερη τάξη

Του Gideon Rachman

Για τους συμμάχους της Αμερικής, η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ είναι μια εκδοχή του «Αποκάλυψη Τώρα». Ανεξάρτητα από τις δημόσιες δηλώσεις, για τις κυβερνήσεις χωρών όπως ο Καναδάς, η Ιαπωνία, η Γερμανία, η Βρετανία, η Εσθονία, η Λιθουανία και η Λετονία είναι απλά τρομακτικό να έχουν έναν άνθρωπο όπως ο κύριος Τραμπ ως «ηγέτη του ελεύθερου κόσμου».

Ο φόβος απέναντι στον κύριο Τραμπ συνδέεται τόσο με την προσωπικότητά του όσο και με τις πολιτικές του. Για ανθρώπους σε όλο τον κόσμο που έβλεπαν τις ΗΠΑ ως την ηγέτιδα δημοκρατία είναι πρωτοφανές που η χώρα αυτή εξέλεξε έναν πρόεδρο που έχει επιδείξει τόσο λίγο σεβασμό για βασικούς δημοκρατικούς κανόνες, όπως η νομιμοποίηση της πολιτικής αντιπαράθεσης, τα δικαιώματα των μειονοτήτων και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.

Ορισμένοι φοβούνται ότι οι ΗΠΑ εξέλεξαν έναν σχεδόν φασίστα ως τον επόμενη ηγέτη τους. Η ιδέα ότι ο κύριος Τραμπ θα είναι σύντομα υπεύθυνος για το μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο του κόσμου είναι επίσης κάτι που ανησυχεί πολλούς συμμάχους των ΗΠΑ. Οι πολιτικές που προτείνει ο κύριος Τραμπ απειλούν με «τσεκούρι» τη φιλελεύθερη παγκόσμια τάξη που οι ΗΠΑ στήριξαν και διασφάλισαν από το 1945 και μετά.

Συγκεκριμένα έχει αμφισβητήσει δύο από τις βασικές διακομματικές αρχές που διαμορφώνουν την προσέγγιση της Αμερικής απέναντι στον κόσμο. Η πρώτη είναι η υποστήριξη ενός ανοιχτού διεθνούς συστήματος. Η δεύτερη είναι η δέσμευση σε συμμαχίες που διασφαλίζουν την παγκόσμια ασφάλεια.

Ο κύριος Τραμπ είναι ο πρώτος υπέρμαχος προστατευτικών εμπορικών πολιτικών που εκλέγεται πρόεδρος των ΗΠΑ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έχει υποσχεθεί να επαναδιαπραγματευθεί τις «άθλιες» εμπορικές συμφωνίες όπως τη NAFTA, ενώ απείλησε ότι θα αποσύρει τις ΗΠΑ από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Έχει επίσης απειλήσει ότι θα επιβάλει δασμούς έως 45% στην εισαγωγή κινεζικών αγαθών.

Αν ο κύριος Τραμπ υλοποιήσει τις απειλές αυτές, θα προκαλέσει έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο και μπορεί να βυθίσει τον κόσμο σε μια ύφεση παρόμοια με αυτήν της κρίσης της δεκαετίας του 1930, η οποία είχε σε μεγάλο βαθμό σχέση με την υιοθέτηση προστατευτικών πολιτικών από τις ΗΠΑ.

Το ίδιο δραματικός μπορεί να είναι και ο αντίκτυπος του κυρίου Τραμπ στο παγκόσμιο σύστημα ασφάλειας. Ο νέος πρόεδρος έχει αμφισβητήσει κατά πόσον οι ΗΠΑ θα τιμήσουν τις δεσμεύσεις τους έναντι των συμμάχων τους στο ΝΑΤΟ και της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας, αν οι χώρες αυτές δεν αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες.

Η αμερικάνικη ενόχληση και ανησυχία για τη συμπεριφορά «λαθρεπιβάτη» των συμμάχων της εκφράζεται σε διακομματικό επίπεδο. Το καινούργιο στοιχείο είναι η αμφισβήτηση από τον κύριο Τραμπ της ιδέας ότι οι ΗΠΑ θα υπερασπιστούν σε κάθε περίπτωση τους συμμάχους τους από μια στρατιωτική επίθεση.

Η υπεκφυγή αυτή -σε συνδυασμό με τον φανερό θαυμασμό του κυρίου Τραμπ για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν θα δημιουργήσει φόβους ότι οι ΗΠΑ δεν θα αντιταχθούν σε νέα κρούσματα ρωσικής επιθετικότητας στην Ουκρανία ή στην Ανατολική Ευρώπη. Οι Ασιάτες σύμμαχοι -ειδικότερα η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα- φοβούνται ότι οι πολιτικές του κυρίου Τραμπ μπορούν να φτάσουν ως και στην αποδοχή της κινεζικής σφαίρας επιρροής στην ανατολική Ασία.

Αλλά, παρά τον αδιαμφισβήτητο τρόμο για την εκλογή του κ. Τραμπ, οι Ευρωπαίοι και Ασιάτες σύμμαχοι της Αμερικής δεν μπορούν απλώς να γυρίσουν την πλάτη τους στις ΗΠΑ. Κάτι τέτοιο αποτελεί πολύ λιγότερο μια επιλογή για γειτονικές χώρες όπως το Μεξικό και ο Καναδάς. Η ηγετική θέση των ΗΠΑ είναι τόσο βαθιά ενσωματωμένη στους δυτικούς θεσμούς, ώστε δεν υπάρχουν ακόμα εναλλακτικές δομές. Οι ΗΠΑ αποτελούν το θεμέλιο του ΝΑΤΟ και αντιστοιχούν σε περίπου 75% των στρατιωτικών του δαπανών. Σημαντικοί διεθνείς οργανισμοί, όπως ο ΟΗΕ, η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, εδράζονται στις ΗΠΑ.

Το δολάριο είναι το τελευταίο αποθεματικό νόμισμα στον κόσμο και οι ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη οικονομία σε όρους πραγματικών συναλλαγματικών ισοτιμιών. Για τον λόγο αυτόν οι σύμμαχοι θα σφίξουν τα δόντια και θα προσπαθήσουν να καλοπιάσουν τον κ. Τραμπ. Όπως λέει και ένας Βρετανός διπλωμάτης: «Θα τα βρούμε με τον πρόεδρο των ΗΠΑ - πρέπει να το κάνουμε».

Aλλά, ενώ οι υπέρμαχοι μιας παγκόσμιας φιλελεύθερης τάξης είναι ταραγμένοι, οι αντίπαλοί της πανηγυρίζουν. Οι εθνικιστές και η Άκρα Δεξιά στην Ευρώπη θα είναι εξαιρετικά χαρούμενοι που ένας αντίπαλος της «παγκοσμιοποίησης» θα εγκατασταθεί στον Λευκό Οίκο. Η Μαρίν Λεπέν του Εθνικού Μετώπου θα δοκιμάσει τώρα τις δυνάμεις της για να κερδίσει τη γαλλική προεδρία τον Μάιο, μια εξέλιξη που μπορεί να οδηγήσει στη διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που προσπαθεί να συνέλθει από την ψήφο υπέρ του Brexit.

Μια κυβέρνηση που είναι δίχως αμφιβολία κατενθουσιασμένη από τη νίκη του κ. Τραμπ είναι αυτή του κ. Πούτιν. Οι δύο άνδρες έχουν ήδη εκφράσει τον αμοιβαίο θαυμασμό τους.

Σύμφωνα με τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, η ρωσική στήριξη προς τον κ. Τραμπ και τους Ρεπουμπλικανούς έφτασε μέχρι και το σημείο να υποκλέψουν τα email του Δημοκρατικού κόμματος και του Τζον Ποντέστα, του διευθυντή της καμπάνιας της Χίλαρι Κλίντον, και να δημοσιεύσουν μέσω των Wikileaks σε καθοριστικές στιγμές της εκλογικής μάχης.

Αν είναι αυτή η ρωσική παρέμβαση που έκανε τη διαφορά σε μια οριακή αναμέτρηση, ο κύριος Πούτιν μπορεί να είναι περήφανος για την πιο επιτυχημένη επιχείρηση μυστικών υπηρεσιών στην ιστορία.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL