Στις 23 Απριλίου διεξάγεται ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία. Είναι η πρώτη φορά που οι πάντες έχουν σχεδόν τη βεβαιότητα (σε αντίθεση με την έκπληξη του 2002) ότι το ακροδεξιό, ξενοφοβικό κόμμα της Μαρίν Λεπέν όχι μόνο θα αποσπάσει καλό αποτέλεσμα, αλλά θα περάσει στον δεύτερο γύρο. Άγνωστος παραμένει ο αντίπαλός της, ενώ στη δεξιά παράταξη βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η εσωκομματική διαδικασία επιλογής του υποψηφίου της. Το ίδιο πρόκειται να γίνει και αναφορικά με το Σοσιαλιστικό Κόμμα, όπου το μεγάλο ζητούμενο παραμένει αν θα είναι ή όχι εκ νέου υποψήφιος ο νυν πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, ενώ ήδη ο Ζαν Λικ Μελανσόν, σε ανοιχτή πλέον ρήξη με το Κομμουνιστικό Κόμμα, έχει ανακοινώσει τη δική του υποψηφιότητα.
Μια αρνητική εξέλιξη
Τα πάντα στη γαλλική πολιτική σκηνή κινούνται πλέον στην τροχιά των προεδικών εκλογών. Ωστόσο, είναι φανερό ότι, και από αυτές τις εκλογές, η μεγάλη απούσα θα είναι η συζήτηση για την Ευρώπη. Και τούτο σε μια περίοδο που σημαδεύεται από την άνοδο της εσωστρέφειας και της ξενοφοβίας. Και μόνο το γεγονός ότι, σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις, η Λεπέν θα βρίσκεται με σημαντικό ποσοστό στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών της χώρας, που μαζί με τη Γερμανία έβαλαν στη δεκαετία του 1950 τις βάσεις του κοινού ευρωπαϊκού εγχείρηματος, αποτελεί σημαντική, εξόχως αρνητική, εξέλιξη. Μια εξέλιξη, ωστόσο, που αποφεύγουν να σχολιάσουν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, είτε πρόκειται δηλαδή για τους υποψήφιους της Κεντροδεξιάς παράταξης είτε για εκείνους του Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Το φάντασμα του Βερολίνου
Σε ό,τι αφορά τους υποψήφιους του κεντροδεξιού κόμματος των Ρεπουμπλικανών, οι προτάσεις τους για την Ευρώπη συνοψίζονται, με ορισμένες αποχρώσεις, στην ανάγκη να ξαναλειτουργήσει η γαλλογερμανική μηχανή προκειμένου να προχωρήσει η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Άνευ περισσότερων λεπτομερειών ή διευκρινίσεων. Το θέμα είναι ότι από την πλευρά του το Βερολίνο έχει δείξει τα τελευταία χρόνια ότι προχωρά μόνο του, χωρίς να αναμένει ή να ρωτά το Παρίσι - κλασικό παράδειγμα, η επιβολή των πολιτικών λιτότητας από την καγκελάριο Μέρκελ, με τα γνωστά καταστροφικά αποτελέσματα. Οι υποψήφιοι όμως των Ρεπουμπλικανών αποφεύγουν να ρίξουν το ανάθεμα στο Βερολίνο, αλλά επιλέγουν να επικεντρώσουν τα πυρά τους στις ευθύνες του Παρισιού και στην αδυναμία τού Ολάντ να λειτουργήσει ως αντίβαρο στη γερμανική ισχύ.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος Ολάντ κρατά την ίδια, "ομιχλώδη" προσέγγιση. Ήδη από το 2012 είχε ταχθεί υπέρ τού "αναπροσανατολισμού της Ευρώπης" στο πλαίσιο της αντιστάθμισης της γερμανικής δύναμης, πριν η αποστροφή αυτή χαθεί από τον λόγο του. Την ίδια στιγμή, στο Εθνικό Μέτωπο της Λεπέν υφίστανται... δύο γραμμές: Η μία είναι σκληρά υπέρ της εθνικής κυριαρχίας και η άλλη προβάλλει τον καθολικό χαρακτήρα της Γαλλίας. Το γεγονός αυτό συντηρεί το ομιχλώδες τοπίο, πολλώ δε μάλλον που η έξοδος από το ευρώ θεωρείται ταμπού κυρίως για τους μεγάλης ηλικίας ψηφοφόρους του κόμματος…
Πολιτισμός ναι, πολιτική όχι
Την ίδια στιγμή, πάντως, οι Γάλλοι πολίτες, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, αντιμετωπίζουν την Ευρώπη περισσότερο θετικά όταν πρόκειται για χώρο Ιστορίας και κοινής κληρονομιάς (69%). Αντιθέτως, όταν πρόκεται για τον πολιτικό θεσμό, οι Γάλλοι είναι περισσότερο επιφυλακτικοί: Το 44% δεν αισθάνεται προσκολλημένο στην Ε.Ε., ενώ το 20% απαντά ότι δεν αισθάνεται "κανέναν δεσμό". Παρ' όλα αυτά, ένα 55% θεωρεί ότι η Γαλλία έχει ένα ιδιαίτερο καθήκον απέναντι στην Ευρώπη, με τους ψηφοφόρους του Σοσιαλιστικού Κόμματος να είναι οι πιο θερμοί υποστηρικτές αυτής της άποψης (75%). Πάντως, μια σταθερή πλειοψηφία βλέπει την Ευρώπη ως δύναμη για τη Γαλλία. Κατ' αρχάς, για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας (62%), με εξαίρεση τους οπαδούς του Εθνικού Μετώπου. Κατόπιν, σε ό,τι αφορά τον οικονομικό ανταγωνισμό, η πλειονότητα των Γάλλων θεωρεί ότι η Ευρώπη μπορεί να βοηθήσει τη Γαλλία να αποκτήσει μεγαλύτερο ειδικό βάρος, κυρίως έναντι των ΗΠΑ και των ασιατικών χωρών. Και στο θέμα αυτό οι ψηφοφόροι της Λεπέν αποστασιοποιούνται από την πλειονότητα (μόνο το 38% τάσσεται υπέρ της άποψης αυτής), ενώ διχασμένοι είναι οι ψηφοφόροι του Μετώπου της Αριστεράς (το 51% απορρίπτει την άποψη αυτή και το 49% το αποδέχεται).
Συνοπτικά, λοιπόν, η σχέση των Γάλλων με την Ε.Ε. δεν χαρακτηρίζεται από τη “θερμότητα” άλλων εποχών. Το παράδοξο όμως είναι ότι, παρά το γεγονός ότι το αποτέλεσμα των γαλλικών εκλογών θα έχει σίγουρα αντίκτυπο στο ευρωπαϊκό σκηνικό, στο εσωτερικό της χώρας το κεφάλαιο "Ευρώπη" αφήνει τους πολίτες από αδιάφορους ώς εχθρικούς, όταν δεν το εκλαμβάνουν υπό ένα ωφελιμιστικό πρίσμα... Με ό,τι μπορούν να συνεπάγονται για το μέλλον της Γηραιάς Ηπείρου οι διαπιστώσεις αυτές...
