Ανταπόκριση από το Παρίσι, Μόδεστος Σιώτος
«Γιατί να τρομάξω; Αυτά τα πράγματα γίνονταν κάθε βράδυ στην Αλγερία επί επτά χρόνια, είμαι συνηθισμένος. Περισσότερο κινδυνεύω να τρακάρω με κανένα περιπολικό της αστυνομίας απόψε παρά να με σκοτώσουν τρομοκράτες»...
Αυτή ήταν μία από τις αντιδράσεις των κατοίκων του Παρισιού. Ο λόγος ανήκει σε Αλγερινό οδηγό ταξί, εγκατεστημένο εδώ και χρόνια στη γαλλική πρωτεύουσα, με τον οποίον μίλησα μερικές ώρες μετά τις επιθέσεις. Μου είπε ότι όλο το βράδυ δούλευε. Τρομοκρατημένοι Παριζιάνοι έμπαιναν στο ταξί του νιώθοντας ότι εκεί είναι ασφαλείς: «Μια γυναίκα, γύρω στα εξήντα, μόλις μπήκε στο ταξί, έπεσε στην αγκαλιά μου. Λες και εγώ είμαι αλεξίσφαιρος και οι σφαίρες δεν με πιάνουν»...
Δεν αντιμετώπισαν, όμως, όλοι οι κάτοικοι της πόλης τις αιματηρές επιθέσεις με την ίδια στωικότητα. Μουδιασμένοι, φοβισμένοι και πάνω απ' όλα έκπληκτοι, οι Παριζιάνοι ήρθαν το βράδυ της Παρασκευής σε επαφή με μια απειλή που πρόκειται να αναστατώσει την καθημερινότητα τους και μ' έναν αόρατο φόβο με τον οποίο θα πρέπει να μάθουν να ζουν.
Το χρονικό
Οι επιθέσεις εξελίχθηκαν ταυτόχρονα σε δύο διαφορετικές περιοχές του Παρισιού, μεταξύ εννιά και δέκα το βράδυ, και πραγματοποιήθηκαν από τρεις ομάδες ενόπλων.
Το πρώτο κύμα επιθέσεων πραγματοποιήθηκε στο γήπεδο Stade de France, στα βόρεια της πόλης, όπου αναμετρούνταν οι εθνικές ομάδες ποδοσφαίρου Γαλλίας και Γερμανίας παρουσία του προέδρου Ολάντ και του Γερμανού ΥΠΕΞ Φρανκ - Βάλτερ Στάινμαϊερ. Τρεις διαδοχικές βομβιστικές επιθέσεις στις 21:20, 21:30 και 21:50, στα πέριξ του γηπέδου, κόστισαν τη ζωή σε τέσσερα άτομα και τραυμάτισαν έντεκα. Κανείς από τους τραυματίες δεν βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση.
Το δεύτερο και τρίτο κύμα επιθέσεων ήταν και τα πιο αιματηρά. Πυροβολισμοί έπεσαν σε τέσσερα διαφορετικά σημεία μεταξύ της κεντρικής και πολυσύχναστης πλατείας Place de la République και της πλατείας της Βαστίλλης, που βρίσκονται σε απόσταση είκοσι λεπτών με τα πόδια, από μια ομάδα τρομοκρατών.
Οι δολοφονίες ξεκίνησαν στις 21:25 στην rue Alibert, πέντε λεπτά βόρεια της Place de la République. Δύο μαχητές του ΙΚ μέσα από ένα μαύρο Seat άρχισαν να πυροβολούν στα τυφλά στο καφέ Le Carillion και στο αντικρινό εστιατόριο Little Cambodia σκοτώνοντας δεκαπέντε ανθρώπους.
Λίγο αργότερα, οι ίδιοι δράστες κατευθύνονται με το αμάξι μερικούς δρόμους πιο κάτω, στη rue de la Fontaine de roi, σκοτώνοντας πέντε άτομα στην πιτσαρία Cosa Nostra. Μετά από ένα τέταρτο από το πρώτο χτύπημα, στις 21:38, οι τρομοκράτες βρίσκονται νοτιότερα, στην rue de Charonne κοντά στη Βαστίλλη, δολοφονώντας δεκαεννιά άνθρωπους στο εστιατόριο La Belle Equipe. Την ίδια στιγμή περίπου, ένας καμικάζι ανατινάσσεται στην περιοχή Nation χωρίς να υπάρξουν νεκροί.
Παράλληλα, στις 21:40, μια τρίτη ομάδα τρομοκρατών εισβάλει στο συναυλιακό κέντρο Bataclan, που βρίσκεται μερικά εκατοντάδες μέτρα από τα γραφεία του "Charlie Hebdo", κοντά στην Place de la République. Τρία άτομα μπαίνουν στον συναυλιακό χώρο και πυροβολούν το πλήθος. Στις 00:20 η αστυνομία εισβάλλει σκοτώνοντας έναν τρομοκράτη, ενώ οι άλλοι δύο ανατινάσσονται. Ογδόντα εννέα άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Φήμες και ελλιπής ενημέρωση
Τις πρώτες ώρες μετά το μακελειό, ελάχιστοι άνθρωποι στο Παρίσι γνώριζαν με βεβαιότητα σε ποια μέρη της πόλης είχαν γίνει επιθέσεις, πόσοι ήταν οι νεκροί και εάν η κατάσταση είχε εκτονωθεί. Το ίδιο, δυστυχώς, φαίνεται πως ισχύει και για τον γαλλικό κρατικό μηχανισμό.
Σύγχυση, σκόρπιες πληροφορίες και πολλές φήμες κυκλοφορούσαν από στόμα σε στόμα, όπως, για παράδειγμα, ότι οι δράστες έχουν τραπεί σε φυγή και ανταλλάσσονται πυροβολισμοί στους δρόμους της πόλης.
Η αστυνομία ήταν φειδωλή στις ανακοινώσεις της, τα ΜΜΕ προσπαθούσαν να διαχωρίσουν τα γεγονότα από τις φήμες, ο κρατικός μηχανισμός πιάστηκε απροετοίμαστος και ανεπαρκής. Το ίδιο ισχύει και για το πολιτικό προσωπικό της χώρας και, κυρίως, για την κυβέρνηση Ολάντ - Βαλς, που έμοιαζε το ίδιο έκπληκτη όσο και οι πολίτες της.
Στην ανάληψη ευθύνης που ακολούθησε, το Ισλαμικό Κράτος ισχυρίστηκε ότι οι επιθέσεις είχαν στόχο να χτυπήσουν «ειδωλολάτρες» στην «πρωτεύουσα της ακολασίας» στην Ευρώπη, το Παρίσι. Πρόκειται για μήνυμα θεοκρατικής και ηθικής ανωτερότητας με σκοπό να «αφυπνίσει» τους συμπαθούντες το ΙΚ σε ευρωπαϊκό έδαφος και να τους ενθαρρύνει να προχωρήσουν σε ανάλογες ενέργειες.
Ο στόχος τους δεν ήταν τυχαίος. Το δέκατο και το ενδέκατο διαμέρισμα της γαλλικής πρωτεύουσας θεωρούνται «προοδευτική» περιοχή όπου μαζεύεται η νεολαία της πόλης. Δεν είναι το Παρίσι των τουριστών ή των «χαρτογιακάδων» αλλά το Παρίσι της φοιτητικής νεολαίας, των τριαντάρηδων, των νέων εργαζομένων, των ανθρώπων που απασχολούνται στον χώρο της τέχνης, των γραμμάτων και του πολιτισμού. Η επίθεση σε αυτές τις γειτονιές του Παρισιού είναι δείγμα του «πολιτιστικού πολέμου αξιών» που διεξάγει το ΙΚ.
Ανεπαρκής ο κρατικός μηχανισμός
Τρεις ημέρες μετά τις επιθέσεις, οι Παριζιάνοι φοβούνται αλλά δηλώνουν ψύχραιμοι. Την Κυριακή το βράδυ, ο κόσμος ήταν έξω στους δρόμους και τα καφέ της πόλης ήταν γεμάτα. Ωστόσο, αρκούσε μια φήμη για να ραγίσει την εύθραυστη ψευδαίσθηση της ομαλότητας. Κατά τις εφτά το απόγευμα, στην Place de la République, μερικές κροτίδες έσπειραν τον πανικό στο πλήθος που βρισκόταν εκεί για να τιμήσει τη μνήμη των νεκρών, με εκατοντάδες ανθρώπους να τρέχουν πανικόβλητοι προς κάθε κατεύθυνση φοβούμενοι νέα επίθεση. Ακόμα και μερικοί από τους αστυνομικούς, σύμφωνα με πληροφορίες, ανέφεραν στους παρευρισκομένους ότι «πρόκειται για πυροβολισμούς», επιβεβαιώνοντας την επαγγελματική ανεπάρκεια των γαλλικών Σωμάτων Ασφαλείας απέναντι σε τέτοια γεγονότα. Την ίδια στιγμή, κυκλοφορούσαν φήμες για επιθέσεις στο Μαραί, στην εβραϊκή συνοικία στο κέντρο του Παρισιού, ακόμα και στην Παναγία των Παρισίων, όπου εκείνη την ώρα γινόταν θρησκευτική τελετή στη μνήμη των θυμάτων.
Η επόμενη μέρα βρίσκει τη γαλλική κοινωνία μουδιασμένη να προσπαθεί να αντιληφθεί το φαινόμενο που καλείται να αντιμετωπίσει. Το ίδιο μούδιασμα χαρακτηρίζει την κυβέρνηση και τον κρατικό μηχανισμό, που δείχνει συνολικά ανεπαρκής στην αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών. Η γαλλική μυστική υπηρεσία εσωτερικών πληροφοριών, η DGSI (Direction générale de la sécurité intérieure) δημιουργήθηκε πριν από μόλις δύο χρόνια και παρά την ισχυρή χρηματοδότησή της, η δυσλειτουργία της είναι φανερή.
Παράλληλα, η κυβέρνηση Ολάντ, ελλείψει πολιτικής «φαντασίας», απαντά μονότονα ότι θα εντείνει τις επιθέσεις στο ΙΚ στη Συρία και το Ιράκ, χωρίς όμως να έχει την παραμικρή ιδέα πώς να αντιμετωπίσει την απήχηση των ιδεών των τζιχαντιστών στο εσωτερικό της Γαλλίας. Ο πρώην πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί καλεί τη κυβέρνηση να «ενισχύσει την πολιτική ασφάλειας στη χώρα» και να θέσει σε κατ' οίκον περιορισμό και παρακολούθηση με "βραχιολάκι" περίπου 11.500 άτομα που έχουν κατηγοριοποιηθεί από τις Αρχές ως «ριζοσπάστες ισλαμιστές». Στο ίδιο μήκος κύματος και η Μαρίν Λεπέν, που δηλώνει ότι «ούτε η Γαλλία ούτε κανείς Γάλλος είναι πλέον ασφαλής».
Η γαλλική κοινωνία ζει με τον φόβο ότι τα χειρότερα μπορεί ακόμη να μην έχουν έρθει αλλά βαθιά μέσα της πιστεύει και ελπίζει ότι οι επιθέσεις της Παρασκευής ήταν άλλο ένα μεμονωμένο περιστατικό, που δύσκολα μπορεί να επαναληφθεί. Αλλά ένα κομμάτι του πληθυσμού που ζει στο Παρίσι, οι Άραβες, οι μουσουλμάνοι και οι Αφρικανοί, γνωρίζουν καλά ότι αυτές οι καταστάσεις, που βιώνουν για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες οι Γάλλοι, συνήθως έχουν διάρκεια. Γι' αυτό άλλωστε εγκατέλειψαν τις πατρίδες τους και ήρθαν στη Γαλλία αναζητώντας ένα μέρος όπου τέτοιου είδους συγκρούσεις θα ήταν αδιανόητες...
