Ανταπόκριση από το Ελσίνκι, Χρήστος Ηρακλείδης
Πριν ακόμα ξεσπάσει η κρίση στην Ουκρανία και ακολουθήσουν τα γεγονότα στην Κριμαία και η επιδείνωση των σχέσεων με τη Δύση, τα προβλήματα στη ρωσική οικονομία είχαν ήδη κάνει την εμφάνισή τους. Από την αρχή της χρονιάς, η πτώση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ρουβλιού σε χαμηλά επίπεδα σε σύγκριση με το δολάριο και το ευρώ, είχε προκαλέσει αναταράξεις.. Φαίνεται πως οι προκλήσεις που πρόκειται να αντιμετωπίσει στο άμεσο μέλλον η ρωσική οικονομία, είναι μεγάλες, δεδομένης και της γενικότερης διεθνούς συγκυρίας.
Άλλωστε, ο υφυπουργός Οικονομίας της Ρωσικής Ομοσπονδίας σε πρόσφατη δήλωση του ανέφερε πως υπάρχουν στοιχεία ότι η κρίση έχει κάνει ήδη την εμφάνισή της στη χώρα. Θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η μεγάλη κρίση του 2009 προκάλεσε πτώση του ρωσικού ΑΕΠ κατά περίπου 8 ποσοστιαίες μονάδες.
Μειωμένες προσδοκίες
Η Ρωσική Κεντρική Τράπεζα αναθεώρησε προς τα κάτω τις εκτιμήσεις της για τη ρωσική οικονομία με τους ρυθμούς ανάπτυξης να μην υπερβαίνουν για εφέτος το 1,8%. Αξίζει να σημειωθεί πως το 2010 και 2011, η ανάπτυξη της ρωσικής οικονομίας έτρεχε με ρυθμούς 5% και 4% αντίστοιχα, βάσει των στοιχείων της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Ο ίδιος οργανισμός σε προβλέψεις του για τις επιδόσεις της ρωσικής οικονομίας, έχει καταλήξει σε δύο πιθανά σενάρια, ένα "καλό" κι ένα "κακό". Το "κακό" σενάριο προβλέπει ύφεση 1,8% για φέτος -ακόμη και με την προϋπόθεση ότι η διεθνής κοινότητα θα εξακολουθήσει να απέχει από την επιβολή εμπορικών κυρώσεων-, ενώ το "καλό" προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ της τάξης του 1,1%. Σημειώνεται ότι στην τελευταία έκθεσή της τον περασμένο Δεκέμβριο, η Παγκόσμια Τράπεζα προέβλεπε ότι η ρωσική οικονομία θα σημειώσει φέτος ανάπτυξη 2,2%.
"Σε κλίμα οικονομικής αβεβαιότητας, με μικρότερη κατανάλωση και λιγότερες επενδύσεις, το «αδύναμο» ρούβλι (η ισοτιμία με το ευρώ κυμαίνεται στο 1 προς 50,41) δεν αφήνει περιθώρια για αναζωογόνηση της οικονομίας", επισημαίνει χαρακτηριστικά η οικονομική εφημερίδα της Μόσχας "Κομερσάντ".
Εξάλλου, σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Ανάπτυξης της Ανώτατης Σχολής Οικονομικών της Μόσχας, κύριος παράγοντας που επηρεάζει αρνητικά τη ρωσική οικονομία θεωρείται "η συνεχιζόμενη στασιμότητα της εγχώριας ζήτησης". Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης η πτώση του δείκτη τιμών, ενώ εξίσου αρνητικές θα είναι στο άμεσο μέλλον και οι επιπτώσεις από την κατάσταση στην Ουκρανία, σε περίπτωση μη αποκατάστασης των σχέσεων Μόσχας - Κιέβου, με τη φυγή δηλαδή κεφαλαίων από τη ρωσική οικονομία.
Το υπουργείο Οικονομικής Ανάπτυξης υπολόγισε για τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο, πως από τη ρωσική οικονομία έφυγαν περίπου 35 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ για το τρέχον διάστημα και ιδιαίτερα για τον Μάρτιο, η φυγή κεφαλαίων μπορεί να αυξηθεί με ραγδαίους ρυθμούς.
Η περίπτωση της Κριμαίας
Αναφορές, αν και σε πρόωρο βαθμό, έχουν γίνει στα ρωσικά ΜΜΕ για ορισμένες από τις οικονομικές επιπτώσεις της προσάρτησης της Κριμαίας και της Σεβαστούπολης. Ενδεικτικά, με τίτλο "οι νέοι Ρώσοι ηλικιωμένοι" η εφημερίδα "Κομερσάντ" αναφέρεται στην ανάγκη εξασφάλισης των συντάξεων των "νέων" Ρώσων συνταξιούχων που υπολογίζονται σε 1,6 εκατομμύρια. Το ποσό που θα απαιτηθεί ενδεχομένως να φτάσει τα 2,46 τρισεκατομμύρια ρούβλια και θα πρέπει να καλυφθεί εξ' ολοκλήρου από τον ρωσικό προϋπολογισμό.
Την περασμένη Τέταρτη, έγινε επίσης και η πρώτη μεταφορά χρημάτων από τη Ρωσία προς την Κριμαία, από τη γειτονική επαρχία Κρασναντάρσκι, Σύμφωνα με τα ρωσικά κανάλια, παρόμοιες μεταφορές χρημάτων πρόκειται να ακολουθήσουν και τις επόμενες μέρες, καθώς ο προϋπολογισμός της ρωσικής κυβέρνησης θα πρέπει να καλύψει τα ελλείμματα της τοπικής κυβέρνησης.
Οι δυτικές κυρώσεις
Οι ΗΠΑ και Ε.Ε. έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να επιβάλουν κυρώσεις στη Ρωσία, αλλά μέχρι στιγμής εκτός από την απόφαση για πάγωμα περιουσιακών στοιχείων και τραπεζικών καταθέσεων μιας σειράς Ρώσων και Ουκρανών αξιωματούχων και ολιγαρχών στην Ευρώπη και Αμερική, δεν έχουν υπάρξει ουσιαστικά μέτρα που θα μπορούσαν να πιέσουν το Κρεμλίνο.
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι κατά πόσον η βούληση των κυβερνήσεων ΗΠΑ, Ε.Ε. αλλά και άλλων χωρών να επιβάλουν κυρώσεις κατά της Μόσχας θα εισακουστεί από τον επιχειρηματικό κόσμο, και σε ποιο βαθμό, δεδομένου ότι οι οικονομικές σχέσεις με της Ευρώπης με τη Ρωσία είναι πολύπλευρες και ισχυρές.
Έχει γίνει άλλωστε σαφές από τα γεγονότα ότι οι κυρώσεις που αφορούν το καθεστώς έκδοσης βίζας προς Ρώσους πολίτες, δεν πρόκειται να πιέσει το Κρεμλίνο. Το ίδιο και η εξαγγελία σύγκλισης των G7, χωρίς τη συμμετοχή της Ρωσίας σε μια ακόμα προσπάθεια διεθνούς απομόνωσης της Μόσχας. Έντονες όμως είναι και οι φωνές που προειδοποιούν ότι η επιβολή οικονομικών κυρώσεων πιθανόν να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και ιδιαίτερα στη Γερμανία.
Δεν αλλάζει το καθεστώς βίζας για τους τουρίστες
Την ίδια στιγμή, η σύμβουλος της ιταλικής πρεσβείας στη Μόσχα, Σαμουέλα Ιζόπι, ανήγγειλε πως δεν θα αλλάξει τίποτα στη διαδικασία έκδοσης βίζας για τους Ρώσους τουρίστες, εξαιτίας των διαφόρων Ρωσίας - Ε.Ε. λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία, ενώ αντίθετα υποσχέθηκε πως η όλη διαδικασία θα απλουστευτεί περαιτέρω. "Θέλω να τονίσω, πως σε αυτές τις περίπλοκες πολιτικό-οικονομικές στιγμές, τίποτα δεν θα αλλάξει στην έκδοση βίζας για τους Ρώσους τουρίστες. Η Ιταλία θα παραμείνει χώρα ανοιχτή και φιλόξενη για τους Ρώσους" δήλωσε ο Ιταλός διπλωμάτης σύμφωνα το ρωσικό πρακτορείο Ρια Νόβαστι.
Η δήλωση αυτή είναι ενδεικτική των ανησυχιών που υπάρχουν σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες καθώς τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί σημαντική αύξηση Ρώσων τουριστών, η άφιξη των οποίων έχει δώσει σημαντική ανάσα στον τομέα αυτό, σε μια σειρά χωρών, από τη Νότια έως τη Βόρεια Ευρώπη.
Το Κρεμλίνο μελετάει ταυτόχρονα λύσεις αντιμετώπισης των επιπτώσεων σε περίπτωση επιβολής οικονομικών κυρώσεων. Αυτές θα περιλαμβάνουν πιθανώς την ενδυνάμωση των οικονομικών σχέσεων σε σειρά χωρών της Ασίας, συνεργασία στον ενεργειακό τομέα καθώς και πολιτικές επενδύσεων και ενδυνάμωσης του εθνικού νομίσματος.
