Το αδιέξοδο στην Ουκρανία συνεχίζεται. Η ευφορία που επικράτησε στην αρχή της εβδομάδας, μετά την παραίτηση του πρωθυπουργού της χώρας Μίκολα Ασάροφ και την απόφαση της Βουλής να ψηφίσει έναν νόμο που θα παρείχε αμνηστία στους συλληφθέντες διαδηλωτές, δεν κράτησε πολύ. Η αντιπολίτευση αρνήθηκε κατηγορηματικά τους όρους που έβαλε ο πρόεδρος Βίκτορ Γιανουκόβιτς για τη χορήγηση αμνηστίας -τον τερματισμό των καταλήψεων όλων των δημόσιων κτηρίων- και δήλωσε ότι θα συνεχίσει τον αγώνα. Ο πρόεδρος από την πλευρά του διακομίστηκε στο νοσοκομείο -κανείς δεν μπορεί να πει ακόμη εάν πρόκειται για διπλωματική ασθένεια ή όχι-, χωρίς ακόμη να ορίσει νέο πρωθυπουργό. Υπηρεσιακά, ηγείται αυτή τη στιγμή της κυβέρνησης ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Σερχί Αρμπούζοφ, ο οποίος, σύμφωνα με τον αντιπολιτευόμενο Τύπο στην Ουκρανία, είναι «το πορτοφόλι» της φαμίλιας Γιανουκόβιτς...
Κάθε μέρα που περνάει το κλίμα γίνεται πιο εκρηκτικό, το παγωμένο κέντρο του Κιέβου θυμίζει Βυρηττό στις χειρότερες στιγμές της και η κατάσταση μπορεί ανά πάσα στιγμή να βρεθεί εκτός ελέγχου. Οι ηγέτες της αντιπολίτευσης ακόμη παίζουν το χαρτί της μαχητικής μεν, ειρηνικής δε αντίστασης, αλλά ταυτόχρονα δηλώνουν ότι θα αγωνιστούν «μέχρι τέλους».
Ταυτόχρονα, μια ματιά στις εικόνες από την πλατεία Μαϊντάν στο Κίεβο δείχνει ότι αυξάνεται η επιρροή εκείνων των ομάδων που είναι εξαιρετικά πρόθυμες να συγκρουστούν με τα όπλα με τις δυνάμεις ασφαλείας. Πρόκειται για ένα συνονθύλευμα εθνικιστών, ακροδεξιών και χούλιγκανς της Δυναμό Κιέβου, της Μέταλιστ Χακρόφ και της Ντνιέπρ, πολλοί εκ των οποίων είναι εκπαιδευμένοι στις πολεμικές τέχνες και είναι μέλη σκοπευτικών ομίλων. Οι ομάδες αυτές ούτε την Ευρώπη θέλουν, ούτε την -στραμμένη στη Ρωσία- κυβέρνηση Γιανουκόβιτς, ούτε την αντιπολίτευση, που τη θεωρούν πουλημένη στους Γερμανούς και τους Αμερικανούς. Κυρίως δεν θέλουν να διαπραγματευτούν με κανέναν και τίποτε, οραματίζονται τη μεγάλη «εθνική επανάσταση»...
Η κόντρα Ε.Ε. - Ρωσίας
Πολλοί αναλυτές πιστεύουν, πάντως, ότι ο βασικότερος λόγος που δεν ξεπερνιέται το ουκρανικό αδιέξοδο είναι... εισαγόμενος. Αυτή η μεγάλη χώρα, με τη σημαντική αγροτική και βιομηχανική παραγωγή, πιέζεται τόσο από τις Βρυξέλλες όσο και από τη Μόσχα να διαλέξει με ποιον θα πάει και ποιον θα αφήσει. Τίθεται με το στανιό ενώπιον του διλήμματος είτε να υπογράψει μια συμφωνία σύνδεσης με την Ε.Ε., είτε να ενταχθεί στην τελωνειακή ένωση που στήνει η Ρωσία. Κι αυτό την ώρα που τόσο το συμφέρον όσο και η διπλή εθνική «ιδιοσυγκρασία» των Ουκρανών είναι να κρατήσουν όλες τις πόρτες ανοιχτές και προς την Ανατολή και προς τη Δύση. Την εβδομάδα που πέρασε στη σύνοδο κορυφής Ε.Ε. - Ρωσίας στις Βρυξέλλες, ήταν ηλίου φαεινότερο ότι οι δύο πλευρές αντιμετώπιζαν την Ουκρανία, περίπου ως κλωτσοσκούφι. Η γραφειοκρατική ηγεσία της Ε.Ε., ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μπαρόζο και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπάι ουσιαστικά κατηγόρησαν τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν ότι τους «έκλεψε» την Ουκρανία μέσα από τα χέρια τους. Από την πλευρά του, ο Πούτιν άφησε να εννοηθεί ότι η Ουκρανία ανήκει στη δική του σφαίρα επιρροής.
Ο εκβιασμός της ρωσικής βοήθειας...
Να σημειωθεί ότι η Ουκρανία είναι στο χείλος της χρεοκοπίας, γι' αυτό και η προσφορά του Πούτιν να της δανείσει 15 δισεκατομμύρια δολάρια και να της μειώσει την τιμή του φυσικού αερίου γέρνει την πλάστιγγα της ουκρανικής επιβίωσης προς την πλευρά της Μόσχας. Η αντιπροσφορά των Βρυξελλών είναι μάλλον... αστεία. Βραχυπρόθεσμα οι πιστώσεις που θα μπορούσε να δώσει η Ε.Ε. στο Κίεβο δεν αγγίζουν καν το ένα δισεκατομμύριο, ενώ η προσδοκία για μελλοντικά κέρδη, κυρίως των Ουκρανών αγροτών από την κατάργηση των τελωνειακών δασμών, στην περίπτωση που υπογραφεί η συμφωνία σύνδεσης, δεν αντιμετωπίζει τα σημερινά προβλήματα της χώρας.
Ωστόσο, ούτε η ρωσική βοήθεια είναι δεδομένη. Ο Ρώσος υπουργός Οικονομίας Αλεξέι Ουλιουκάνεφ δήλωσε την Πέμπτη ότι η εκταμίευση της επόμενης δόσης, ύψους δύο δισεκατομμυρίων δολαρίων, θα εξαρτηθεί από τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης στην Ουκρανία. Σύμφωνα με το ουκρανικό σύνταγμα, τον πρωθυπουργό και το υπουργικό συμβούλιο τους ορίζει ο πρόεδρος - ο οποίος προς στιγμή ασθενεί.
...και η απειλή των κυρώσεων
Την ίδια στιγμή, το ανατέλλον άστρο της αντιπολίτευσης, ο πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής του μποξ Βιτάλι Κλίτσκο -που έκανε καριέρα στη Γερμανία και έχει τη στήριξη της Άνγκελα Μέρκελ και του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος- ζητά από την Ε.Ε. να επιβάλει κυρώσεις στον Γιανουκόβιτς, «μέχρι να υπογράψει ο πρόεδρος την ακύρωση όλων των δικτατορικών νόμων του». Να σημειωθεί ότι η ουκρανική Βουλή, στην οποία ούτε το κόμμα του Γιανουκόβιτς διαθέτει την απόλυση πλειοψηφία, ψήφισε μεν την ακύρωση κάποιων νόμων, π.χ. αυτού που συρρικνώνει το δικαίωμα της συνάθροισης, αλλά χωρίς την προεδρική υπογραφή η ψήφος είναι δώρον άδωρον.
Στο μεταξύ, ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Φρανκ Βάλτερ Στάινμαϊερ προειδοποίησε τον Γιανουκόβιτς να σταματήσει να ροκανίζει τον χρόνο: «Δείξτε επιτέλους ότι εννοείτε αυτά που υπόσχεστε στην αντιπολίτευση», είπε την Πέμπτη απευθυνόμενος στην ουκρανική ηγεσία, αλλά μίλησε και για «προόδους» που έχουν σημειωθεί στις διαπραγματεύσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης στο Κίεβο: «Υπάρχει πλέον μια ελπίδα για την εύρεση πολιτικής λύσης» δήλωσε. Τις υπηρεσίες τους ως διαμεσολαβητές για την αποκλιμάκωση της κρίσης προσέφεραν ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς, ενώ έγινε κι ένα τηλεφώνημα μεταξύ Μέρκελ και Πούτιν, για το περιεχόμενο του οποίου δεν διέρρευσε τίποτε.
Στο χείλος του εμφυλίου
Μέσα σ' αυτό το σκοτσέζικο ντους μεταξύ ελπίδας και αδιεξόδου, ο πρώτος πρόεδρος της Ουκρανίας, μετά την ανεξαρτητοποίησή της από τη Σοβιετική Ένωση το 1991, Λεονίντ Κραβτσούκ βγήκε να προειδοποιήσει την ουκρανική Βουλή ότι η χώρα είναι «στο χείλος του εμφυλίου». Την ίδια ώρα, το κόμμα της φυλακισμένης πρώην πρωθυπουργού Γιούλα Τιμοσένκο κάλεσε τον πρόεδρο Γιανουκόβιτς να μην επιβάλει στρατιωτικό νόμο και να μη στείλει τις ειδικές δυνάμεις να εκκενώσουν την πλατεία Μαϊντάν και τα κατειλημμένα κυβερνητικά κτήρια, κυρίως στην επαρχία, διότι αυτό θα προκαλούσε «ένα λουτρό αίματος». Μάλιστα, η Τιμοσένκο κάλεσε τους διαδηλωτές να συνεχίσουν τον αγώνα: «Εάν σταματήσετε τώρα, χωρίς να πετύχετε την τελική νίκη, θα έχετε προδώσει όλες τις θυσίες σας κι όλα τα θύματα» είπε.
