Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
11.2°C18.1°C
2 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
10.6°C16.9°C
2 BF 67%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
10.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C16.4°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
9 °C
8.9°C14.6°C
0 BF 81%
Βρετανία: Νέο φοιτητικό ξέσπασμα στο ζοφερό τοπίο της Παιδείας
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Βρετανία: Νέο φοιτητικό ξέσπασμα στο ζοφερό τοπίο της Παιδείας

Δυο χρόνια μετά τις μεγαλειώδεις διαδηλώσεις ενάντια στην αύξηση των διδάκτρων, οι Βρετανοί φοιτητές αναζητούν νέους τρόπους ριζοσπαστικοποίησης, ενότητας και πολιτικής δράσης. Την ίδια ώρα το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, το μεγαλύτερο στην Ευρώπη, προσπαθεί να καταργήσει τελείως τον φοιτητικό συνδικαλισμό. Πίσω από αυτή τη σύγκρουση βρίσκεται ένα νέο κίνημα εν τη γενέσει του.

"Τίνος οι δρόμοι; Δικοί μας οι δρόμοι", "Ποιανού το Πανεπιστήμιο; Δικό μας το Πανεπιστήμιο" και "Ποιος σκότωσε τον Μαρκ Ντάγκαν; Η αστυνομία σκότωσε τον Μαρκ Ντάγκαν". Με αυτά τα συνθήματα που κυριάρχησαν την περασμένη Τετάρτη πορεύτηκαν περισσότεροι από χίλιοι διαδηλωτές στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, απαιτώντας να φύγει η αστυνομία από το Πανεπιστήμιο και να αρθεί η απαγόρευση των διαδηλώσεων που έχει επιβληθεί από τη Σύγκλητο του ιδρύματος.

Τα νούμερα μπορεί να ακούγονται μικρά για τα ελληνικά δεδομένα, όμως είναι σημαντικά για τη Βρετανία, στην οποία ο νεοφιλελευθερισμός έχει μετατρέψει την ανώτατη εκπαίδευση σε βιομηχανία και οι φοιτητές αντιμετωπίζονται ως πελάτες με δικαιώματα καταναλωτή.

Οι διαδηλωτές παραβίασαν τη δικαστική εντολή που τους απαγόρευε να πλησιάσουν τον χώρο και μπήκαν στο προαύλιο της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου, ενώ η αστυνομία δεν επενέβη, πιθανώς επειδή γίνεται κατανοητό πλέον ότι η καταστολή ριζοσπαστικοποιεί μερίδες της εκπαιδευτικής κοινότητας και θα μπορούσε να οδηγήσει σε φαινόμενα ανάλογα με το κίνημα του 2010-2011.

Καμπάνια "Τρία Πράγματα"

Η ιστορία ξεκινάει στις 3 Δεκεμβρίου, όταν 60 φοιτητές, οι οποίοι πρόσκεινται στον αντεξουσιαστικό χώρο, κατέλαβαν ένα χώρο της Συγκλήτου και έθεσαν δέκα αιτήματα στη διοίκηση σχετικά με τα δικαιώματα των εργαζομένων και δη των καθαριστριών του ιδρύματος. Μέσα σε δυο ώρες η αστυνομία σε συνεργασία με την ασφάλεια του Πανεπιστημίου εκκένωσαν βίαια τον χώρο, ενώ ασκήθηκε εκτεταμένη σωματική βία από τους αστυνομικούς.

Οι συμβολισμοί είναι ισχυροί. Οι καθημερινές εκπαιδευτικές "τελετές" του διεξάγονται στη σκιά μιας επιβλητικής εξουσίας, η οποία επιβάλλει όρους αγοράς με αυταρχισμό. To κεντρικό σύμπλεγμα των κτηρίων του Πανεπιστημίου βρίσκεται δίπλα στο εμβληματικό Βρετανικό Μουσείο και καταλαμβάνει πολλά οικοδομικά τετράγωνα. Το UCL, το Birckbeck, το SOAS, η Υγειονομική σχολή και πολλά υποστηρικτικά κτήρια απλώνονται γύρω από έναν ουρανοξύστη 20 ορόφων που χτίστηκε το 1937 και, μεταξύ άλλων, ενέπνευσε τα γοτθικά σκηνικά των ταινιών του Μπάτμαν, το κτήριο της Συγκλήτου.

Η συμβολική εκείνη κατάληψη είχε να κάνει με τις άθλιες συνθήκες εργασίας των καθαριστριών του ιδρύματος. Λατινοαμερικανικής καταγωγής στην πλειοψηφία τους, οι γυναίκες αυτές είναι εργαζόμενες τρίτης κατηγορίας που έρχονται από εργολάβους, πληρώνονται λιγότερα από τον κατώτατο μισθό του Πανεπιστημίου, δεν έχουν επαρκή συνταξιοδοτική ασφάλιση και δεν παίρνουν επαρκείς άδειες. Για αυτούς τους λόγους η καμπάνια των φοιτητών ονομάζεται 3Cosas, που σημαίνει "3 πράγματα". Η διοίκηση του Πανεπιστημίου απάντησε με πλήρη απαγόρευση των κινητοποιήσεων εντός του Πανεπιστημίου, κατάργηση του φοιτητικού συλλόγου και επέμβαση της αστυνομίας.

Έτσι την περασμένη Πέμπτη το θέμα δεν ήταν πια οι καθαρίστριες, αλλά το ίδιο το δικαίωμα στη διαδήλωση. Αυτή τη φορά, 300 και πλέον φοιτητές μαζεύτηκαν στην πλατεία Russel ενάντια στην καταστολή και τις απειλές του Πανεπιστημίου. Δεν μπόρεσαν καν να πορευθούν τα πενήντα μέτρα που τους χώριζαν από το κτήριο της Συγκλήτου εξαιτίας του αστυνομικού φράγματος.

Η πορεία επέστρεψε στον χώρο της Σχολής Μεσανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών (SOAS), όπου έστησε οδοφράγματα με τενεκέδες σκουπιδιών, ωσότου μια ξαφνική καταιγίδα τους ανάγκασε να αποχωρήσουν προς το κτήριο του φοιτητικού συλλόγου (ULU), αφού οι σχολές κλείδωσαν τις πύλες και δεν τους άφησαν να μπουν μέσα. Εκεί ακολούθησε ξανά σύγκρουση σώμα με σώμα με την αστυνομία, η οποία προσήγαγε αναίτια περισσότερους από τριάντα φοιτητές.

Το μεγάλο πρόβλημα του φοιτητικού κινήματος στη Βρετανία είναι η κοινωνική σύνθεση του πληθυσμού του. Ήδη το 2010, όταν ανδρώθηκε το μεγαλύτερο κίνημα που είχε δει η χώρα από την εποχή των αντιπολεμικών συγκεντρώσεων κατά της επέμβασης στο Ιράκ, η μεγάλη μερίδα των φοιτητών θεωρούνταν πελάτες που τρέφουν την παραγωγική αγελάδα της πανεπιστημιακής βιομηχανίας, όπως αποκαλούνται εδώ τα μεταπτυχιακά.

Φοιτητές η πελάτες;

Στα προπτυχιακά τμήματα το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ήταν Βρετανοί φοιτητές που πλήρωναν δίδακτρα της τάξης των 3.000 έως 5.000 λιρών, ενώ μειοψηφούσαν οι Ευρωπαίοι συνάδελφοι τους και ακολουθούσαν οι διεθνείς. Στα μεταπτυχιακά Ευρωπαίοι και Βρετανοί μειοψηφούσαν έναντι των διεθνών οι οποίοι πλήρωναν διπλάσια ή και τριπλάσια δίδακτρα. Τα προγράμματα ξεκινούσαν από τις 4.500 λίρες και ανέβαιναν ώς τις 15.000 σε κάποιες περιπτώσεις, ενώ οι φοιτητές εκτός Ε.Ε. καλούνταν να καταβάλουν ακόμα και 20.000 λίρες!

Σε αυτό το περιβάλλον και μπροστά στον κίνδυνο της επιβολής μεγαλύτερων διδάκτρων οι Βρετανοί φοιτητές -"τα ορφανά του Μπλέρ", όπως αποκαλούνταν μεταξύ αστείου και σοβαρού- ανέπτυξαν πολιτική συνείδηση και ένα ελπιδοφόρο κίνημα σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες.

Μέχρι τη μεγαλειώδη φοιτητική πορεία που κατέληξε στην εισβολή στα γραφεία του Συντηρητικού Κόμματος στο Milbank, ένα δίκτυο κατειλημμένων αιθουσών στα Πανεπιστήμια και ένα εκτεταμένο δίκτυο mailing lists, ιστοσελίδων, εκστρατειών ενημέρωσης στο Διαδίκτυο και συνελεύσεων είχε συγκροτηθεί στη σκιά του "κάστρου" της Συγκλήτου με την ισχυρή ασφάλεια.

Σήμερα τα δίδακτρα ακόμα και για πρώτο πτυχίο έχουν ανέβει στις 9.000 λίρες τον χρόνο και η πληθυσμιακή σύνθεση των φοιτητών γέρνει καθοριστικά υπέρ των διεθνών που έρχονται με σπουδαστική βίζα και μπορούν να πληρώσουν 20.000 ή 25.000 ευρώ τον χρόνο. Όπως είναι αναμενόμενο η εκπαιδευτική διαδικασία θυμίζει όλο και περισσότερο σούπερ μάρκετ, όπου υποπληρωμένοι καθηγητές παράγουν διπλάσιο έργο απ' ό,τι παλαιότερα, ενώ στην πλειοψηφία τους οι φοιτητές αδιαφορούν για τον συνδικαλισμό. Όχι τυχαία, τα τελευταία δυο χρόνια η βρετανική αστυνομία έχει υιοθετήσει πολιτική μηδενικής ανοχής στις κινητοποιήσεις, με αποτέλεσμα να σέρνονται μαζικά στα αστυνομικά τμήματα ειρηνικοί διαδηλωτές.

Από το δόγμα αυτό δεν γλίτωσε ούτε και ο πρόεδρος του φοιτητικού συλλόγου Μάικλ Τσέσαμ, που συνελήφθη στις 14 Νοεμβρίου επειδή οργάνωσε διαδήλωση ενάντια στο κλείσιμο του φοιτητικού συλλόγου του Πανεπιστημίου! Ο Ντάνιελ Κούπερ, διευθυντής σύνταξης της εφημερίδας των φοιτητών, συνελήφθη λίγο αργότερα όταν κατηγόρησε αστυνομικούς για ρατσιστικές συλλήψεις στη διάρκεια των κινητοποιήσεων. Εδώ και ένα μήνα η εφημερίδα του δημοσιεύει μικρά σκάνδαλα σπατάλης της διοίκησης του ιδρύματος την ώρα που υποπληρώνει τους εργαζομένους του.

Η καινοτομία του κινήματος που συγκροτείται στην καρδιά της νεοφιλελεύθερης Βρετανίας έγκειται στο γεγονός ότι απορρίπτει τον καθωσπρεπισμό του 2011 και προσπαθεί να συγκροτήσει συνθέσεις με συγκρουσιακό τρόπο. Υιοθετώντας τον Μαρκ Ντάγκαν, του οποίου ο θάνατος προκάλεσε τις τριήμερες ταραχές του Αυγούστου του 2011 και μιλώντας για τις καθαρίστριες του Πανεπιστημίου, οι φοιτητές επιδιώκουν την ενότητα ανάμεσα σε κοινωνικές κατηγορίες που είναι αποκομμένες μεταξύ τους.

Όσο δε προκαλούν με την αισθητική και την παρουσία τους την κρατική καταστολή, επιτυγχάνουν να δημιουργήσουν ρήγμα στην κοινωνική συναίνεση που απολαμβάνει η καταστολή στη Βρετανία. Την ίδια ώρα που οι διαδηλώσεις στον δρόμο επιδιώκουν τη βίαιη αντιμετώπισή τους, το Διαδίκτυο, τα κοινωνικά μέσα, αλλά και τα ΜΜΕ παίρνουν φωτιά μεταφέροντας ισχυρές συμβολικές εικόνες και κινητοποιώντας, έτσι, περισσότερους.

Αποστολή στο Λονδίνο: Ματθαίος Τσιμιτάκης

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL