Ο Τζιουζέπε Κόντε, ο Πέδρο Σάντσεθ και ο Αντόνιο Κόστα έδωσαν στην Ευρώπη μια μεγάλη μάχη το τελευταίο διάστημα για την ανάκαμψη της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, αλλά και των άλλων χωρών του ευρωπαϊκού Νότου μπροστά στην αδιάλλακτη στάση της Ολλανδίας, της Αυστρίας, της Σουηδίας και της Δανίας και την εγκληματική αδιαφορία, εάν όχι τη συνενοχή, στον οικονομικό στραγγαλισμό του Νότου από τρεις χώρες που μάτωσαν κι αυτές τα τελευταία χρόνια από τα Μνημόνια και τη λιτότητα, της Ελλάδας, της Κύπρου και της Μάλτας.
Η Κύπρος και η Μάλτα έφτασαν μάλιστα να ψηφίσουν τον Ιρλανδό υπουργό Οικονομικών για πρόεδρο του Eurogroup, έναν φαν των πολυεθνικών και λάτρη των οικονομικών παραδείσων.
Ο Κόντε, ο Σάντσεθ και ο Κόστα, μαζί με τον Εμανουέλ Μακρόν και την Άνγκελα Μέρκελ προσπάθησαν να διαμορφώσουν νέες ισορροπίες στην Ευρώπη για να εισπράξουν, στην καλύτερη των περιπτώσεων, την παθητικότητα του Κυριάκου Μητσοτάκη, του Νίκου Αναστασιάδη και του Ρόμπερτ Αμπέλα.
Οι χώρες του Βορρά επιμένουν για την ανάγκη δανείων με μνημονιακές προϋποθέσεις όχι μόνο για «ιδεολογικούς» λόγους. Η Γερμανία για κάθε 10 δισ. δεκαετών ομολόγων που εκδίδει κερδίζει 43 εκατ., η Ολλανδία 29 εκατ., το Βέλγιο 14 εκατ. και η Γαλλία 12 εκατ., ενώ η Ιταλία καταβάλλει 122 εκατ., η Ελλάδα 113 εκατ. και η Ισπανία και η Πορτογαλία πάνω από 40 εκατ. Εάν αυτές οι χώρες λάβουν από τον ESM δάνεια προς 0,13% για μια δεκαετία, θα γλιτώσουν τουλάχιστον τα δύο τρίτα του κόστους δανεισμού, τα κέρδη δηλαδή που θα άφηναν στις τράπεζες της Γερμανίας, της Ολλανδίας, της Γαλλίας, του Βελγίου και όχι μόνο.
Αυτή τη στιγμή βιώνουμε έναν σιωπηλό οικονομικό στραγγαλισμό των χωρών του Νότου, ενώ αρχίζουν να εμφανίζονται τα τεράστια οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα χωρίς να έχουμε φτάσει ακόμη και επισήμως στη δεύτερη φάση της πανδημίας, που, εκτός από το να σκοτώνει χιλιάδες ανθρώπους, σκοτώνει και εκατομμύρια θέσεις εργασίας.
Ισπανία: Κοινωνική ασπίδα και στήριξη επιχειρηματικότητας με δανεισμό;
Οι εκδόσεις ομολόγων αυξήθηκαν κατά 61,9%, στα 184 δισ., το πρώτο εξάμηνο στην Ισπανία, ενώ έως το τέλος του έτους αναμένεται να φθάσουν στα 297 δισ. εξαιτίας της αύξησης της χρηματοδότησης για να καλυφθούν οι ανάγκες από την πανδημία. Η αλήθεια είναι ότι η επιλογή της κυβέρνησης της Μαδρίτης να δημιουργήσει μια «κοινωνική ασπίδα» και να στηρίξει την οικονομία, τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις με ένα ποσό κοντά στα 220 δισ. ευρώ ή το 23% του ΑΕΠ της χώρας έχει ένα κόστος.
Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το χρέος της Ισπανίας θα φθάσει στο 113% του ΑΕΠ το 2020, από το 95,5% του 2019, και το έλλειμμα θα υπερτριπλασιαστεί στο 9,5%, από το 2,6% του ΑΕΠ αντιστοίχως. Εάν υπολογιστεί και το χρέος των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, που φτάνει στο 131,2% του ΑΕΠ, το συνολικό δημόσιο και ιδιωτικό χρέος στην Ισπανία φθάνει σήμερα στο 229% του ΑΕΠ. Η Γερμανία, η Αυστρία και η Ελβετία ελέγχουν πάνω από το 20%, η Γαλλία και η Ιταλία το 19% και η Βρετανία και η Ιρλανδία το 18,7% του ισπανικού χρέους. Η πανδημία και η καταβολή των επιδομάτων ανεργίας θα οδηγήσει επίσης το χρέος της κοινωνικής ασφάλισης να φθάσει τα 100 δισ. Η Ανεξάρτητη Αρχή Φορολογικής Ευθύνης (Airef) υπογράμμισε επίσης ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 22% στα 900 ευρώ τον μήνα «δεν είχε καμία αρνητική συνέπεια στην απασχόληση», διαψεύδοντας τα παπαγαλάκια του νεοφιλελευθερισμού.
Ιταλία: Το χρέος του μεγάλου ασθενή ξεπέρασε τα 2,5 τρισ.
Το ιταλικό χρέος ξεπέρασε τα 2,5 τρισ. τον Μάιο, με μηνιαία άνοδο 40,5 δισ. και ετήσια 175,7 δισ., ενώ μέσα στο επόμενο εξάμηνο η Ρώμη θα πρέπει να εκδώσει ομόλογα αξίας 250 δισ. Τον Μάιο όμως τα δημόσια έσοδα μειώθηκαν κατά 9,5 δισ., καθιστώντας σαφές ότι την εποχή της πανδημίας ο δανεισμός αποτελεί τον μόνο τρόπο για να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές συνέπειες της κρίσης. Το προηγούμενο έτος η Ιταλία πλήρωσε 61,3 δισ. για τη χρηματοδότηση του χρέους της... σε τόκους και πανωτόκια.
Την ίδια στιγμή, η πτώση του πετρελαίου δεν μεταφράστηκε σε γενικευμένη πτώση των τιμών, με αποτέλεσμα την εποχή του κορωνοϊού μια οικογένεια με δύο παιδιά να ξοδεύει επιπλέον 172 ευρώ το έτος μόνο για τη διατροφή της, ενώ τα εισοδήματα των νοικοκυριών υποχωρούν λόγω της αύξησης της ανεργίας. Το χρέος της Ιταλίας θα εκτιναχθεί στο 155% του ΑΕΠ το 2019, από το 135% του 2019, ενώ το δημόσιο έλλειμμα θα φθάσει φέτος στο 8% σύμφωνα με το ΔΝΤ.
Γαλλία: Δυσκολίες για το κράτος «μεγαλομέτοχο»
Το χρέος της Γαλλίας αναμένεται να εκτιναχθεί στο 126% του ΑΕΠ το 2021, από το 116% του 2019, ενώ η κεντρική τράπεζα της χώρας προειδοποίησε για πτώση των επενδύσεων 21,2%, της εσωτερικής κατανάλωσης 9,3%, των εξαγωγών 14,3%, της κατασκευής αυτοκινήτων 88%, της παραγωγής αεροσκαφών 80% και των ειδών ένδυσης 52,1% για φέτος.
Ο Μακρόν έριξε τη μάχη της στήριξης της οικονομίας φορολογικά κίνητρα 106 δισ. ή το 4,4% του ΑΕΠ, σε σχέση με το 13,3% του γερμανικού ΑΕΠ που έριξε με τον ίδιο στόχο η Άνγκελα Μέρκελ. Το κράτος - «μεγαλομέτοχος» της Γαλλίας θα στηρίξει με 9 δισ. την αυτοκινητοβιομηχανία και 15 δισ. τον αεροδιαστημικό τομέα και άλλα 8,5 δισ. την ανάπτυξη νέων αεροδιαστημικών τεχνολογιών και τη στήριξη των πωλήσεων της Airbus, ενώ άλλα 20 δισ. θα δοθούν «σε στρατηγικούς οικονομικούς πρωταγωνιστές» διαμέσου του Οργανισμού Κρατικών Συμμετοχών (APE). Ας μην μας διαφεύγει ότι το γαλλικό κράτος είναι ο μεγαλύτερος πρωταγωνιστής στο Χρηματιστήριο του Παρισιού, με συμμετοχές σε περισσότερες από 1.750 επιχειρήσεις.
Για τον Μακρόν όμως μια ένεση ρευστότητας 40 δισ. από το ταμείο ανάκαμψης, χωρίς δεσμεύσεις, θα αποτελούσε μια σημαντική στήριξη στην οικονομία και την... επανεκλογή του.
Εκτίναξη χρέους στη Λισσαβώνα
Η Πορτογαλία, που είχε στηρίξει το 44% του ΑΕΠ της στις εξαγωγές και το 19,1% στον τουρισμό το 2019, στην καλύτερη των περιπτώσεων αναμένει ότι τα έσοδα από τον τουρισμό θα υποχωρήσουν στο 4% με 5% του ΑΕΠ. Για τον λόγο αυτό η προοπτική να λάβει από το Ταμείο Ανάκαμψης την επόμενη πενταετία έως και 26 δισ. ή το 13% του ΑΕΠ της αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση για τον Κόστα.
Το χρέος της Λισσαβώνας εκτινάχθηκε στα 264,4 δισ. τον Μάιο, στα υψηλότερα επίπεδα από το 1995, σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της χώρας, εξαιτίας της συνεχούς έκδοσης ομολόγων για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών του SARS-CoV-2. H Λισσαβώνα σχεδιάζει να εκδώσει ομόλογα αξίας 20,3 δισ. το τρίτο τρίμηνο, από τα 10,7 δισ. που είχε προγραμματίσει προ πανδημίας.
Εάν υπολογίσουμε και τις ανάγκες χρηματοδότησης της χώρας έως το τέλος το έτους, το χρέος της Πορτογαλίας αναμένεται να εκτιναχθεί στο 134% του ΑΕΠ τον Δεκέμβριο, από το 118% του ΑΕΠ του 2015, την εποχή των σκληρών Μνημονίων, με αποτέλεσμα η χώρα να βρεθεί σε χειρότερες συνθήκες από την προ Μνημονίων εποχή.
