Από τη Μόσχα ο Αλέξης Τσίπρας αναχώρησε την Παρασκευή το βράδυ έχοντας επιτύχει να διατηρήσει σε σταθερές ράγες τις ελληνορωσικές σχέσεις που με κόπο οικοδομήθηκαν από την περίοδο 2015-2016. «Αποκατάσταση των σχέσεων με νέα δεδομένα»: σε αυτή τη φράση η Αθήνα συνόψισε τον απολογισμό των τρίωρων συνομιλιών του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Βλ. Πούτιν στο Κρεμλίνο.
Ποια είναι αυτά τα νέα δεδομένα; Ο Αλ. Τσίπρας τα επισήμανε αμέσως στην συνάντηση της Παρασκευής με τον Ρώσο Πρόεδρο. Η Ελλάδα βρίσκεται σε νέα φάση σε σχέση με τριάμισι χρόνια πριν, όταν ο πρωθυπουργός επισκεπτόταν το Κρεμλίνο. Έχει βγει από τα Μνημόνια, βγαίνει από την κρίση, διαμορφώνει περιβάλλον ελκυστικότερο για επενδύσεις. Παράλληλα, σε ένα ολοένα και πιο ασταθές διεθνές και περιφερειακό περιβάλλον, ανακτά και ενισχύει διαρκώς από άποψη διπλωματικής ισχύος τον ρόλο της στην περιοχή των Βαλκανίων και της ανατολικής Μεσογείου. Την ίδια στιγμή, ολοένα μεγαλύτερο είναι το ενδιαφέρον της Ρωσίας για την περιοχή.
Ο ενεργειακός χάρτης
Υπό αυτό το πρίσμα για την ελληνική πλευρά διεξήχθησαν οι συζητήσεις στο Κρεμλίνο σχετικά με τις εξελίξεις στον τομέα της ενέργειας και τον ρόλο της χώρας μας σε αυτόν. Το ζήτημα εξετάστηκε και από την οικονομική, και από τη γεωπολιτική του διάσταση. Σύμφωνα με πληροφορίες, στο τραπέζι έπεσε όλος ο ενεργειακός χάρτης, από τη Βαλτική μέχρι την ανατολική Μεσόγειο, όλοι οι αγωγοί που βρίσκονται υπό σχεδιασμό ή υπό συζήτηση και όλες οι εκδοχές τους.
Δεδομένων των κωλυμάτων που υπάρχουν στην Ε.Ε., έγινε σαφές από τις δηλώσεις Τσίπρα ότι για την Αθήνα η πρόοδος του αγωγού Nord Stream δημιουργεί νέα δεδομένα και για τον Turkish Stream, αποτελεί δηλαδή εφαλτήριο για τον TurkStream 2, που αφορά τη διέλευση του ρωσικού αερίου από την Ελλάδα και την Ιταλία προς την Ευρώπη. Η Ελλάδα είναι σταθερά υπέρ της αρχής της διαφοροποίησης των πηγών και των διόδων ενέργειας, η οποία «όμως σημαίνει πολλαπλασιασμό των πιθανών πηγών και των διόδων και όχι αποκλεισμό κάποιων πηγών και κάποιων διόδων». Έτσι, ο πρωθυπουργός κάλεσε να μην υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά εντός της Ε.Ε.
Ανοιχτή συζήτηση μεταξύ Τσίπρα - Πούτιν έγινε και για τις διεθνείς και τις περιφερειακές εξελίξεις και ειδικότερα τις σχέσεις Ε.Ε. - Ρωσίας και τη σημασία τους για την περιοχή και την παγκόσμια ασφάλεια, την Τουρκία, τις προοπτικές στη Συρία και τη Λιβύη, την αποκλιμάκωση στη Μαύρη Θάλασσα, το Κυπριακό, αλλά και το ευρύτερο θέμα ανατολικής Μεσογείου που άνοιξε με αφορμή τις δηλώσεις Ζαχάροβα (σ.σ.: εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών) για στρατιωτικοποίηση της Κύπρου, κάτι που εντάσσεται στο ευρύτερο ερώτημα ποιος είναι ο ρόλος των ΗΠΑ στην Κύπρο και την Ελλάδα.
Ανοιχτοί ορίζοντες
Ο Αλ. Τσίπρας ρωτήθηκε αν οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις αποβαίνουν εις βάρος των ελληνορωσικών σχέσεων. Επισήμανε ότι «στα τριάμισι αυτά χρόνια, η πορεία μας αποδεικνύει ότι η Ελλάδα μπορεί να είναι μια αξιόπιστη σύμμαχος στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε., αλλά ταυτόχρονα και ένας αξιόπιστος εταίρος, διατηρώντας και ενισχύοντας ιστορικές σχέσεις φιλίας και συνεργασίας». Σημείωσε ότι «οι σχέσεις αυτές έχουν τη δική τους δυναμική, τις δικές τους βαθιές ρίζες και δεν βρίσκονται σε αντιπαράθεση». Αντιθέτως, υπογράμμισε ότι όλες οι πλευρές -και οι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ δηλαδή, κυρίως οι ΗΠΑ, αλλά και οι χώρες της Ε.Ε., αλλά και η Ρωσία- «πρέπει να αξιοποιήσουν αυτή την αξία και τη σημασία της Ελλάδας». «Αν η Ελλάδα δεν μπορούσε να είναι ταυτόχρονα μια αξιόπιστη σύμμαχος στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ, αλλά και σταθερή, έντιμη, ειλικρινής συνεργάτης της Ρωσίας, δεν θα είχε την ίδια αξία και την ίδια σημασία για τη Ρωσία. Θα ήταν σαν όλες τις άλλες χώρες της Ε.Ε.» τόνισε. Για να παίξει η Ελλάδα τον ρόλο γέφυρας που επιδιώκει, πρέπει να στηρίζει την εξωτερική της πολιτική σε μια ενεργητική και πολυδιάστατη βάση, εξήγησε ο Αλ. Τσίπρας, αλλά και στις σταθερές αξίες που υπηρετεί. «Γι' αυτό πιστεύω ότι είμαστε αξιόπιστοι εταίροι και σημαντικοί σύμμαχοι και προς τη Ρωσία».
Η συνέχεια των πυκνών πρωτοβουλιών της σχεδιασθείσας ενεργητικής και πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής δίνεται τις ερχόμενες μέρες, με την επίσκεψη του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών στις ΗΠΑ για την έναρξη του Στρατηγικού Διαλόγου Ελλάδας - ΗΠΑ (13-14 Δεκεμβρίου), μια διαδικασία στενότερης συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος. Ο Γ. Κατρούγκαλος θα συναντηθεί με τον Αμερικανό υπουργό Μ. Πομπέο, με τον οποίο θα συζητηθούν, σύμφωνα με πληροφορίες, τα στρατηγικά χαρακτηριστικά των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.
Επισημαίνεται ότι ο «στρατηγικός διάλογος» από πλευράς ΗΠΑ αποτελεί διαδικασία ενίσχυσης της συνεργασίας τους με χώρες οι οποίες έχουν ειδικό γεωστρατηγικό βάρος και παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα αμερικανικά συμφέροντα. Περιφερειακή συνεργασία, άμυνα και ασφάλεια, οικονομικές και εμπορικές σχέσεις, ενέργεια και συνεργασία σε μορφωτικά και πολιτιστικά θέματα είναι οι άξονες πάνω στους οποίους δομείται. Έτσι, θα συζητηθούν οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της νοτιοανατολικής Μεσογείου, με έμφαση στον πρωταγωνιστικό ρόλο της Ελλάδας και με τη συμφωνία των Πρεσπών ως επιστέγασμα της ενεργητικής, πολυδιάστατης πολιτικής ειρήνης και εμπέδωσης σταθερότητας στην περιοχή.
Επιπλέον, σύμφωνα με την Αθήνα, θα συζητηθούν οι εξελίξεις στον τομέα της ενέργειας και τα βήματα που έχει πραγματοποιήσει η χώρα μας για την ενίσχυση της περιφερειακής ενεργειακής διασυνδεσιμότητας (τερματικοί σταθμοί υγροποίησης φυσικού αερίου σε Ρεβυθούσα και Αλεξανδρούπολη, αγωγοί TAP, IGB και EastMed Pipeline) και που «καθιστούν σταδιακά την Ελλάδα όχι μόνο ενεργειακό κόμβο στην περιοχή των Βαλκανίων και της ΝΑ Μεσογείου, αλλά και σημαντικό παράγοντα για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης».
