Η έκθεση για τη ζωή και τη δράση του Νίκου Πλουμπίδη εντάσσεται στην «συστηματική προσπάθεια της Βουλής για ανασύσταση της ιστορικής μνήμης απέναντι στην εξίσου συστηματική προσπάθεια για λήθη προσώπων και γεγονότων» υπογράμμισε ο Νίκος Βούτσης. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και ο πρόεδρος της Βουλής εγκαινίασαν την έκθεση «Στενή κι αδιάβατος, τραχεία η οδός», που είναι αφιερωμένη στο ιστορικό στέλεχος του ΚΚΕ, μια ηρωική, αλλά και τραγική φιγούρα του κομμουνιστικού κινήματος της χώρας μας. Στα εγκαίνια της έκθεσης παρευρέθηκε και ο γ.γ. της Κ.Ε. του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας.
Η έκθεση για τον Ν. Πλουμπίδη διοργανώνεται από το Ίδρυμα της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία και εντάσσεται στις φετινές εκδηλώσεις για την απελευθέρωση της Αθήνας από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής. Εξηγώντας την επιλογή του Ιδρύματος της Βουλής να συμμετέχει στις εκδηλώσεις «Η Αθήνα ελεύθερη» με μια έκθεση για τον Ν. Πλουμπίδη, ο Ν. Βούτσης επισήμανε ότι το ιστορικό στέλεχος του ΚΚΕ ήταν «η ψυχή και η καρδιά» της αντιφασιστικής εκδήλωσης που απέτρεψε την πολιτική επιστράτευση, «μια κορυφαία, οριακή σύγκρουση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο με τις δυνάμεις κατοχής».
Οι νέοι να μελετήσουν την ιστορία μας
Ο Ν. Βούτσης χαρακτήρισε «σκοτεινές, θολές σελίδες» της ελληνικής ιστορίας την επί δεκαετίες επιλογή να μην γιορτάζεται η απελευθέρωση της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης από τα ναζιστικά στρατεύματα. Σημείωσε ακόμα ότι μέχρι πρόσφατα ουδείς είχε τιμήσει τη μνήμη των οκτώ Εβραίων βουλευτών που εξοντώθηκαν στο Ολοκαύτωμα. Παρατήρησε δε ότι η τομή στον προσανατολισμό του Ιδρύματος της Βουλής με τη συστηματική προσπάθεια ανασύστασης της ιστορικής μνήμης πραγματοποιήθηκε χωρίς ενστάσεις από τα κόμματα του συνταγματικού τόξου.
«Μόνο αν αυτός ο λαός και η σημερινή νέα γενιά μελετήσουν την ιστορία μας όσο πιο αντικειμενικά, ολόπλευρα και σφαιρικά, θα μπορέσουμε πραγματικά να προχωρήσουμε σε προοδευτικούς δρόμους» υπογράμμισε ο Ν. Βούτσης συνδέοντας την προσπάθεια ανασύστασης της ιστορικής μνήμης με τις ανάγκες του αντιφασιστικού αγώνα σε Ελλάδα και Ευρώπη.
Παρουσία της οικογένειας του Ν. Πλουμπίδη
Στην έκθεση εκτίθενται ιστορικά ντοκουμέντα για την πορεία του Ν. Πλουμπίδη, αλλά και προσωπικά του αντικείμενα, τα οποία παραχώρησε στο Ίδρυμα της Βουλής η οικογένειά του. Στα εγκαίνια της έκθεσης παρευρέθηκαν ο γιος του Νίκου Πλουμπίδη Δημήτρης κι ο εγγονός του Νίκος. Επίσης οι υπουργοί Αλέκος Φλαμπουράρης, Θεανώ Φωτίου, Αναστάσιος Πετρόπουλος, οι πρώην υπουργοί Νίκος Φίλης, Αριστείδης Μπαλτάς, Νίκος Τόσκας, Γιάννης Μπαλάφας και Νάντια Βαλαβάνη, οι αντιπρόεδροι της Βουλής Τάσος Κουράκης και Τασία Χριστοδουλοπούλου, ο γενικός γραμματέας της Βουλής Κώστας Αθανασίου και πολλοί βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ.
Επιστημονική ημερίδα πριν από τα εγκαίνια
Πριν από τα εγκαίνια της έκθεσης πραγματοποιήθηκε επιστημονική ημερίδα για τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής του Ν. Πλουμπίδη, την οποία συντόνισε ο Τάσος Σακελλαρόπουλος. Ο Χάρης Αθανασιάδης αναφέρθηκε στη δράση του ως συνδικαλιστή δασκάλου κατά τον Μεσοπόλεμο, τις δύσκολες εποχές που το ιδιώνυμο απέτρεπε την ανοικτή συνδικαλιστική δράση των κομμουνιστών δασκάλων.
Ο κομμουνιστής δάσκαλος την εποχή του ιδιώνυμου
Ο Χ. Αθανασιάδης περιέγραψε την ίδρυση της αριστερής παράταξης της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας και την επιλογή του Ν. Πλουμπίδη να αγνοήσει τη γραμμή του ΚΚΕ εναντίον της συνεργασίας με τους Σοσιαλιστές, καθώς και τη δίωξη, φυλάκιση κι απόλυσή του μετά τα επεισόδια στο θέατρο Αλάμπρα ενάντια στην απόφαση της συντηρητικής ηγεσίας της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας να αρνηθεί τη συνεργασία με τα εργατικά σωματεία.
Καθοδηγητής των κινητοποιήσεων εναντίον της πολιτικής επιστράτευσης
Ο Γιώργος Μαργαρίτης επικεντρώθηκε στη συμβολή του Ν. Πλουμπίδη ως καθοδηγητή της οργάνωσης του ΚΚΕ στην Αθήνα για την επιτυχία των κινητοποιήσεων εναντίον της πολιτικής επιστράτευσης που είχαν αποφασίσει οι κατοχικές αρχές. Επισήμανε ότι η επιτυχία του λαού της Αθήνας υπό την καθοδήγηση του ΚΚΕ να αποτρέψει την πολιτική επιστράτευση οδήγησε την αστική τάξη στη συγκρότηση της κυβέρνησης του Ιωάννη Ράλλη, καθώς και των Ταγμάτων Ασφαλείας και των άλλων αντικομμουνιστικών οργανώσεων.
Η ζωή στην παρανομία και η ατίμωση
Η Ιωάννα Παπαθανασίου αναφέρθηκε στην περίοδο που ο Ν. Πλουμπίδης έδρασε στην παρανομία μεταφέροντας την εικόνα της «μικροκοινωνίας» των παράνομων οργανώσεων του ΚΚΕ μέσα από σχετικές εκθέσεις στα κομματικά όργανα από τον Ανδρέα Τζήμα, την Καίτη Ζεύγου και τον ίδιο τον Ν. Πλουμπίδη. Επιπλέον περιέγραψε πώς η ζωή στην παρανομία ενίσχυε την καχυποψία και την αναζήτηση του «εσωτερικού εχθρού», που οδήγησε τελικά στην ατίμωση του Ν. Πλουμπίδη από τον κομματικό μηχανισμό.
Οι επιστολές - απάντηση στις κατηγορίες για χαφιεδισμό
Ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης επικεντρώθηκε στις επιστολές που έστειλε ο Ν. Πλουμπίδης από τη φυλακή λίγο καιρό πριν από την εκτέλεσή του, μεταξύ των οποίων και 15 επιστολές που έστειλε στον Δημοσθένη Παπαχρήστου με στόχο να μεταφερθούν στο Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ και να αποσείσουν από πάνω του την κατηγορία του «χαφιέ». Σχολίασε μάλιστα ότι με τις επιστολές αυτές ο Ν. Πλουμπίδης «απαντά σε μία κατηγορία που δεν ξέρει» με μία «βαθιά αίσθηση κομματικότητας» εκφράζοντας μεγαλύτερη πικρία για την κομματική του καταδίκη παρά για τον επικείμενο θάνατό του.
Η ΕΔΑ και η δυσπιστία της ηγεσίας του ΚΚΕ
Ο Ηλ. Νικολακόπουλος αναφέρθηκε στη συμβολή του Ν. Πλουμπίδη στις διαπραγματεύσεις για την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση της Αριστεράς μετά τον Εμφύλιο. Ο Ηλ. Νικολακόπουλος επισήμανε την υπέρβαση των κομματικών εντολών από τον Ν. Πλουμπίδη για τη συγκρότηση της Δημοκρατικής Παράταξης με τη συμμετοχή του Σ.Κ.-ΕΛΔ και χωρίς την παρουσία φυλακισμένων υποψηφίων, αλλά και την υποχώρησή του στο ζήτημα της υποψηφιότητας του Νίκου Μπελογιάννη προκειμένου να πετύχει τη συγκρότηση της ΕΔΑ. Οι επιλογές αυτές δικαιώθηκαν από το αποτέλεσμα, αλλά προκάλεσαν την δυσπιστία της ηγεσίας του ΚΚΕ προς τον Ν. Πλουμπίδη.
