Δεν χρειάζεται κανείς να είναι διεθνολόγος ή να έχει εντρυφήσει στη μακρά διπλωματική Ιστορία Ελλάδας και Τουρκίας για να συμπεράνει ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι ένας δύσκολος συνομιλητής που δεν διστάζει να αγνοεί το διεθνές δίκαιο όταν δεν τον βολεύει. Προφανώς, ο Έλληνας πρωθυπουργός το γνώριζε αυτό πριν από τη δίωρη συνάντηση που είχε με τον Τούρκο Πρόεδρο στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ. "Δεν θα έλεγα ότι ήταν από τις πιο εύκολες συναντήσεις" είπε ο Αλέξης Τσίπρας μετά το τετ-α-τετ, στο οποίο κεντρικό θέμα ήταν οι δύο Έλληνες στρατιωτικοί, εκφράζοντας ωστόσο μια συγκρατημένη αισιοδοξία: "Είμαι περισσότερο αισιόδοξος από ό,τι πριν από τη συνάντηση" είπε χαρακτηριστικά.
Τέσσερις μήνες πέρασαν από την ημέρα που ο ανθυπολοχαγός Άγγελος Μητρετώδης και ο Λοχίας Δημήτρης Κουκλατζής συνελήφθησαν από Τούρκους στρατιωτικούς στον Έβρο. Έκτοτε, κρατούνται στην Αδριανούπολη χωρίς να τους έχουν απαγγελθεί κατηγορίες και χωρίς να προχωράει η προβλεπόμενη δικαστική διαδικασία. Βέβαια, δεν είναι πρώτη φορά που η Άγκυρα εφαρμόζει την πολιτική των ομήρων πιέζοντας, στα άκρα ορισμένες φορές, τις διμερείς σχέσεις της, ακόμη και με χώρες - συμμάχους της στο ΝΑΤΟ. Έναν χρόνο έμεινε έγκλειστος ο Γερμανός δημοσιογράφος Ντενίζ Γιουτζέλ με την κατηγορία της "τρομοκρατίας" έως ότου το τουρκικό δικαστήριο αποφασίσει την απελευθέρωσή του.
Δεν διαπραγματεύεται συμψηφισμούς η Ελλάδα
Όλο και συχνότερα επιχειρείται απο την τουρκική πλευρά να συμψηφιστεί η υπόθεση των Ελλήνων στρατιωτικών με τους οκτώ Τούρκους που έφτασαν στη χώρα μας μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 ζητώντας άσυλο. Διαβάζοντας τον εξ αντικειμένου φιλοκυβερνητικό Τύπο της γείτονος, συμπεραίνει κανείς ότι αυτό είναι το βασικό αίτημα του Ερντογάν. Κάτι που η Αθήνα δεν διαπραγματεύεται, διαμηνύοντας ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υπάρξει συμψηφισμός, όπως ξεκαθάρισε και ο Αλ. Τσίπρας. Οι μεν Έλληνες στρατιωτικοί συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας τους επειδή πέρασαν κατά λάθος, σύμφωνα με όλες τις μαρτυρίες, για λίγα μέτρα στην άλλη πλευρά. Με στολή και εξάρτηση, μάλιστα, πράγμα που καταρρίπτει το επιχείρημα περί κατασκοπίας. Οι δε φερόμενοι πραξικοπηματίες ήρθαν στη χώρα μας αιτούντες άσυλο, με την ελληνική Δικαιοσύνη να κινείται στη βάση της απαρέγκλιτης τήρησης της νομικής διαδικασίας. Προφανώς, καμία δημοκρατική κυβέρνηση, πόσο μάλλον η συγκεκριμένη, δεν αγκαλιάζει πραξικοπηματίες. Η Δικαιοσύνη όμως σε ένα κράτος δικαίου λειτουργεί και αποφασίζει ανεξάρτητα.
Δεν είναι τυχαίο ότι κατά της απέλασης των οκτώ τάχθηκε και η πρώην υπουργός Εξωτερικών Ντ. Μπακογιάννη. Το ίδιο ισχύει και για όσους Τούρκους υπηκόους κρατούνται στην Ελλάδα, όπως για παράδειγμα οι εννέα κουρδικής καταγωγής προφυλακισμένοι Τούρκοι για τρομοκρατία, για τους οποίους η Ντ. Μπακογιάννη απεφάνθη ότι μπορούν να μπουν... στο ζύγι και να απελαθούν λίγες μέρες μετά την επίσκεψή της στην Άγκυρα. Αίτημα που ούτε ο Ερντογάν δεν έχει θέσει, τουλάχιστον επίσημα.
Ανάγκη για ουσιαστικές διεθνείς πρωτοβουλίες
Η Ελλάδα ζητάει το αυτονόητο. Να προχωρήσουν οι νομικές διαδικασίες. Να απαγγελθεί κατηγορητήριο και να διεξαχθεί η δίκη προκειμένου οι δύο να γυρίσουν στη χώρα και στις οικογένειές τους. Αυτό έθεσε με τον πλέον επίσημο τρόπο ο Αλ. Τσίπρας, τονίζοντας ότι "δεν ζητάμε χάρη". Την ίδια στιγμή υπάρχουν επαφές και διαβουλεύσεις σε όλα τα επίπεδα και στους διεθνείς οργανισμούς με στόχο να ασκηθεί ουσιαστική πίεση στον Ερντογάν, κάτι που είδαμε να κάνουν η ελληνική αντιπροσωπεία στο ΝΑΤΟ αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το ζητούμενο λοιπόν είναι οι διεθνείς παράγοντες να μην αρκούνται στα κείμενα, αλλά να προχωρήσουν σε ουσιαστικές παρεμβάσεις και πρωτοβουλίες για τον τερματισμό μιας κατάστασης που καταπατά κάθε έννοια διεθνούς δικαίου, συνεργασίας, κανόνων και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτή είναι και η βασική προϋπόθεση για να αποκλιμακωθεί η ένταση και να αποκατασταθεί ο δίαυλος επικοινωνίας και συνεργασίας ανάμεσα στις δύο πλευρές.
Στόχος, να κλείσουν τα ανοιχτά μέτωπα στα Βαλκάνια
Η δεδομένη κατάσταση του απρόβλεπτου και... νταή γείτονα εξ Ανατολών ενισχύει τη διακηρυγμένη βούληση της ελληνικής κυβέρνησης να κλείσει όσα μέτωπα είναι ανοιχτά στην ευρύτερη περιοχή, με βασικό άξονα τα Βαλκάνια. Σε μια περιοχή πλήρους αστάθειας, συρράξεων, αλυτρωτισμών και αβεβαιότητας, η Αθήνα προχωρά με συγκεκριμένα βήματα προκειμένου τα Βαλκάνια να γίνουν περιοχή ειρήνης, συνεργασίας και κοινής συνύπαρξης.
Επομένως, η σύνοδος του ΝΑΤΟ μπορεί πράγματι να χαρακτηριστεί "ιστορική" για τη γειτονιά μας, αφού έπειτα από δέκα χρόνια παίρνει σάρκα και οστά η διαδικασία του Βουκουρεστίου. Έτσι, η ΠΓΔΜ ξεκινά ενταξιακές συνομιλίες που θα καταλήξουν υπό την αυστηρή προϋπόθεση να ολοκληρωθεί η αλλαγή της ονομασίας σε Βόρεια Μακεδονία με την προβλεπόμενη συνταγματική αλλαγή με την εξάλειψη των αλυτρωτικών στοιχείων. Αυτή ήταν η σαφής διατύπωση στο κείμενο της συνόδου, επιβεβαιώνοντας τα όσα είχε διαμηνύσει ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, παρά τις προσπάθειες διαστρέβλωσης από τις εθνικιστικές φωνές σε Ελλάδα και ΠΓΔΜ - και δη σε αντιδιαμετρική κατεύθυνση. Παράλληλα, προχωρούν οι συνομιλίες και οι διεργασίες για την επίλυση των ανοιχτών ζητημάτων με την Αλβανία, όπως η οριοθέτηση της ΑΟΖ και η ουσιαστική άρση του εμπόλεμου που υπήρξε "καραμέλα" για τους εκατέρωθεν εθνικιστές, ενώ βαθαίνουν οι διαδικασίες συνεργασίας με οχήματα όπως η τετραμερής συνεργασία Ελλάδας, Σερβίας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας.
Οι "μνηστήρες" της γειτονιάς μας
Με αυτά τα βήματα η Ελλάδα αναδεικνύεται σε πυλώνα σταθερότητας στα Βαλκάνια όπου σταδιακά αποκτά τον ρόλο του ηγεμονικού παίκτη. Η επιτυχία των επιδιώξεων της Αθήνας θα κρίνει εν πολλοίς και το εάν τα Βαλκάνια θα καταφέρουν να αλλάξουν σελίδα και αν γίνεται ένα αποφασιστικό βήμα να αποκλειστούν οι απόπειρες εμπλοκής και επιρροής τρίτων δυνάμεων. Διότι τα ασταθή Βαλκάνια, τα εκκρεμή ζητήματα, οι εντάσεις και οι αλυτρωτισμοί -εθνικοί και θρησκευτικοί- στρώνουν το έδαφος τόσο για τα τουρκικά συμφέροντα και τις επιδιώξεις στην περιοχή όσο και για τη Μόσχα.
Λίγες ημέρες πέρασαν άλλωστε από την απόφαση της Αθήνας να απελάσει Ρώσους διπλωμάτες που πιάστηκαν, σύμφωνα με τις διαρροές, να επιχειρούν να επηρεάσουν μητροπολίτες και πολιτευτές, αλλά και να στηρίζουν χρηματικά συλλόγους και οργανώσεις... "μακεδονομάχων" εναντίον της συμφωνίας των Πρεσπών. Η απόφαση της Ελλάδας να απελάσει τους δύο Ρώσους ερμηνεύεται από πολλούς αναλυτές ως απόδειξη του ενισχυμένου ρόλου της χώρας μας στην περιοχή με την ισχυροποίηση της γεωπολιτικής της θέσης.
