Σε κατάσταση... αναμονής εισέρχονται οι διαπραγματεύσεις για το “Μακεδονικό”, καθώς πλέον έχουν αναλυθεί όλα τα δύσκολα θέματα και οι “κόκκινες γραμμές” κάθε πλευράς και, σύμφωνα με όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες, η μπάλα βρίσκεται πλέον στο γήπεδο της ΠΓΔΜ, που χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να διαχειριστεί εσωτερικά τις παραμέτρους ενός ανεκτού για την Ελλάδα συμβιβασμού.
Σε κάθε περίπτωση, ο διάλογος μεταξύ των δύο χωρών έχει αγγίξει τον πυρήνα του προβλήματος, έχουν θιγεί όλα τα δύσκολα θέματα που κρατούν μακριά τις δύο πλευρές και πλέον απομένει να γίνουν οι κατάλληλες κινήσεις για να καταγραφούν νέες εξελίξεις.
“Χάνεται” ο Ιούλιος
Την προσήλωση Αθήνας και Σκοπίων στην εξεύρεση ενός “έντιμου συμβιβασμού” αποδεικνύουν, πάντως, οι πυκνές επαφές μεταξύ των δύο χωρών, καθώς ο χρόνος δεν είναι σύμμαχος κανενός. Η ΠΓΔΜ, για προφανείς λόγους, επιδιώκει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ το συντομότερο δυνατόν, ενώ και η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να θέλει να περπατήσει ο βόρειος γείτονάς της στην οδό της σταθερότητας. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι την περασμένη Πέμπτη, στο παραλίμνιο εξοχικό του Τίτο στην Αχρίδα, οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών συναντήθηκαν για τρίτη φορά εντός 30 ημερών.
“Λευκός καπνός” μπορεί να μην βγήκε, ωστόσο πλέον κάθε πλευρά γνωρίζει τις ειλικρινείς προθέσεις της άλλης και τον πυρήνα των δυσκολιών που έχουν καταγραφεί στις διαπραγματεύσεις. Ταυτοχρόνως, όπως επισήμανε στις δηλώσεις του και ο Ν. Ντιμιτρόφ, αυτή τη φορά έχει αρχίσει να ξεκαθαρίζει το τοπίο και σε ό,τι αφορά το χρονικό σκέλος της υπόθεσης: συγκεκριμένα, όλα δείχνουν ότι η ΠΓΔΜ και η κυβέρνηση Ζάεφ χρειάζονται ένα ικανό χρονικό διάστημα προκειμένου να διαχειριστούν πολιτικά στο εσωτερικό της χώρας τις παραμέτρους ενός έντιμου συμβιβασμού. Κατά συνέπεια, οι δύο πλευρές διαπραγματεύονται με βιασύνη μεν, αλλά χωρίς το “άγχος” του οροσήμου της 11ης Ιουλίου, αφού όλα δείχνουν ότι τελική συμφωνία επί του “Μακεδονικού”, εγκεκριμένη και από τις Βουλές των δύο χωρών, δεν μπορεί να υπάρξει εντός τριών ή τεσσάρων μηνών.
Κατά πληροφορίες, πάντως, ο Ν. Ντιμιτρόφ μιλούσε κυρίως για το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής της λύσης -εφόσον υπάρξει συμφωνία- και όχι μόνο για τις εσωτερικές “ζυμώσεις” στη γείτονα.
Διαπραγματεύσεων συνέχεια
Πάντως, αυτό δεν σημαίνει, όπως προαναφέρθηκε, ότι οι Ν. Κοτζιάς και Ν. Ντιμιτρόφ θα... χαλαρώσουν. Αντιθέτως, όπως προανήγγειλε προχθές ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, μετά τη διάρκειας 3,5 ωρών συνάντησή του με τον Ν. Ντιμιτρόφ, μες στον Μάιο προγραμματίζονται άλλες δύο επαφές των δύο υπουργών: στις 3-4 Μαΐου στη Θεσσαλονίκη και μερικές ημέρες αργότερα, στις 11-12 Μαΐου στο Σούνιο της Αττικής.
Παράλληλα, όλα δείχνουν ότι πλέον, τις μεγάλες αποφάσεις πρέπει να τις λάβει η κυβέρνηση Ζάεφ, εξ ου και ο υπουργός Εξωτερικών της ΠΓΔΜ Ν. Ντιμιτρόφ φέρεται να ζήτησε από τον Ν. Κοτζιά “πίστωση χρόνου” για τις συνταγματικές αλλαγές. Αυτό, πάντως, δείχνει δύο πράγματα, σύμφωνα με παράγοντες που γνωρίζουν όλα τα δεδομένα και τις παραμέτρους της διαπραγμάτευσης: πρώτον, ότι η ελληνική πλευρά επιμένει στην ανάληψη “συνταγματικών” δεσμεύσεων εκ μέρους της ΠΓΔΜ ώστε να τηρείται το “erga omnes”, δηλαδή να συνομολογηθεί μία λύση “έναντι όλων” και “για όλες τις χρήσεις”. Και, δεύτερον, ότι η κυβέρνηση Ζάεφ είναι διατεθειμένη να επωμιστεί το πολιτικό κόστος που τής αναλογεί, αφού ζητεί πίστωση χρόνου προκειμένου να προωθήσει τις απαραίτητες συνταγματικές αλλαγές και να “ζυμώσει” στο εσωτερικό της χώρας της τον σχεδιαζόμενο συμβιβασμό.
Άλλωστε, αν οι πληροφορίες συγκλίνουν σε ένα ασφαλές συμπέρασμα, αυτό είναι πως η “διπλή ονομασία” που ζητούσαν σε αρκετούς γύρους διαπραγματεύσεων οι εκπρόσωποι της ΠΓΔΜ έχει απορριφθεί διαρρήδην και κατηγορηματικά από την ελληνική πλευρά.
Καταρχήν συμφωνία
Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές πως αυτή τη στιγμή το όνομα αυτό καθεαυτό είναι το... μικρότερο πρόβλημα, ενώ τα “συνταγματικά” αποτελούν ένα διπλωματικό, πολιτικό αλλά και νομικό σταυρόλεξο για πολύ δυνατούς λύτες. Κι αυτό διότι τα “κουκιά” που έχει η κυβέρνηση Ζάεφ στη Βουλή προφανώς δεν επαρκούν ούτε τώρα αλλά ούτε σε μερικούς μήνες για συνταγματική αναθεώρηση. Κατά συνέπεια, για να υπηρετηθεί η ελληνική “κόκκινη γραμμή” περί “erga omnes” θα πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος είτε να συναινέσει η αντιπολίτευση σε “εδώ και τώρα” αναθεώρηση του καταστατικού χάρτη της γειτονικής χώρας είτε να καταρτιστεί ένας δεσμευτικός οδικός χάρτης που θα συνδέει τις συνταγματικές αλλαγές με “σκαλοπάτια” που θα οδηγούν στην ένταξη της ΠΓΔΜ στις ευρωατλαντικές δομές.
Πέραν των δύσκολων θεμάτων, όπως το “erga omnes”, οι συζητήσεις πάνε καλά σε άλλες παραμέτρους της διαπραγμάτευσης: για παράδειγμα, στη συνάντηση των δύο υπουργών Εξωτερικών στην Αχρίδα φαίνεται πως προέκυψε καταρχήν συμφωνία ή, έστω, σύγκλιση να μην διατυπώνονται αλυτρωτικές θέσεις, να αποφεύγεται η προπαγάνδα, αλλά και σε θέματα προστασίας των συνόρων και σε κοινές δράσεις “χαμηλής πολιτικής”. Ταυτοχρόνως, ο Ν. Κοτζιάς παρέδωσε στον ομόλογό του και υπόμνημα 180 σελίδων που περιγράφουν μία προς μία τις “παρεξηγήσιμες” και αλυτρωτικού χαρακτήρα αναφορές στα σχολικά βιβλία της ΠΓΔΜ και ο Ν. Ντιμιτρόφ δεσμεύθηκε πως θα τις εξετάσει και έδειξε θετική διάθεση και βούληση για αλλαγές στα βιβλία.
