Η διπλωματία, όπως και το τάνγκο, θέλουν δύο. Ως εκ τούτου, έως την ώρα που ο εθνικιστής Ν. Γκρούεφσκι παρέμενε στο τιμόνι της ΠΓΔΜ, ελάχιστα μπορούσαν να συζητηθούν για το Μακεδονικό. Ωστόσο πλέον η πολιτική αλλαγή στη γείτονα χώρα έχει συντελεστεί, η κυβέρνηση Ζάεφ ισχυροποιήθηκε έπειτα από τη συντριπτική νίκη της στις δημοτικές εκλογές τον περασμένο μήνα και πλέον μένει να αποδειχθεί ότι οι διαρκείς δημόσιες διαβεβαιώσεις περί πολιτικής βούλησης να επιλυθεί το ζήτημα της ονομασίας απηχούν την πραγματικότητα.
Στις συναντήσεις που θα έχει στις Βρυξέλλες, στις 11 και 12 Δεκεμβρίου, ο ειδικός διαμεσολαβητής του ΟΗΕ Μ. Νίμιτς με τους διαπραγματευτές της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ (Αδ. Βασιλάκη και Β. Ναουμόφσκι αντιστοίχως) θα είναι η πρώτη φορά που η συζήτηση για το ονοματολογικό θα αγγίξει την ουσία: έως σήμερα Αθήνα και Σκόπια διαρκώς εμβάθυναν τις διμερείς σχέσεις τους, καλλιεργούσαν αμφότερες ένα ολοένα καλύτερο κλίμα με πολλές προσδοκίες για τη συνέχεια, αλλά είχαν επιλέξει την τακτική “ένα βήμα τη φορά”.
Επ’ αυτού, άλλωστε, είχαν συμφωνήσει ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Κοτζιάς και ο ομόλογός του εκ της ΠΓΔΜ Ν. Ντιμιτρόφ στην πρώτη επίσκεψη του τελευταίου στην Αθήνα με την ιδιότητά του ως επικεφαλής της διπλωματίας της γείτονος χώρας. Έκτοτε έχει συζητηθεί η ανάπτυξη έργων και κόμβων σύνδεσης μεταξύ των δύο χωρών, έχουν εμβαθυνθεί τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και, γενικώς, τηρήθηκε η συμφωνία πως πρέπει πρώτα να καλλιεργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες και μετά να μπει η συζήτηση στην ουσία.
Το κρίσιμο 2018
Σε κάθε περίπτωση, τόσο στην Αθήνα όσο και στα Σκόπια φαίνεται να έχουν συνειδητοποιήσει πως το 2018 είναι ένα κρίσιμο έτος. Εξάλλου δεν είναι μόνο οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο που ενδιαφέρονται για την ευρωατλαντική προοπτική της γείτονος χώρας. Αντίστοιχο ενδιαφέρον έχει επιδείξει και η Ουάσιγκτον, με έμπειρους παράγοντες να εκτιμούν πως, σε αντίθεση με το παρελθόν, τώρα που το διεθνές προφίλ της Ελλάδας έχει αναβαθμιστεί, οι κύριες πιέσεις για “λύση εδώ και τώρα” δεν θα έχουν ως αποδέκτη την Αθήνα, αλλά τα Σκόπια.
Συν τοις άλλοις την κρισιμότητα του ερχόμενου έτους για την επίλυση μίας χρόνιας εκκρεμότητας μεταξύ των δύο χωρών παραδέχθηκε, ήδη από την περασμένη εβδομάδα, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της ΠΓΔΜ Μπ. Οσμάνι. “Το 2019 είναι εκλογική χρονιά στην Ελλάδα, την ΠΓΔΜ, την Ευρώπη” εξήγησε χαρακτηρίζοντας το 2018 ως “χρυσό παράθυρο ευκαιρίας” για λύση.
Εκκρεμούν οι αποδείξεις
Συμπέρασμα: Έως τώρα το κλίμα που έχει καλλιεργηθεί θα μπορούσε να οδηγήσει σε μία, ιστορικά επιβεβλημένη πλέον, λύση. Ωστόσο, μένει να αποδειχθεί στην πράξη ότι οι δύο πλευρές μιλούν στην ίδια γλώσσα και επιδιώκουν τα ίδια πράγματα. Η ελληνική θέση συνεχίζει να συγκεφαλαιώνεται στη θέση του τελευταίου Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών, όταν απορρίφθηκε η προηγούμενη πρόταση Νίμιτς περί “σύνθετης ονομασίας με γεωγραφικό προσδιορισμό και έναντι όλων”.
Ωστόσο, πέραν της ονομασίας, η ελληνική πλευρά περιμένει, ως έμπρακτη απόδειξη βούλησης εκ μέρους της άλλης πλευράς, να “σβήσει” όσα δείγματα αλυτρωτισμού άφησε πίσω της η κυβέρνηση Γκρούεφσκι. Ο υπουργός Πολιτισμού της ΠΓΔΜ χαρακτήρισε την περασμένη εβδομάδα “ιό που πρέπει να απομονωθεί” το περίφημο “Σχέδιο Σκόπια 2014” της προηγούμενης κυβέρνησης, βάσει του οποίου η πρωτεύουσα της χώρας γέμισε με... αγάλματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και άλλα δείγματα αλυτρωτισμού.
Τα συγκεκριμένα αγάλματα, όπως και το σενάριο μετονομασίας του κεντρικού αεροδρομίου των Σκοπίων από “Μέγας Αλέξανδρος” σε “Μητέρα Τερέζα”, θα ήταν κινήσεις που η Αθήνα θα εκτιμούσε στον δρόμο προς την εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτής λύσης. Επειδή, όμως, όλα αυτά αποτελούν κομμάτια της διαπραγμάτευσης, είναι προφανές ότι οι μπουλντόζες στα Σκόπια δεν θα αρχίσουν να γκρεμίζουν προκαταβολικά, αλλά είτε κατά τη διάρκεια είτε έπειτα από την ευόδωση της διαπραγμάτευσης -αν αυτό καταστεί εφικτό.
