Για τρίτη χρονιά διοργανώνονται εκδηλώσεις για την απελευθέρωση της Αθήνας από τους ναζί τη 12η Οκτωβρίου του 1944. Ο εορτασμός αποσκοπεί στην ανάδειξη της Εθνικής Αντίστασης, καθώς, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη, στην Ελλάδα γιορτάζεται η αρχή κι όχι το τέλος του πολέμου κατά του ναζισμού και του φασισμού. Οι εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν μεταξύ 1ης Οκτωβρίου και 1ης Νοεμβρίου και συνδιοργανώνονται από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, την Περιφέρεια Αττικής, τον Δήμο Αθηναίων, τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και την ΕΡΤ.
Κεντρικός τόπος των πολύμορφων πολιτιστικών και εκπαιδευτικών δράσεων θα είναι το ιστορικό κτήριο της πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ στο Πάρκο Ελευθερίας, «τόπος μαρτυρίου» των αντιστασιακών κατά τη διάρκεια μιας άλλης σκοτεινής περιόδου της ελληνικής Ιστορίας, της χούντας. Στο ιστορικό Κτήριο 6 θα φιλοξενηθεί από την 1η ως την 29η Οκτωβρίου η έκθεση «Αθήνα 1940-1944. Η πόλη και οι άνθρωποί της. Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση, απελευθέρωση» υπό την επιστημονική επιμέλεια των Γ. Γκλαβίνα, Τ. Σακελλαρόπουλου και Μ. Χαραλαμπίδη και την καλλιτεχνική επιμέλεια του Π. Θανόπουλου.
Στο ίδιο κτήριο θα υπάρχει ακόμα η έκθεση κόμικς «Ένα γλυκό ξημέρωμα. Ιστορίες κόμικς για την κατοχική Αθήνα» με σχέδια των Τ. Γιοβάνη, Γ. Γούση, Σπ. Δερβενιώτη, Π. Ζερβού, Δ. Καμένου, Λέανδρου, Τ. Μαραγκού, Θ. Μπαργιώτα, Αλ. Οθωναίου, Αλ. Παπαδάτου, Θ. Πέτρου, Soloup, Γ. Τραγάκη, Γ. Φαραζή και Π. Χριστούλια υπό την επιμέλεια του Γ. Κουκουλά. Το Σάββατο 7 Οκτωβρίου και το Σάββατο 14 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθούν επίσης δύο επιμορφωτικά σεμινάρια με τίτλο «Στα βάθη του καθημερινού»: Προσεγγίζοντας την κοινωνία της περιόδου 1940-44 στη διδακτική πράξη».
Ομιλίες και συζητήσεις
Παράλληλα η Ιστορία της Κατοχής, της Αντίστασης και της απελευθέρωσης θα αποτελέσει αντικείμενων σειράς ομιλιών - συζητήσεων με πρώτη το «Χρονικό της Απελευθέρωσης της Αθήνας» την Δευτέρα 9 Οκτωβρίου. Θα ακολουθήσουν τρεις συναντήσεις με τίτλο «Ιστορίες της Κατοχής μέσα από τα αρχεία» την Τετάρτη 11 Οκτωβρίου, την Τετάρτη 18 Οκτωβρίου και την Τετάρτη 25 Οκτωβρίου, ενώ στις 23 Οκτωβρίου θα γίνει η συζήτηση με τίτλο «Δημόσια Ιστορία και χώρος. Αθήνα: από τη λήθη στη μνήμη».
Τραγούδια μνήμης
Από τις εκδηλώσεις για την απελευθέρωση της Αθήνας δεν θα λείψουν η μουσική και τα τραγούδια, καθώς, όπως επισημαίνουν οι διοργανωτές, είναι «εργαλεία μνήμης και διάδοσης της Ιστορίας». Η μουσική παράσταση «Τα τραγούδια της Κατοχής» θα πραγματοποιηθεί σήμερα 1 Οκτωβρίου στη Μάντρα του μπλόκου της Κοκκινιάς και την Πέμπτη 5 Οκτωβρίου στο Εργοστάσιο της Ηλεκτρικής (ΔΕΗ) στο Κερατσίνι. Την επιλογή των κειμένων επιμελήθηκαν η Μ. Παπαδημητρίου και ο Αλ. Βάκης, που έχει επίσης αναλάβει τη μουσική επιμέλεια, ενώ θα τραγουδήσουν οι Α. Μάνου, Β. Κορακάκης και Ε. Μάζη.
Η κεντρική συναυλία των εορτασμών με τίτλο «Αθήνα, ανοχύρωτη πόλη» θα πραγματοποιηθεί στο κτήριο του πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ την Πέμπτη 12 Οκτωβρίου με τους Φ. Δεληβοριά και Μ. Ζαμάνη, ενώ τα κείμενα επέλεξαν οι Φ. Δεληβοριάς και Μ. Χαραλαμπίδη. Την Τετάρτη 1 Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθεί η συναυλία «Αθήνα ελεύθερη - Ένα μουσικό ταξίδι στην Αθήνα του 1944» στο Μέγαρο Μουσικής από τη Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων υπό τη διεύθυνση του Αν. Τσελίκα, ενώ συμμετέχει η Χορωδία του Δήμου Αθηναίων υπό τη διεύθυνση του Στ. Μπερή.
Οι 200 της Καισαριανής
Αφιερωμένη στους 200 εκτελεσμένους κομμουνιστές της Πρωτομαγιάς του 1944 είναι η βιωματική παράσταση «Ο κύκλος των ‘μάταιων’ πράξεων» από την Ομάδα Πείρα(γ)μα, βασισμένη στο ομώνυμο ιστορικό μυθιστόρημα του Σπ. Τζόκα. Η παράσταση θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 8 Οκτωβρίου στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής με τη συμβολή του Δήμου Καισαριανής και της ΕΡΤ, ενώ συμμετέχουν οι ηθοποιοί Γ. Καρούνη, Ε. Μελά και Γ. Γεννατάς, καθώς και πληθώρα εθελοντών. Τραγουδούν οι Φ. Βελεσιώτου, Ν. Τζαβέλλα - Παπαδοπούλου και Κ. Κατσίγιαννη. Την θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία της παράστασης έκανε η Αγγ. Κασόλα.
Ιστορικοί περίπατοι
Σημαντική παράμετρος της ουσιαστικής επαφής των πολιτών με τα γεγονότα της εποχής είναι οι ιστορικοί περίπατοι. Την Κυριακή 15 Οκτωβρίου με αφετηρία τα Προπύλαια κι οδηγό τον ιστορικό Μ. Χαραλαμπίδη, θα πραγματοποιηθεί περιήγηση για την Αντίσταση και τον Δωσιλογισμό στην κατεχόμενη Αθήνα. Την Κυριακή 29 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθεί περιήγηση στα ίχνη του βομβαρδισμού του Πειραιά από τα συμμαχικά αεροπλάνα με αφετηρία την Αγ. Τριάδα και οδηγό την ιστορικό Ευ. Μπαφούνη. Τέλος, στις 15 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθεί κι ο Δρόμος Μνήμης και Τιμής από το στρατόπεδο Χαϊδαρίου στο Σκοπευτήριο Καισαριανής.
Εκτός από τους συνδιοργανωτές στις εκδηλώσεις συμμετέχουν ακόμα οι εξής: Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, Δήμος Καισαριανής, Δήμος Κερατσινίου - Δραπετσώνας, Δήμος Νίκαιας - Αγίου Ιωάννη Ρέντη, Δήμος Πειραιά, Δημοτική Βιβλιοθήκη Καλλιθέας, Εβραϊκό Μουσείο, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο - ΜΙΕΤ, Ιστορικό Αρχείο Δήμου Αθηναίων, Ιστορικό Αρχείο Πανεπιστημίου Αθηνών, Λύκειον των Ελληνίδων, Μουσείο Μπενάκη, Οργανισμός Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων, Σύλλογος των Αθηναίων, Σύνδεσμος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-1974 και το υπουργείο Εθν. Άμυνας.
Για περισσότερες πληροφορίες, τις ώρες έναρξης των δράσεων και τις επισκέψεις στις εκθέσεις επισκεφθείτε το www.freeathens44.org και τη σελίδα στο Facebook: https://www.facebook.com/freeathens44/. Όλες οι εκδηλώσεις είναι με ελεύθερη είσοδο.
Σύντομο ιστορικό της Απελευθέρωσης της Αθήνας: Μετά από 1.624 μέρες Κατοχής...
Στις 9.15 το πρωί της 12ης Οκτωβρίου του 1944 υποστέλλεται από την Ακρόπολη η αβάστικά μετά από 1.624 μέρες κατοχής. Από νωρίς το πρωί τα Ναζιστικά στρατεύματα κατοχής εγκαταλείπουν την Αθήνα. Με εξαίρεση τα Χανιά και τη Μήλο, τα γερμανικά στρατεύματα θα εγκαταλείψουν πλήρως την Ελλάδα στις 3 Νοεμβρίου.
Ήδη από τις 7 Οκτωβρίου είχε φτάσει στην Αθήνα τριμελές κλιμάκιο της κυβέρνησης εθνικής ενότητας για να αναλάβει την εξουσία και να έρθει σε επαφή με τον διορισμένο από αυτή στρατιωτικό διοικητή Αττικής Π. Σπηλιωτόπουλο. Το κλιμάκιο αποτελούσαν οι Θ. Τσάτσος, Γ. Ζέβγος και Φ. Μανουηλίδης.
Ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου και τα υπόλοιπα μέλη της κυβέρνησης φθάνουν στην Αθήνα στις 18 Οκτώβρη, συνοδευόμενοι από τον Βρετανό υποστράτηγο Ρ. Σκόμπι. Στην Ακρόπολη γίνεται η έπαρση της ελληνικής σημαίας και στη συνέχεια διενεργείται δοξολογία στη Μητρόπολη. Ακολουθεί συγκέντρωση στην Πλ. Συντάγματος, όπου ο Γ. Παπανδρέου εκφωνεί τον «Λόγο της Απελευθέρωσης».
Από τις εκδηλώσεις χαράς του λαού της Αθήνας δεν λείπουν τα επεισόδια βίας με πρωταγωνιστές τους δωσίλογους, που σύντομα θα ενταθούν και θα οδηγήσουν στα Δεκεμβριανά.
