Τα χαμόγελα περίσσεψαν στο Μέγαρο Μαξίμου μετά την επίσκεψη του Γάλλου Προέδρου, αφενός διότι ο Εμανουέλ Μακρόν δικαίωσε τις προσδοκίες της κυβέρνησης, τόσο στο θέμα του ΔΝΤ όσο και στο θέμα του χρέους, αφετέρου διότι άνοιξε χθες τον δρόμο στον Αλέξη Τσίπρα να ανέβει στο βήμα στη ΔΕΘ -στο σημαντικότερο ετήσιο ραντεβού του πρωθυπουργού με τις παραγωγικές τάξεις της χώρας- έχοντας και την έξωθεν καλή μαρτυρία για την αλλαγή σελίδας στην οικονομία.
Αλλά και για τον Μακρόν η επίσκεψη είχε το επιθυμητό αντίκρυσμα, παρά το γεγονός ότι επισκιάστηκε, τουλάχιστον στα πρωτοσέλιδα του γαλλικού Τύπου, από την τρομακτική καταστροφή που άφησε πίσω της η “Ίρμα” στις γαλλικές Αντίλες, καθώς η ομιλία του από τον βράχο της Πνύκας θεωρήθηκε το εναρκτήριο λάκτισμα για μια προσπάθεια “αναγέννησης” της Ευρώπης, στην οποία το Παρίσι θα παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο, φιλοδοξώντας να συμπαρασύρει το Βερολίνο.
Για την Ελλάδα το άμεσο κέρδος από την επίσκεψη Μακρόν έχει να κάνει με την τρίτη αξιολόγηση, που αναμένεται να αρχίσει επί της ουσίας τον Οκτώβριο και που ζητούμενο είναι να κλείσει γρήγορα και... αναίμακτα. Κι επειδή ο... αιμοδιψής σε αυτές τις δύσκολες διαπραγματεύσεις είναι συνήθως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η ξεκάθαρη τοποθέτηση του Γάλλου Προέδρου, ότι δεν θα πρέπει να προβάλει νέες απαιτήσεις, έχει αυξημένη βαρύτητα. Μπορεί οι Τόμσεν και σία να έχουν μεγάλα περιθώρια κινήσεων -και να θυμούνται πάντα ότι κάτι ακόμη θέλουν από την Αθήνα-, ωστόσο η Γαλλία παραμένει μεγαλομέτοχος του Ταμείου και οι δηλώσεις Μακρόν δεν είναι καθόλου εύκολο να προσπεραστούν. Μεσοπρόθεσμα εξίσου σημαντική ήταν και η τοποθέτησή του για την αναγκαιότητα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, με την οποία πρέπει να ασχοληθεί το Eurogroup εντός του 2018. Όπως και η μεγαλόφωνη παραδοχή του ότι η Ελλάδα περνά σε φάση ανάκαμψης, φάση “που μπορεί να αποτελέσει τον καταλύτη για το ξεπέρασμα της κρίσης στο σύνολο της Ευρώπης”.
Η αποτυχία της Ευρώπης
Ο Μακρόν είναι από τους λίγους ξένους ηγέτες που δεν μίλησε για... ελληνική ιδιαιτερότητα, που παραδέχτηκε ότι η ελληνική κρίση είναι ευρωπαϊκή και ότι ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε εξ αρχής αποτελεί ήττα για την Ευρώπη. “Τι υποσχεθήκαμε στους νέους της Ελλάδας και τι τους δίνουμε τα τελευταία δέκα χρόνια: λιτότητα και ανεργία. Αρχικά όμως είχαμε υποσχεθεί ότι θα μπορούσαν το ίδιο καλά με αυτούς στο Παρίσι και το Βερολίνο”, επισήμανε, υπενθυμίζοντας ότι η πρώτη ευρωπαϊκή γενικά στήριξε το ευρωπαϊκό όραμα κι ότι η σημερινή -σε επίπεδο ηγετών- εάν δεν κάνει κάτι να το ζωντανέψει, παίρνει το ρίσκο να “διαπιστώσει τον θάνατο της Ευρώπης”.
Ο Μακρόν μίλησε για επανίδρυση, αναγέννηση, αναμόρφωση της Ευρώπης. Για μια Ευρώπη, η ηγεσία της οποίας θα αφουγκράζεται τη θέληση των λαών της και δεν θα αποφασίζει πίσω από κλειστές πόρτες. Οι πολιτικοί της “Γκραν Νασιόν” χρησιμοποιούν με ευχαρίστηση τη γλώσσα των συμβόλων και ειδικά ο Μακρόν το έδειξε με το καλημέρα σας, το βράδυ της εκλογής του, όταν σκηνοθέτησε με μαεστρία την πορεία του προς την πυραμίδα του Λούβρου υπό τους ήχους της 9ης του Μπετόβεν, της Ωδής στη Χαρά, που είναι και ο ύμνος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Την Πέμπτη το σκηνικό, ο βράχος της Πνύκας, ήταν ακόμη πιο βαρύ σε συμβολισμούς και επέτρεψε στον Μακρόν να δώσει ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα σε μια ομιλία, η οποία όντως έθεσε με τόλμη την ανάγκη αναδιάρθρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης -ή μήπως μόνο της Ευρωζώνης;- σε μια εποχή που τα περισσότερα κράτη - μέλη και κυρίως η ισχυρή Γερμανία προσπαθούν να αποφύγουν οποιοδήποτε βήμα απαιτεί την αναθεώρηση των υφιστάμενων συνθηκών, άρα την έγκριση των λαών.
Μπροστά σ’ αυτό το κάδρο του ιερού βράχου της Ακρόπολης ο Γάλλος Πρόεδρος θέλησε να στείλει το σήμα της... συνέχειας της Ιστορίας. “Εδώ οι Αθηναίοι αποφάσισαν να δώσουν την εξουσία στους πολλούς, εδώ πρέπει να δούμε τι κάνουμε εμείς οι Ευρωπαίοι για τη Δημοκρατία”, είπε, υποστηρίζοντας ότι η Ευρώπη “δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων” αλλά “αυτός δεν είναι λόγος να την εγκαταλείψουμε”.
Οι ανταγωνιστές
Ο Γάλλος Πρόεδρος σκιαγράφησε τον οδικό χάρτη για την απαραίτητη “μεταμόρφωση” της Ευρώπης, την οποία χρειαζόμαστε “περισσότερο παρά ποτέ”, όπως είπε, ώστε αφενός να μπορέσει να γοητεύσει και πάλι τους πολίτες της και αφετέρου να τερματιστεί αυτός ο άτυπος “εμφύλιος” που έχει ξεσπάσει εντός της. Άλλωστε ο Μακρόν δεν έκρυψε εξ αρχής, από τότε που διατύπωσε για πρώτη φορά τις προτάσεις του για την οικονομική διακυβέρνηση της Ευρωζώνης (με κοινό προϋπολογισμό και κοινό υπουργό Οικονομικών, ο οποίος θα λογοδοτεί σε ένα νέο σώμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που θα αποτελείται από τους ευρωβουλευτές των κρατών - μελών της Ευρωζώνης), το καλοκαίρι του 2015 και από κοινού με τον τότε Γερμανό ομόλογό του στο υπουργείο Οικονομίας Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, ότι στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον η Ευρώπη πρέπει να είναι ισχυρή για να αντιμετωπίσει τους... πραγματικούς ανταγωνιστές της εκτός των ευρωπαϊκών συνόρων. “Μόνο ενιαία η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει προκλήσεις όπως το προσφυγικό, την τρομοκρατία αλλά και τις βουλές ισχυρότερων, όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα”, είπε, μιλώντας ουσιαστικά για μια “ευρωπαϊκή κυριαρχία”. Και δεν παρέλειψε να στείλει ένα κομψό μήνυμα προς το, απρόθυμο για... άλματα, Βερολίνο: Ευρώπη δεν είναι απλώς η τήρηση των κανόνων, η Ευρώπη πρέπει να αφουγκράζεται τους λαούς της και να μη λειτουργεί αποκλειστικά με τη λογική των γραφειοκρατών και των τεχνοκρατών.
Η... Εκκλησία του Δήμου
Στο επίπεδο της μεθοδολογίας η πρόταση του Μακρόν για τη νέα Ευρώπη -αυτή που οραματίζεται μετά από 10-15 χρόνια- είναι να οργανωθεί το πρώτο εξάμηνο του 2018 ένας ανοιχτός διάλογος με τη συμμετοχή των πολιτών και να μη ληφθούν αποφάσεις πίσω από κλειστές πόρτες. Μια σύγχρονη Εκκλησία του Δήμου, δηλαδή. Επί της ουσίας, ο Γάλλος πρόεδρος επανέλαβε την πρόταση για την οικονομική διακυβέρνηση της Ευρωζώνης τονίζοντας την αναγκαιότητα για φορολογική και κοινωνική σύγκλιση. Πιο συγκεκριμένος δεν έγινε, προφανώς περιμένει κι αυτός ποιοι θα είναι οι συνομιλητές του στο Βερολίνο, μετά τις εκλογές της 24ης Σεπτεμβρίου.
