Τις δυσκολίες και τις προσπάθειες που κατέβαλαν συγκεκριμένοι φορείς και άνθρωποι για να υλοποιηθεί το Μουσείο Νίκος Μπελογιάννης στην Αμαλιάδα περιγράφει στην “Αυγή” ο επιστημονικός υπεύθυνος για την έκθεση, εκ μέρους της Βιβλιοθήκης της Βουλής, Στάθης Κουτρουβίδης. Παράλληλα περιγράφει τη σημασία του μουσείου για την περιοχή και τα νέα στοιχεία που προέκυψαν για την ιστορική έρευνα, αλλά σκιαγραφεί και την προσωπικότητα του ανθρώπου με το γαρύφαλλο.
* Ποια ήταν τα βήματα που ακολουθήθηκαν ώστε να φτάσουμε στα εγκαίνια της Μόνιμης Έκθεσης Νίκου Μπελογιάννη στην Αμαλιάδα, την περασμένη Δευτέρα;
Εδώ και 23 χρόνια που παραχωρήθηκε η οικία του Νίκου Μπελογιάννη στη δημοτική αρχή της πόλης της Αμαλιάδας, και παρά τις προθέσεις και τη διαθεσιμότητα της εκάστοτε αρχής ώστε να προχωρήσει την υλοποίηση του οράματος για τη δημιουργία ενός μουσείου, τα βήματα που είχαν γίνει ήταν ελάχιστα.
Το τελευταίο διάστημα, με τη συνεχή παρακίνηση του γιου του Νίκου Μπελογιάννη, Νίκου, την ουσιαστική υπενθύμιση εκ μέρους των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ Ηλείας και ιδιαίτερα της Έφης Σταλτάρη - Γεωργοπούλου, ο δήμαρχος Χρήστος Χριστοδουλόπουλος απευθύνθηκε στη Βουλή και ζήτησε τη συνδρομή της ώστε να γίνουν ουσιαστικά βήματα προς την υλοποίηση του παραπάνω οράματος. Ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης και ο γενικός γραμματέας Κώστας Αθανασίου ανταποκρίθηκαν θετικά και άμεσα στην πρόσκληση αυτή, αναθέτοντας το έργο στη Βιβλιοθήκη της Βουλής.
Το έμπειρο σε παρόμοια έργα προσωπικό της Βιβλιοθήκης, με επιστημονική ακρίβεια και υψηλά αισθητικά κριτήρια, το ανέλαβε. Έχει επίσης σημασία να επισημανθεί ότι στην αρχή, όταν απευθυνθήκαμε σε διάφορους φορείς, η μόνιμη επωδός τους ήταν ότι «δεν υπάρχει υλικό» και επομένως το έργο θα ήταν πολύ δύσκολο να ολοκληρωθεί. Ωστόσο, με τη συμβολή πολλών φορέων, δημόσιων και ιδιωτικών, αλλά και ιδιωτών, συγκεντρώθηκε ιδιαίτερα πλούσιο και πολύτιμο υλικό, από 500 περίπου εκθέματα.
Το έργο, όμως, που εγκαινιάστηκε δεν έχει ολοκληρωθεί πλήρως. Η μόνιμη έκθεση και τα εγκαίνια που έγιναν στον πρώτο όροφο του κτηρίου τη Δευτέρα αποτελούν το πρώτο μεγάλο βήμα για τη λειτουργία της έκθεσης. Υπάρχει και δεύτερη φάση, η οποία προβλέπεται να ολοκληρωθεί στα τέλη του 2017 με τη λειτουργία χώρου στο ισόγειο που έως τώρα φιλοξενεί τη Δημοτική Αστυνομία και ο οποίος σχεδιάζεται να μετατραπεί σε πολυχώρο (με υπολογιστές, αίθουσα εκδηλώσεων, δανειστική βιβλιοθήκη κ.λπ.).
* Γιατί είναι σημαντικό το συγκεκριμένο έργο;
Πρώτον, διότι αποτελεί χρέος των θεσμών της πολιτείας προς τη Δημοκρατία λόγω της αποκατάστασης ενός ανθρώπου που πάλεψε και εκτελέστηκε για τις ιδέες του. Το κύμα συμπαράστασης και υπεράσπισης της ζωής του ίδιου και των συντρόφων του που αναπτύχθηκε παγκοσμίως ήταν πολύ ευρύτερο και πλέον της Αριστεράς. Η πολιτεία δεν μπορεί να μένει απαθής, δεν μπορεί να κλείνει τα μάτια σε μια μεγάλη αδικία, όπως η εκτέλεση ενός ανθρώπου, και μάλιστα με αποφάσεις έκτακτων στρατοδικείων.
Δεύτερον, διότι μέσα από την ιστορική έρευνα πολλές πλευρές που έως σήμερα παρέμεναν ασαφείς, από τη γέννηση έως και τον θάνατό του, αποσαφηνίστηκαν. Αναμφίβολα πολλά παραμένουν ακόμη ανοιχτά. Άλλωστε η ιστορική έρευνα υπό αυτήν την έννοια δεν σταματά εδώ.
Τρίτον, και όχι λιγότερο σημαντικό, ότι σκοπός μας ήταν η μόνιμη έκθεση να έχει προστιθέμενη αξία για την κοινωνία, την οικονομία της περιοχής, τον πολιτισμό και την ιστορία του τόπου ευρύτερα, δηλαδή να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τους ανθρώπους της πόλης και όσους την επισκέπτονται.
* Τελικά ποιος ήταν ο "άνθρωπος με το γαρύφαλλο";
Συγκροτώντας, μέσα από τις διαθέσιμες πηγές, την προσωπικότητα του Νίκου Μπελογιάννη, όλο και περισσότερο καταλήγει κάποιος στο συμπέρασμα πως ήταν ιδιαίτερη. Μαχητής, αλλά και ικανός στη γραφή και στον λόγο, όπως προκύπτει και από τις απολογίες του κατά τη διάρκεια των δύο δικών. Σε μικρή ηλικία ασχολήθηκε με τις εκδοτικές απόπειρες της Αμαλιάδας, και έως το τέλος της ζωής του διατήρησε ιδιαίτερη επαφή με τη λογοτεχνία (το ένα από τα δύο βιβλία που έγραψε μέσα από τη φυλακή ήταν μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση της Ιστορίας της νεοελληνικής λογοτεχνίας). Γρήγορα εντάχθηκε στις γραμμές του ΚΚΕ, ανέπτυξε έντονη πολιτική δράση και ήταν από τα πιο ικανά κομματικά του στελέχη. Μόλις ήρθε από την ανατολική Ευρώπη στην Αθήνα, το 1950, πέτυχε σε σύντομο χρονικό διάστημα να ανασυγκροτήσει τις διαλυμένες οργανώσεις του και να κυκλοφορήσει εφημερίδα.
Ήταν ο άνθρωπος που αντιμετώπισε με μεγάλο θάρρος τα στρατοδικεία και τις αποφάσεις τους, που προέβαλε το αίτημα για ειρήνευση ακόμη και μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα. Αυτός ήταν ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο.
