Με το βλέμμα στην ενίσχυση των ελληνικών θέσεων στη διαπραγμάτευση για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, ο Αλ. Τσίπρας, έχοντας προβεί σε σειρά παρεμβάσεων και κινήσεων τακτικής, μετέβη στη Ρώμη με σκληρή γραμμή προκειμένου να κινητοποιήσει την Ε.Ε. απέναντι στο ζήτημα των κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων. Από τις δηλώσεις που απέσπασε από την ευρωπαϊκή θεσμική ηγεσία και αρχηγούς κρατών - μελών, ο στόχος φαίνεται ότι επιτεύχθηκε, ωστόσο, όπως ο ίδιος είπε, μένει να φανεί, κι αυτό θα γίνει άμεσα.
Εάν ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν είχε φροντίσει με τις πρωτοβουλίες του να δημιουργήσει θέμα, η επετειακή εκδήλωση της Ρώμης για τα 60 χρόνια της Ε.Ε. θα ήταν μια απλή φιέστα. Από την οποία μάλιστα κινδύνευε να απουσιάζει και η υπογραφή του στη Διακήρυξη της Ρώμης, σύμφωνα με πληροφορίες, εφόσον δεν λάμβανε την ευρωπαϊκή στήριξη που τελικά έλαβε. Σε συνδυασμό και με το γεγονός ότι στη Διακήρυξη, έπειτα από τις παρεμβάσεις και του πρωθυπουργού και παρά τις ενστάσεις πολλών χωρών, διατηρήθηκε η αναφορά στην κοινωνική Ευρώπη, ενώ προστέθηκε και ειδική αναφορά στην καταπολέμηση της ανεργίας, η οποία απουσίαζε από τα πρώτα σχέδια, τελικά δεν απουσίασε η υπογραφή του. Η ίδια η πλευρά του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου άλλωστε θα επισήμαινε αργότερα τις έντονες αναφορές του τελικού κειμένου στο κοινωνικό κεκτημένο και σε συγκεκριμένα σημεία που απασχολούν τις χώρες του Νότου.
Η τακτική που ξεδιπλώθηκε εν όψει της “Ρώμης” συνιστά (ακόμη μια φορά) την εφαρμογή της κυβερνητικής θέσης ότι το ελληνικό ζήτημα αντανακλά το ευρωπαϊκό: Η άμεση επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων στη χώρα μας “δεν είναι μάχη μόνο για την Ελλάδα, αλλά μάχη για την Ευρώπη, διότι κάποιοι θέλουν να ακυρώσουν τις συλλογικές διαπραγματεύσεις ως θεσμό, όχι μόνο από την Ελλάδα, αλλά από την Ευρώπη" δήλωνε μερικές μέρες νωρίτερα ο Αλ. Τσίπρας. Ακόμα νωρίτερα, είχε επισημάνει ότι "η σύνοδος της Ρώμης θα πρέπει να μην είναι απλά μια επετειακή εκδήλωση, αλλά μια προσπάθεια συλλογικού αναστοχασμού για το κοινό μας μέλλον”.
Δεν ψηφίζει εργασιακό μεσαίωνα
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Αλ. Τσίπρας είχε εκφράσει κατά τις επαφές που είχε πριν και κατά τη σύνοδο στην ιταλική πρωτεύουσα την αποφασιστικότητα της ελληνικής πλευράς να μην υποχωρήσει σε απαιτήσεις που θα ισοδυναμούν με συνθήκες ζούγκλας για την ελληνική αγορά εργασίας. Χαρακτηριστικά φέρεται να διαμήνυσε σε αυτές τις επαφές του ότι δεν ψηφίζει εργασιακό μεσαίωνα.
Η επιστολή σε Γιούνκερ - Τουσκ ανάγκασε τους Ευρωπαίους να πάρουν θέση
Η επιστολή προς Γιούνκερ και Τουσκ, που κοινοποιήθηκε σε όλους τους αρχηγούς κρατών - μελών δύο μέρες πριν από την ευρωπαϊκή γιορτή στο Καπιτώλιο και που λειτούργησε ως το αποκορύφωμα μιας σειράς παρασκηνιακών ενεργειών του Αλ. Τσίπρα, “εξανάγκασε” τους Ευρωπαίους αξιωματούχους να πάρουν θέση. Και μάλιστα καταφατική για ένα ζήτημα που ουσιαστικά άπτεται των ευρωπαϊκών αρχών και απειλείται από τις απαιτήσεις του ΔΝΤ προς την Ελλάδα. Τοποθετήθηκαν ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζ.Κ. Γιούνκερ ο προεδρεύων της συνόδου, Ιταλός πρωθυπουργός Π. Τζεντιλόνι και ο συμπροεδρεύων Μαλτέζος πρωθυπουργός Τζ. Μουσκάτ, οι Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές με την ομόφωνη στήριξή τους (από την προπαρασκευαστική συνάντησή τους με τη συμμετοχή του Αλ. Τσίπρα) στο ελληνικό αίτημα για επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων καθώς και ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ για τις «βέλτιστες πρακτικές στις εργασιακές σχέσεις στη σύνοδο της Ε.Ε.».
Είναι χαρακτηριστικό ότι πηγές του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έσπευσαν να γνωστοποιήσουν στο περιθώριο της Συνόδου πως ο Ντ. Τουσκ ήταν σε στενή επαφή με τον Έλληνα πρωθυπουργό προκειμένου να ανταποκριθεί στο κάλεσμά του για υποστήριξη. Ο Αλ. Τσίπρας μίλησε στο τηλέφωνο με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την Τρίτη, πριν από τη Ρώμη, και του έθεσε το ζήτημα της κωλυσιεργίας του ΔΝΤ σε ό,τι αφορά τη δεύτερη αξιολόγηση με αιχμή τα εργασιακά και συγκεκριμένα την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Από τη σύνοδο της Ρώμης -και ενώ είχε προηγηθεί η απαντητική δήλωση Γιούνκερ στην επιστολή του πρωθυπουργού- ο Ντ. Τουσκ δήλωσε επί της ουσίας της πρωτοβουλίας Τσίπρα ότι "μαζί με τους κοινωνικούς εταίρους θα συνεχίσουμε να εφαρμόζουμε το υψηλό επίπεδο κοινωνικής προστασίας και τις βέλτιστες πρακτικές στις εργασιακές σχέσεις σε όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας".
Με ενισχυμένη θέση στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης
Δεδομένου ότι η απαίτηση της εξαίρεσης της Ελλάδας από το ευρωπαϊκό κοινωνικό κεκτημένο είναι ένα θέμα που, όπως είπε ο πρωθυπουργός στην επιστολή του προς Γιούνκερ και Τουσκ, “καθυστερεί αδικαιολόγητα την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος”, το “κύμα” υποστήριξης των συλλογικών διαπραγματεύσεων που απέσπασε τις τελευταίες ημέρες μπορεί να λειτουργήσει ενισχυτικά υπέρ του σχετικού ελληνικού αιτήματος στη μάχη της διαπραγμάτευσης απέναντι στην επιμονή του ΔΝΤ για διατήρηση του καθεστώτος εξαίρεσης.
Η δημόσια τοποθέτηση των κορυφαίων Ευρωπαίων αξιωματούχων, των επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Κομισιόν πολύ δύσκολα θα μπορούσε να είναι άλλη από αυτή για υπεράσπιση των δικαιωμάτων των απανταχού Ευρωπαίων εργαζόμενων. Η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα μπορεί πλέον να αξιοποιήσει στο τραπέζι των συζητήσεων τις δημόσιες υποστηρικτικές δηλώσεις που εκφράστηκαν κατά την κορυφαία εκδήλωση της επετείου των 60 χρόνων από την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Άλλωστε, δεν ήταν τυχαία η αναφορά του Αλ. Τσίπρα στις δηλώσεις του μετά τη σύνοδο ότι “προφανώς” ήταν καταφατική η απάντηση που πήρε όταν έθεσε στο επίκεντρο της συζήτησης το κρίσιμο ερώτημα “αν το κοινωνικό κεκτημένο ισχύει και είναι προσβάσιμο από όλες τις χώρες της Ε.Ε.”, ωστόσο “μένει όμως να δούμε αν η πράξη από τα λόγια θα συνεχίσει να απέχει. Κι αυτό θα το δούμε άμεσα”. Σε κάθε περίπτωση όμως, όπως επισήμανε, “η καταφατική απάντηση των επικεφαλής των θεσμικών οργάνων της Ευρώπης μας ενθαρρύνει να προχωρήσουμε σε μια μάχη που αφορά τόσο τους εργαζόμενους και τον λαό της Ελλάδας εν γένει, όσο όμως και τους εργαζόμενους και όλους τους λαούς της Ευρώπης”.
“Να πάρουν θέση Ν.Δ. και συνδικάτα”
Έτσι, έχει επανέλθει στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής ατζέντας το ζήτημα της διατήρησης του ευρωπαϊκού κοινωνικού κεκτημένου, που για την ελληνική περίπτωση αφορά κυρίως τη διατήρηση της εξαίρεσης από τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, αλλά και τη θέσπιση πλαισίου για το lock out και την αύξηση του ορίου των ομαδικών απολύσεων.
Μια ημέρα μετά την επιστολή Τσίπρα, ο Ζ.Κ. Γιούνκερ, στη συνεδρίαση των ευρωπαϊκών θεσμών με τους κοινωνικούς εταίρους και τα ευρωπαϊκά συνδικάτα στη Ρώμη, είπε ότι η νομοθεσία για την απεργία είναι εθνική αρμοδιότητα και “δεν πρέπει να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε την ελληνική νομοθεσία όταν πρόκειται για τις απεργίες”. Τόνισε ότι “το κοινωνικό κεκτημένο ισχύει για όλους” και πως υπ’ αυτή την έννοια ο ίδιος συνηγορεί υπέρ μιας πολιτικής μη παράλογης.
Πηγές της κυβέρνησης που σχολίαζαν τις εξελίξεις ως δικαίωση της προσπάθειας της Ελλάδας έλεγαν επιπλέον πως “το μόνο που μένει τώρα να διευκρινιστεί είναι ποια είναι η θέση της Ν.Δ.”.
Κατόπιν όλων αυτών, στις δηλώσεις του μετά τη σύνοδο ο Αλ. Τσίπρας άσκησε παράλληλα έντονη κριτική στη στάση της πλειονότητας των επίσημων συνδικαλιστικών οργάνων στη χώρα μας, διευκρινίζοντας ότι δεν είναι βεβαίως όλες οι συνδικαλιστικές ενώσεις σε αυτή την κατεύθυνση: "Δυστυχώς, είναι στην οπισθοφυλακή και όχι στην πρώτη γραμμή, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες της Ευρώπης". "Στο κρίσιμο δημοψήφισμα", υπενθύμισε, "βρέθηκαν για να υπερασπιστούν την ανάγκη να πούμε ‘ναι’ σε μια κακή συμφωνία και όχι να υπερασπιστούμε και να διεκδικήσουμε μια καλύτερη".
