Την ικανοποίηση της ελληνικής πλευράς υπογράμμιζαν ανώτατες διπλωματικές πηγές, την επομένη της Διάσκεψης για την Κύπρο, στη Γενεύη. Συγκεκριμένα έκαναν λόγο για μεγάλη επιτυχία στο θέμα των εγγυήσεων και της αποχώρησης του κατοχικού στρατού, καθώς για πρώτη φορά μετά το 1960, ύστερα από την επιμονή της Αθήνας ως εγγυήτριας χώρας, η έτερη εγγυήτρια δύναμη, η Άγκυρα, κάθισε στο τραπέζι της συζήτησης και αποδέχτηκε μια διαδικασία στην οποία θα συζητηθεί το θέμα.
Η διαδικασία συμφωνήθηκε κατ’ αρχήν στη συνάντηση που είχαν την Πέμπτη οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις και επισφραγίστηκε στη βραδινή σύνοδο της διάσκεψης, όπου συντάχθηκε σχετικό ανακοινωθέν από την πλευρά των Ηνωμένων Εθνών. Αυτή η διαδικασία της διαπραγμάτευσης είχε συμφωνηθεί στο δείπνο της 1ης Δεκεμβρίου μεταξύ του Νίκου Αναστασιάδη, του Μουσταφά Ακιντζί και του ειδικού συμβούλου του γ.γ. του ΟΗΕ Έσπεν Μπαρθ Άιντα.
Στο δείπνο αυτό είχαν συμφωνηθεί δύο παράλληλα τραπέζια συζητήσεων και έτσι ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες συναντήθηκε με κάθε πλευρά ξεχωριστά, με τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις και στο τέλος όλοι μαζί συμμετείχαν στη διάσκεψη με τη συμμετοχή της Ε.Ε. «Δεν έχουμε παραβίαση, αλλά υλοποίηση της 1ης Δεκεμβρίου» τόνιζαν διπλωματικές πηγές.
Αποχώρηση Τσαβούσογλου, δηλώσεις Ερντογάν
Σύμφωνα με εκτιμήσεις από διπλωματικούς κύκλους, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου μετέβη στη Γενεύη προκειμένου να προκαλέσει την αποτυχία της διάσκεψης. Σε αυτό το πλαίσιο ερμηνεύεται και η βιαστική αποχώρησή του, η οποία δεν επέτρεψε να συνεχιστεί η διάσκεψη και για δεύτερη ημέρα, όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί. Ο κ. Τσαβούσογλου επικαλέστηκε επείγουσες ανάγκες στο συριακό μέτωπο και τη συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Χθες το απόγευμα αίσθηση προκάλεσαν οι αναφορές του Ταγίπ Ερντογάν ότι η Ελλάδα αποχώρησε από τη διάσκεψη. Σε δήλωσή του ο Νίκος Κοτζιάς απάντησε στον κ. Ερντογάν: «Την Παρασκευή η τουρκική αντιπροσωπεία εγκατέλειψε τη Γενεύη λέγοντας ότι είχε και άλλα σημαντικότερα πράγματα να κάνει, όπως να ασχοληθεί με το Συριακό και τη συνταγματική μεταρρύθμιση, και ότι επιθυμούσε να γίνει μια μη οργανωμένη συζήτηση μεταξύ εμπειρογνωμόνων. Στα πόδια το έβαλαν αυτοί που έφυγαν. Εμείς είμαστε ακόμα εδώ».
Επιπλέον, ο Τούρκος πρόεδρος στις ίδιες δηλώσεις, σχολιάζοντας το αποτέλεσμα της διάσκεψης για την Κύπρο, σημείωσε: «Η 'Βόρεια Κύπρος' καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια. Προσεγγίζει με ειλικρίνεια. Η 'Νότια Κύπρος' και η εγγυήτρια Ελλάδα έχουν άλλες προσδοκίες" είπε. Επιπλέον, είπε μεν πως είναι "εκτός συζήτησης" η απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων, ωστόσο πρόσθεσε πως η Ελλάδα και η Τουρκία θα μπορούσαν να διατηρήσουν στρατιωτικές δυνάμεις. Μάλιστα, αναφέρθηκε και σε συγκεκριμένους αριθμούς, ότι δηλαδή η Ελλάδα θα μπορούσε να διατηρήσει 950 στρατιώτες και η Τουρκία 650. Με αυτό τον τρόπο αποσαφήνισε τη θέση από την οποία η Τουρκία ενδέχεται να μπει σε αυτές τις διαπραγματεύσεις, ξεκαθαρίζοντας παράλληλα: «Είπαμε να μην περιμένετε τίποτα σχετικά με θέματα στα οποία δεν συμπεριλαμβάνεται η Τουρκία ως εγγυήτρια δύναμη".
Νέα συνάντηση στις 18 Ιανουαρίου
Σε κάθε περίπτωση στην ανακοίνωση των Ηνωμένων Εθνών μετά το τέλος της διάσκεψης υπήρχε η διατύπωση περί νέων δομών και εργαλείων στο θέμα των εγγυήσεων και της ασφάλειας. Από την πλευρά του ο Νίκος Κοτζιάς έχει ήδη καταθέσει, πάντως, ένα εκτεταμένο κείμενο που αφορά μια πρόταση με στόχο την υπογραφή συμφώνου φιλίας και ασφάλειας. Ανώτατες διπλωματικές πηγές από την Αθήνα χαρακτήριζαν την τουρκική αντιπροσωπεία απροετοίμαστη στο θέμα αυτό, «ή χωρίς άποψη», όπως έλεγαν χαρακτηριστικά.
Σε κάθε περίπτωση οι ίδιες πηγές σημείωναν πως επιθυμία της Ελλάδας είναι η λύση του κυπριακού ζητήματος, στο πλαίσιο της αποδοχής ότι η Κύπρος είναι ένα κυρίαρχο κράτος και δεν μπορεί οποιοσδήποτε να έχει παρέμβαση σε αυτό. Επιπλέον πρόσθεταν ότι η ελληνική πλευρά δεν πρόκειται να αποδεχθεί παραμονή κατοχικών στρατευμάτων στο νησί, τα οποία μάλιστα είναι παραταγμένα επιθετικά.
Όσον αφορά τη διαδικασία, η ομάδα διαπραγμάτευσης για τις εγγυήσεις και την ασφάλεια θα συσκεφθεί για πρώτη φορά στις 18 Ιανουαρίου και θα αναλάβει να διατυπώσει συγκεκριμένα ερωτήματα επί αυτών των θεμάτων. Αμέσως μετά ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών θα αναλάβει να αναζητήσει συμφωνία επί των απαντήσεων σε αυτά τα ερωτήματα.
Σε ό,τι αφορά τη συζήτηση για την παρουσία του Έλληνα πρωθυπουργού, οι ίδιες πηγές ανέφεραν πως στη διάσκεψη κατέστη σαφές ότι για να μεταβεί ο Αλέξης Τσίπρας στη Γενεύη θα πρέπει να υπάρξει πρώτα η απαραίτητη προεργασία. «Ο πρωθυπουργός είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμος να έρθει όταν ωριμάσει η συμφωνία» τόνιζαν, εννοώντας μια συμφωνία σε επίπεδο τεχνοκρατών και υπουργών Εξωτερικών.
Ν. Κοτζιάς: “Αποτρέψαμε μεθοδευμένη αποτυχία”
Μιλώντας με δημοσιογράφους στο ξενοδοχείο όπου διέμενε, ο υπουργός Εξωτερικών σε δήλωσή του σημείωσε ότι «βρισκόμαστε σε μια συνεχή διαπραγμάτευση και μάχη για μια δίκαιη λύση του Κυπριακού». Για μια ακόμη φορά ξεκαθάρισε ότι «δίκαιη λύση του Κυπριακού σημαίνει, πριν απ’ όλα, απάλειψη των αιτιών που το προκάλεσαν, δηλαδή την κατοχή και την παρουσία κατοχικών στρατευμάτων και την ύπαρξη του συστήματος εγγυήσεων που παραβιάστηκε κατάφωρα».
Επιπλέον θύμισε ότι εξ αρχής η διαδικασία που είχε συμφωνηθεί ήταν «ανοιχτού τέλους», χωρίς, δηλαδή, καταληκτική ημερομηνία. Μιλώντας για τα αποτελέσματα της διάσκεψης, ανέφερε: «Είμαστε ικανοποιημένοι που για πρώτη φορά στην ιστορία του Κυπριακού, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, έχει τεθεί με σαφήνεια το θέμα των εγγυήσεων και της ασφάλειας και αποτελεί, μάλιστα, ειδικό θέμα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Πρέπει δε να σας εξηγήσω ότι αποτρέψαμε μια μεθοδευμένη αποτυχία της διάσκεψης».
Ν. Αναστασιάδης: "Απόλυτη συνεννόηση με Κοτζιά"
Ο Νίκος Κοτζιάς το μεσημέρι της Παρασκευής είχε μια σύντομη συνομιλία με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη στον απόηχο δημοσιευμάτων στον κυπριακό Τύπο ότι βρίσκονται σε διάσταση απόψεων. Όταν ο Νίκος Κοτζιάς ενημέρωνε τους εκπροσώπους του Τύπου πλησίασε ο Νίκος Αναστασιάδης προκειμένου να τον ευχαριστήσει προσωπικά για τη στήριξη που παρείχε στη διάσκεψη.
«Κάποιος έβγαλε ότι τσακωνόμασταν οι δύο μας» παρατήρησε ο Νίκος Κοτζιάς. «Εμείς;» διερωτήθηκε ο Κύπριος ο Πρόεδρος και ξεκαθάρισε: «Δεν είπαμε όχι μόνο λέξη μεταξύ μας, ήμασταν απόλυτα συνεννοημένοι». Ο υπουργός Εξωτερικών απευθυνόμενος στους δημοσιογράφους σχολίασε: «Πού να δείτε και τον Πρόεδρο να μου κλείνει και το ματάκι στην ώρα της συζήτησης». Και ο Νίκος Αναστασιάδης συνέχισε: «Είναι της τρέλας. Δεν είναι η πρώτη φορά που ακούμε τρελά πράγματα, αλλά δεν τα λαμβάνουμε υπόψη μας. Υπήρχε απόλυτη συνεννόηση».
Εξηγώντας στους δημοσιογράφους τη διαδικασία της προηγούμενη ημέρας ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας διευκρίνισε πως «εκεί όπου υπήρξε σύγχυση ήταν οι τρεις (εγγυήτριες δυνάμεις) που κάθισαν και είχαν μία πρόταση να την υποβάλουν στη διάσκεψη, που ήταν φυσικό. Είναι δύο τα μέρη: το ένα οι εγγυήτριες δυνάμεις και το άλλο η Κυπριακή Δημοκρατία».
Τότε ο υπουργός Εξωτερικών θύμισε ότι αυτή η διαδικασία ήταν στη συμφωνία του δείπνου της 1ης Δεκεμβρίου. Ο Νίκος Αναστασιάδης συμφώνησε και συμπλήρωσε: «Νίκο μου, ενώ είσαι στην πολιτική, παρά τη στομάχα σου δεν είσαι χοντρόπετσος. Έχω και εγώ, αλλά εγώ έχω φτάσει σε ένα σημείο να βάζω από ένα αυτί και να βγάζω από το άλλο. Η ουσία είναι μία, έχουμε συνεργασία που έπρεπε να έχουμε; Παραπάνω από οποιεσδήποτε άλλες κυβερνήσεις».
Ο υπουργός Εξωτερικών παρατήρησε ότι το θέμα των εγγυήσεων και της ασφάλειας ήταν προϊόν συνεργασίας των δύο πλευρών και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας παρατήρησε: «Πώς ολοκληρώθηκε η πρόταση; Ήταν συνδυασμός της δικής σου ιδέας για το σύμφωνο φιλίας συν τα δικά μου που αφορούν τα υπόλοιπα».
Δεν υπάρχει καταληκτική ημερομηνία
Κατά τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε, ο Νίκος Αναστασιάδης ανέφερε πως η κυπριακή πρόταση που κατατέθηκε ήταν η πρόταση που περιείχε εφ’ όλης της ύλης θέματα. Μιλώντας για τον χρονικό ορίζοντα ανέφερε πως είμαστε στο σημείο απαρχής του διαλόγου.
«Η επιτροπή που έχει συσταθεί και θα επεξεργαστεί τις διάφορες ανησυχίες, τα διάφορα ερωτήματα που προκύπτουν και ενδεχόμενα κάποιες προτεινόμενες λύσεις θα οδηγήσει σε διάσκεψη πολιτικού επιπέδου ενδεχόμενα στον υψηλότερο δυνατόν βαθμό για να συζητηθεί περαιτέρω η απόφαση. Αν δεν υπάρξει κατάληξη εκείνη την ημερομηνία, ο διάλογος θα συνεχίσει προκειμένου να επιτευχθεί μια σύγκλιση» είπε χαρακτηριστικά.
Σε ερώτηση σχετικά με το τουρκικό αίτημα να μπουν χρονοδιαγράμματα ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ανέφερε: «Δεν είναι θέμα το τι ζητάει η μια πλευρά, αλλά τι διαλαμβάνεται και στην απόφαση των εγγυητριών δυνάμεων, της Κυπριακής Δημοκρατίας, της τουρκοκυπριακής κοινότητας και της Ε.Ε. μη εξαιρουμένης».
Αθήνα: Φοβικές λογικές και επιθετικές δηλώσεις δεν έχουν θέση στη δίκαιη λύση
"Κρίσιμο βήμα στην εθνική προσπάθεια" χαρακτηρίζουν κυβερνητικοί κύκλοι τη διάσκεψη της Γενεύης επισημαίνοντας πως "η ελληνική κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προστατεύσει και να αξιοποιήσει τη σημαντική δυναμική που έχει δημιουργηθεί για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση" καθώς και ότι "φοβικές λογικές αλλά και επιθετικές δηλώσεις δεν έχουν θέση στην προσπάθεια για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού".
Τονίζοντας τον συντονισμό με τη Λευκωσία και τη σημαντική πρόοδο που συντελείται στις δικοινοτικές συνομιλίες "παρά τις κρίσιμες διαφορές", η Αθήνα θεωρεί "εξαιρετικά σημαντικό βήμα" την επανεκκίνηση από τις 18 Ιανουαρίου ουσιαστικών συνομιλιών για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις και καταλήγει: "Συνεχίζουμε να επιδιώκουμε σταθερά την εξεύρεση κοινού εδάφους στο πλαίσιο των συνομιλιών, προκειμένου να συνεχίσει τις εργασίες της η διάσκεψη της Γενεύης με τη συμμετοχή και του πρωθυπουργού".
