Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
10.6°C16.5°C
1 BF 70%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
13 °C
11.1°C14.9°C
2 BF 67%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
14 °C
8.0°C14.4°C
2 BF 65%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
13 °C
12.8°C14.1°C
2 BF 82%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
5 °C
4.9°C11.8°C
0 BF 100%
Ένα πρωί, στην Κούβα, ο Χοσέ δεν σηκώθηκε νωρίς
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ένα πρωί, στην Κούβα, ο Χοσέ δεν σηκώθηκε νωρίς

Επιμέλεια: Κατερίνα Γούλα

Την ώρα που η Αβάνα βγαίνει με βραδείς ρυθμούς τόσο από τη διπλωματική όσο και από την οικονομική της απομόνωση, η εξέλιξη του ρόλου και της λειτουργίας των Επιτροπών Υπεράσπισης της Επανάστασης (Comités de Defensa de la Revolución, CDR), επί μακρόν αφοσιωμένων σε ένα είδος αστυνόμευσης του πληθυσμού, φανερώνει τον τρόπο με τον οποίο οι Κουβανοί προσαρμόζονται στους νέους κανόνες του παιχνιδιού.

Της ειδικής απεσταλμένης μας Marion Giraldou*

«Απέναντι στις επιθετικές εκστρατείες του ιμπεριαλισμού, θα εγκαινιάσουμε ένα σύστημα επαναστατικής συλλογικής επιτήρησης. Για να ξέρει όλος ο κόσμος ποιος είναι ποιος και ποιος κάνει τι σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο, και ποια ακριβώς ήταν η σχέση του με την τυραννία...» Στις 28 Σεπτεμβρίου 1960, έπειτα από μια σειρά δολοφονικών επιθέσεων στο νησί της Κούβας, ο Φιδέλ Κάστρο ανακοινώνει τη δημιουργία των Επιτροπών Υπεράσπισης της Επανάστασης (ΕΥΕ), δομών βάσης οργανωμένων σε κλίμακα πολυκατοικίας ή, το πολύ, οικοδομικού τετραγώνου. Με έναν στόχο: να προστατεύουν και να υπηρετούν την Κουβανική Επανάσταση ενάντια στη δυνητική επιδρομή των αντεπαναστατών που υποστηρίζονται και χρηματοδοτούνται από τη CIA. Λιγότερο από δύο χρόνια μετά από τον «θρίαμβό» του το 1959, ο Κάστρο δεν έχει καμία αμφιβολία: ο λαός αποτελεί μια κομβική στρατιωτική δύναμη για την προάσπιση της επανάστασης. Ο πληθυσμός δεν ξεσηκώθηκε, άλλωστε, στο πλευρό μιας χούφτας μπαρμπούδος (γενειοφόρων), απομονωμένων για καιρό στη Σιέρα Μαέστρα;

Το 1961, οι ΕΥΕ συμμετέχουν ενεργά στη μάχη κατά της απόπειρας αμερικανικής εισβολής στον Κόλπο των Χοίρων. Η οργάνωση της αντίστασης απέναντι στις ξένες επιθέσεις καταλήγει, ωστόσο, γρήγορα στην περιχαράκωση της καθημερινής ζωής των Κουβανών: μέσα στις Επιτροπές, ο καθένας αναλαμβάνει να μάθει να γνωρίζει τον γείτονά του, ούτως ώστε να μπορεί να καταγγείλει όποιον θεωρεί ύποπτο για τρομοκρατία ή κατασκοπία.

Σε αυτό το αρχικό καθήκον φακελώματος του πληθυσμού κάθε γειτονιάς και επαγρύπνησης ενάντια στα σαμποτάζ και στις επιθέσεις έρχονται να προστεθούν κι άλλα, στην προοπτική της στήριξης των μεγάλων σκοπών της επανάστασης: εκστρατείες εξάλειψης του αναλφαβητισμού, εμβολιασμών, παροχής βοήθειας στα θύματα των κυκλώνων, κατάρτιση καταλόγων υποψηφίων για τις επαρχιακές1 και βουλευτικές εκλογές, κ.ο.κ. Η ΕΥΕ μετασχηματίζεται σε ιμάντα μετάδοσης κίνησης: μεταφέρει τις ανάγκες και τις εντολές του κράτους στους πληθυσμούς και, αντιστρόφως, επιτρέπει μια ανωφερή ροή πληροφοριών, από τον λαό προς τις ιθύνουσες αρχές. Από την κλίμακα του οικοδομικού τετραγώνου στην κλίμακα του έθνους, περνώντας από τη «ζώνη» (ισοδύναμο της συνοικίας), το municipio (τον δήμο) και την επαρχία (την περιφέρεια), υπάρχουν σήμερα περισσότεροι από 130.000 πυρήνες οι οποίοι συγκεντρώνουν περίπου 8 εκατομμύρια Κουβανούς πολίτες ηλικίας άνω των 14 ετών, το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού. Το ποσοστό αυτό έχει μείνει σταθερό από την ίδρυσή τους.

Η προσχώρηση δεν είναι ωστόσο υποχρεωτική, όπως υπογραμμίζει η Ελοΐνα,2 εκλεγείσα στην προεδρία μιας ΕΥΕ στη συνοικία της Αλτααμπάνα,3 θέση η οποία δεν απαιτεί να είσαι μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας (PCC). Εδώ και περίπου δέκα χρόνια, εκλέγεται κάθε χρόνο από τη γειτονιά της. Δεδομένου ότι η δουλειά της χαίρει της εκτίμησης όλων, ότι η θέση του προέδρου μιας ΕΥΕ δεν είναι αμειβόμενη και ότι καμία νομική διάταξη δεν της απαγορεύει να δηλώνει επανειλημμένα υποψηφιότητα, είναι πολύ πιθανό ότι θα κρατήσει τη θέση της για πολλά ακόμη χρόνια. Πώς εξηγεί η ίδια το γεγονός ότι, στο κτήριό της, το σύνολο των κατοίκων άνω των 14 ετών, με άλλα λόγια, 40 άτομα κατανεμημένα σε 24 διαμερίσματα, είναι μέλη της ΕΥΕ; Η ερώτηση της προκαλεί αμηχανία: «Ο ρόλος της Επιτροπής είναι να προστατεύει τους κατοίκους. Γιατί να μη θέλει κάποιος να γίνει μέλος;»

Η ένταξη στην Επιτροπή μπορεί ωστόσο να αποδοθεί σε διαφορετικά κίνητρα. Η πλειονότητα των Κουβανών που έχουν υπερβεί το τριακοστό έτος της ηλικίας τους έχουν γνωρίσει εγγύθεν ή μακρόθεν κάποιον του οποίου οι σπουδές ή η καριέρα διακόπηκαν εξαιτίας μιας εμπλοκής του στην ΕΥΕ η οποία αξιολογήθηκε ως «μη αρκούντως επαναστατική». Το 2001, η Βίλμα, μια νεαρή γυναίκα η οποία εργαζόταν στον τουρισμό και παρακολουθούσε σπουδές στον ίδιο τομέα, δικαιολογούσε με αυτό τον τρόπο τη συμμετοχή της στην παραδοσιακή διαδήλωση της Πρωτομαγιάς. Ήξερε πάρα πολύ καλά ότι τίποτε δεν την υποχρέωνε να δίνει το "παρών", αλλά γνώριζε επίσης ότι, αν δεν πήγαινε, θα υφίστατο ενδεχομένως αρνητικές συνέπειες στην καριέρα της.

Τα κέντρα εργασίας ζητούν συχνά μια συστατική επιστολή από την ΕΥΕ στην οποία είναι εγγεγραμμένος ένας μελλοντικός εργαζόμενος. Η επιστολή αυτή, μας εξηγεί η Ελοΐνα, καταδεικνύει τον ρόλο των Επιτροπών στην καθημερινή ζωή των Κουβανών: «Ως πρόεδρος, γνωρίζω τους ανθρώπους που μένουν στο ίδιο κτήριο με εμένα, είμαστε μια μεγάλη οικογένεια». Στη λογική του συστήματος, έχει επομένως κάθε αρμοδιότητα να εκφέρει κρίση σχετικά με το ήθος, την ειλικρίνεια, τη σοβαρότητα, εν ολίγοις, τις αρετές του υποψηφίου. Αυτός είναι οπωσδήποτε ένας από τους λόγους για τους οποίους, όταν η Επιτροπή του οργανώνει μια συνάντηση «εθελοντικής εργασίας» (να κόψουν τα χορτάρια μπροστά από τα κτήρια, να ξαναβάψουν μία πρόσοψη, να αυξήσουν τα μέτρα προστασίας μπροστά από την bodega4 τις ημέρες παράδοσης των ηλεκτρονικών μηχανημάτων κ.λπ.), ο Χοσέ, ένας έφηβος της γειτονιάς, αναρωτιέται: «Πώς γίνεται να είναι εθελοντικό, αφού είναι υποχρεωτικό;». Κι όμως, επιδεικνύοντας ένα θράσος που πριν από μια δεκαπενταετία θα ήταν αδιανόητο, τον Αύγουστο του 2015, ο Χοσέ πήγε να κόψει τα χορτάρια.

Οι ΕΥΕ δεν ασκούν επομένως πλέον τη δύναμη εκφοβισμού που μας περιέγραφε η Βίλμα εν έτει 2001. Τα πιστοποιητικά καλής διαγωγής υπάρχουν ακόμη. Η Ελοΐνα συντάσσει πολλά τέτοια έγγραφα σε καθημερινή βάση, αλλά η επαναστατική εμπλοκή δεν φέρει πλέον το ίδιο βάρος. Έτσι, όταν ο Χοσέ θέλησε να ενταχθεί στο σώμα φυλάκων του αεροδρομίου, η Ελοΐνα και τα μέλη του γραφείου επαίνεσαν στη συστατική επιστολή τους την ειλικρίνεια και τη σοβαρότητά του. Δεν ανέφεραν την ασθενή συμβολή του στην ΕΥΕ. Η στάση του δεν τους φαίνεται «αντεπαναστατική», όπως θα συνέβαινε κατά πάσα πιθανότητα πριν από μερικά χρόνια.

Η σταδιακή εξασθένηση της αμερικανικής απειλής, η οποία μεταφράζεται στην προσπάθεια αποκατάστασης των οικονομικών και διπλωματικών σχέσεων της Κούβας με τις ΗΠΑ, επέτρεψε τη διεύρυνση των ρόλων των ΕΥΕ. Μία πρώτη εξέλιξη παρατηρείται μέσα από τις επιλογές που κάνουν οι διευθύνοντες σε τοπικό επίπεδο. Ο τάδε πρόεδρος θα μεριμνήσει ιδιαίτερα για τη φύλαξη του οικοδομικού τετραγώνου του. Θα πρέπει λοιπόν να οργανώσει νυχτερινές βάρδιες περιφρούρησης. Ο δείνα, τον οποίο απασχολεί πρωτίστως η εκπαίδευση, θα οργανώσει μαθήματα ενισχυτικής διδασκαλίας. Η Ελοΐνα δηλώνει ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη στην προστασία των πιο ευπαθών ομάδων: ηλικιωμένων, διαβητικών, εγκύων κ.ά. Ελέγχει επίσης τους εμβολιασμούς και γνωρίζει την ομάδα αίματος καθενός από τους «σεντερίστας»5 της, για να μπορέσει να απαντήσει άμεσα σε μια έκκληση του υπουργείου Υγείας αν, για παράδειγμα, υπάρξει ανάγκη για αιμοδοσία έπειτα από κάποιο ατύχημα.

Οι ΕΥΕ ασχολούνται επίσης με τις δυσκολίες της καθημερινότητας. Τα ζητήματα της υδροδότησης, καθώς και της συγκοινωνίας ή της κατοικίας, αποτελούν γενικά προβλήματα στην Αβάνα. Σε ορισμένες συνοικίες, μετατρέπονται σε πραγματικές σπαζοκεφαλιές που προκαλούν απογοήτευση, ενίοτε και οργή. Στην Αλτααμπάνα, η ροή του τρεχούμενου νερού δεν είναι συνεχής. Πολλά κτήρια είναι εφοδιασμένα με δεξαμενές που γεμίζουν όταν υπάρχει νερό. Όταν επέρχεται η αναπόφευκτη διακοπή, οι κάτοικοι θέτουν σε λειτουργία έναν μηχανισμό ο οποίος αντλεί νερό από τη δεξαμενή και το διοχετεύει στα διαμερίσματα. Τίθεται κατά κανόνα σε λειτουργία μετά τις πέντε το απόγευμα, ώστε όλος ο κόσμος να έχει νερό γυρίζοντας στο σπίτι από τη δουλειά.

Στην ΕΥΕ της Ελοΐνα, ο υπεύθυνος της αντλίας μετακόμισε τον Αύγουστο του 2015. Η πρόεδρος μάζεψε λοιπόν τα μέλη της Επιτροπής. Συνήθως, η σύγκληση της συνέλευσης γίνεται από στόμα σε στόμα. Ακούμε για παράδειγμα την Ελοΐνα να φωνάζει από το παράθυρό της στη Μαρισέλ: «Κομπανιέρα, την Κυριακή, έχει εθελοντική εργασία, θα καθαρίσουμε τους κήπους μπροστά από την πολυκατοικία». Λίγο αργότερα, η Μαρισέλ, που κουβεντιάζει στο κατώφλι της πόρτας της με την Άνα, τη γειτόνισσα, πετυχαίνει τη Μερσέντες και της μεταφέρει την πληροφορία, και ούτω καθ’ εξής. Μέσα σε λιγότερο από δύο ώρες, και τα 40 άτομα είναι ενήμερα, χωρίς αυτό βέβαια να εγγυάται την προσέλευση όλων. Σπάνια είναι περισσότεροι από καμιά δεκαριά αυτοί που σηκώνονται κυριακάτικα για να καθαρίσουν, να ξεχορταριάσουν, να βάψουν... Η Ελοΐνα εξηγεί ότι δεν έχει νόημα να υπολογίζουν «στους νέους που βγαίνουν το Σάββατο το βράδυ, στους ηλικιωμένους, στους γονείς μικρών παιδιών». Όταν απαιτείται η παρουσία όλων, το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να χτυπήσει πόρτα-πόρτα σε όλα τα διαμερίσματα για να πείσει τους κατοίκους να έρθουν: «Πρέπει οι άνθρωποι να νιώσουν ότι η υπόθεση τους αφορά, να τους εξηγήσουμε για ποιο λόγο οφείλουν να κινητοποιηθούν. Ως πρόεδρος της ΕΥΕ, το έργο μου είναι παιδαγωγικό».

Στη συζήτηση για το ευαίσθητο θέμα του νερού, προσήλθαν δεκαεπτά άτομα, ή αλλιώς, ένα άτομο ανά διαμέρισμα, αν εξαιρέσουμε εκείνους που δεν μπορούν να μετακινηθούν ή εκείνους που εργάζονται. Η συνέλευση γίνεται στον κήπο. Η ώρα είναι έξι το απόγευμα. Έχουν φθάσει όλοι, αλλά η κουβέντα δεν λέει να ξεκινήσει. Τα πηγαδάκια έχουν ανάψει. Ο καιρός είναι καλός, ο ήλιος ευχάριστος και μόνο το απεριτίφ λείπει ώστε η όλη εικόνα να θυμίζει συλλογική κουζίνα γειτονιάς. Η Ελοΐνα δεν αργεί να εγκαλέσει το πλήθος στην τάξη.

Η πρόεδρος συστήνει αρχικά στον καθένα να κλείνει προσεκτικά τις βρύσες, ειδικά τις ώρες που το νερό κόβεται. Όλοι θυμούνται ακόμη πολύ καλά την πλημμύρα που προκλήθηκε λίγες μέρες νωρίτερα εξαιτίας του Μαρσέλο, ο οποίος είχε αφήσει τη βρύση του ανοιχτή ενώ το νερό ήταν κομμένο. Όταν η Μερσέντες επέστρεψε στο σπίτι της, το μπαλκόνι της είχε μεταμορφωθεί σε πισίνα. Τα πειράγματα δίνουν και παίρνουν· ο Μαρσέλο τα υπομένει καρτερικά. Στη συνέχεια, η Ελοΐνα μπαίνει στο κυρίως θέμα. Πρέπει να εκλέξουν κάποιον υπεύθυνο για την αντλία του νερού. Μόνο ο Μάριο δηλώνει υποψηφιότητα - η δουλειά δεν είναι παίξε-γέλασε. Η ψηφοφορία γίνεται με ανάταση του χεριού και ο Μάριο ανακηρύσσεται παμψηφεί υπεύθυνος.

Ορισμένες ΕΥΕ εξακολουθούν ωστόσο να θεωρούν ότι το πρωταρχικό τους μέλημα είναι να αντιδρούν στις επιθέσεις του «ιμπεριαλισμού». Η επιτήρηση των πληθυσμών παραμένει συνεπώς μία από τις πιο σημαντικές όψεις της αποστολής τους. Κι εκεί όμως, ακόμη, η κατάσταση εξελίσσεται.

Από τότε που στην εξουσία εκλέχθηκε ο Ραούλ Κάστρο,5 το να είσαι «καλός επαναστάτης» δεν ισοδυναμεί πλέον απαραίτητα με λυσσαλέο αγώνα κατά του ιμπεριαλισμού. Τουναντίον: ο πληθυσμός καλείται να συνειδητοποιήσει τις θετικές όψεις της αναθέρμανσης των σχέσεων με τις ΗΠΑ (λήξη του εμπάργκο, αύξηση του τουρισμού κ.λπ.). Το ζητούμενο είναι να αποδαιμονοποιηθεί ο παλιός εχθρός ώστε να γίνει αποδεκτή η νέα πολιτική. Η αναθέρμανση αυτή προκαλεί ωστόσο τη δυσπιστία μιας μερίδας του πληθυσμού, όπως μας δείχνει η στάση των προέδρων ορισμένων ΕΥΕ.

Εδώ και τρία χρόνια, ο Βλαντιμίρ, Γαλλοκουβανός καλλιτέχνης που κατοικεί στη Γαλλία, οργανώνει ένα φεστιβάλ τέχνης του δρόμου στις γειτονιές της Αλτααμπάνα. Μέχρι το 2014, του αρκούσε να εξασφαλίζει την άδεια των προέδρων των ΕΥΕ για να ζωγραφίζει τοίχους, να οργανώνει εργαστήρια για παιδιά, συναυλίες, θεάματα... Κάθε χρονιά το εγχείρημά του γνωρίζει μεγάλη επιτυχία, κινητοποιώντας, εκτός από τους ντόπιους καλλιτέχνες, τα παιδιά και τον πληθυσμό στο σύνολό του.

Τον Αύγουστο του 2015, ο Βλαντιμίρ και ο Ρανσέλ, ένας άλλος καλλιτέχνης, είχαν ήδη ζωγραφίσει αρκετούς τοίχους σε διάφορα κτήρια όταν αποφάσισαν να ζωγραφίσουν έναν λυσσασμένο σκύλο, συνοδευόμενο από τα εξής λόγια: «Εσύ τι θα κάνεις;». Μέσα σε λίγα λεπτά, τα παιδιά της γειτονιάς μαζεύτηκαν γύρω τους. Το καθένα είχε και κάτι να σχολιάσει. Σύντομα, καταλαβαίνοντας ότι το έργο θα είναι επιβλητικό και ότι η υλοποίησή του θα πάρει κάμποση ώρα, ο κόσμος αρχίζει να συγκεντρώνεται. Μπίρες και μπουκάλια Tukola (το made in Cuba αναψυκτικό) κάνουν την εμφάνισή τους. Πριν όμως καλά-καλά προλάβουν να σχεδιάσουν τον σκύλο και να χαράξουν τα γράμματα, ο πρόεδρος της ΕΥΕ φωνάζει την Αστυνομία και ζητάει από τους καλλιτέχνες να φύγουν. Κατά τη γνώμη του, το σχέδιο είναι αντεπαναστατικό: αντιβαίνει στη διαδικασία ομαλοποίησης των σχέσεων μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κούβας. Το σύνολο του κοινού που παρακολουθεί τη σουρεαλιστική αυτή συζήτηση τάσσεται υπέρ των καλλιτεχνών και επιχειρεί να πείσει τον πρόεδρο ότι η ανάλυσή του είναι λανθασμένη. Φτάνοντας, η ίδια η Αστυνομία αναρωτιέται ποιος είναι ο λόγος για τον οποίο κλήθηκε. Μέσα στην κάψα του κουβανέζικου μεσημεριού, τα πνεύματα αρχίζουν να οξύνονται και οι τόνοι να ανεβαίνουν. Ο Βλαντιμίρ και ο Ρανσέλ αποφασίζουν να σταματήσουν να ζωγραφίζουν και πηγαίνουν να αναφέρουν το περιστατικό στην ανώτερη αρχή: στην αντιπρόσωπο της γειτονιάς.6 Κάτω από τα γιουχαΐσματα του κοινού, ο πρόεδρος σπεύδει από την πλευρά του να ξαναζωγραφίσει τον τοίχο με ένα επαναστατικό σύνθημα πολύ γνωστό στους Κουβανούς: «Siempre es 26» [26 (Ιουλίου) για πάντα].7

Η πολλαπλότητα των οδών που υιοθετούνται από τους προέδρους των ΕΥΕ αποδεικνύει ότι οι Επιτροπές αυτές δεν μπορούν πλέον να νοούνται ως παγιωμένες πολιτικές οντότητες. Αντιθέτως: οι επιλογές τους και ο τρόπος λειτουργίας τους εξαρτώνται πολύ περισσότερο από ό,τι παλιότερα από τα άτομα που τις απαρτίζουν, και συγκεκριμένα από τους προέδρους τους. Έχοντας συμβολίσει για πάρα πολλά χρόνια την πιο κατασταλτική όψη του κουβανικού καθεστώτος, θα μπορούσαν, άραγε, οι Επιτροπές Υπεράσπισης της Επανάστασης να γίνουν το πρώτο εργαστήρι μιας μορφής λαϊκής έκφρασης;

1 (Σ.τ.Ε.): Σύμφωνα και με την τελευταία τροποποίηση του 2010, η Κούβα διαιρείται διοικητικά σε 15 επαρχίες και έναν αυτόνομο δήμο, την Ίσλα ντε λα Χουβεντούδ.

2 Τα ονόματα έχουν τροποποιηθεί.

3 (Σ.τ.Ε.): Λαϊκή συνοικία της Αβάνας.

4 Όνομα που δίνεται στα καταστήματα στα οποία διανέμονται τα τρόφιμα που πωλούνται με δελτία τροφίμων (libreta).

5 (Σ.τ.Ε.): Μέλη της ΕΥΕ από το αρκτικόλεξο CDR (Comités de Defensa de la Revolución)

6 (Σ.τ.Ε.): Ο Ραούλ Κάστρο ανέλαβε τον Ιούλιο του 2006 τα καθήκοντα του αδερφού του, Φιδέλ Κάστρο, λόγω της κατάστασης της υγείας του τελευταίου. Από το 2008 έχει αναλάβει καθήκοντα προέδρου της Κούβας, ενώ από τον Απρίλη του 2011 εκτελεί και χρέη πρώτου γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας.

7 Ο αντιπρόσωπος της γειτονιάς εκλέγεται κάθε δυόμισι χρόνια και αποτελεί τον σύνδεσμο ανάμεσα στον τοπικό πληθυσμό και στις δημοτικές αρχές για προβλήματα που αφορούν ολόκληρη την κοινότητα, και όχι μόνο μια ΕΥΕ.

8 Η 26η Ιουλίου είναι μία από τις σημαντικότερες γιορτές στην Κούβα. Είναι η επέτειος της επίθεσης στο στρατόπεδο της Μονκάδα στο Σαντιάγκο ντε Κούμπα από τις επαναστατικές δυνάμεις του Φιδέλ Κάστρο το 1953.

* Η Marion Giraldou είναι διδάκτωρ Ιστορίας.

Από τότε που στην εξουσία εκλέχθηκε ο Ραούλ Κάστρο, το να είσαι «καλός επαναστάτης» δεν ισοδυναμεί πλέον απαραίτητα με λυσσαλέο αγώνα κατά του ιμπεριαλισμού. Τουναντίον: ο πληθυσμός καλείται να συνειδητοποιήσει τις θετικές όψεις της αναθέρμανσης των σχέσεων με τις ΗΠΑ. Το ζητούμενο είναι να αποδαιμονοποιηθεί ο παλιός εχθρός ώστε να γίνει αποδεκτή η νέα πολιτική.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL