Του Στάθη Λουκά
Αγαπητές/οί φίλες/οι, συντρόφισσες και σύντροφοι
Σήμερα θέλω να σας κάνω συμμέτοχες/ους μιας καλής είδησης, που σχετίζεται με τη δημοκρατική και κοινωνική ανέλιξη της ιστορικής Κοινότητας των Ελλήνων της Τεργέστης.
Στις 29.07.2012 δημοσιεύθηκε ο Νόμος 126 του ιταλικού κράτους, που αναγνώριζε την Ορθοδοξία ως επίσημη θρησκεία. Στη διαδικασία «δόμησης» του νόμου, όπως γίνεται κατανοητό, έλαβε μέρος από τη μεριά της Ορθοδόξου Εκκλησίας και ο ορθόδοξος Μητροπολίτης της Ιταλίας (με έδρα τη Βενετία) γνωστός χουντο-ιερέας στη Νάπολη τα χρόνια της χούντας. Είναι, βέβαια, λογικό ότι και με τη συμβολή του Μητροπολίτου Βενετίας (Γενναδίου Ζερβού) μπήκαν στον νόμο αμφιλεγόμενα άρθρα που αποσκοπούσαν να βάλουν κάτω από τον έλεγχο του Μητροπολίτη και τις τρεις ιστορικές κοινότητες της Ιταλίας, που είχαν ιδρυθεί αρκετές δεκάδες χρόνια πριν από την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους: Νάπολη και Βενετία (εδώ και 500 χρόνια), Tεργέστη (εδώ και 250 χρόνια).
Βέβαια οι κοινότητες αυτές είχαν δημιουργηθεί ως εθνικοθρησκευτικές, μια και οι Έλληνες ορίζονταν ως αυτοί που προέρχονται «εξ ανατολών», μιλούν τη γλώσσα των Γκραικών και είναι χριστιανοί ορθόδοξοι. Η αυθαιρεσία ήταν τόσο απροκάλυπτη που ορισμένα άρθρα αυτού του νόμου ήταν και είναι αντίθετα και με τη Διακρατική Συμφωνία Καψάλη - Sforza (του 1948) για τη δημιουργία του Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών στη Βενετία. Ενώ βασικά απέβλεπε, πέρα από την επικυριαρχία επί του ελληνισμού της Ιταλίας, στην ιδιοποίηση των σημαντικών περιουσιακών στοιχείων. Περιουσιακά στοιχεία που ήταν βασικά κληροδοτήματα «Γκραικών» στις μικρές αυτές πατρίδες.
Η ηγετική ομάδα της ιστορικής Κοινότητας της Τεργέστης, ύστερα από μακρά περίσκεψη και διερεύνηση του θέματος και αναζήτηση των κατάλληλων διεργασιών, ξεκίνησε μακρόχρονο δικαστικό αγώνα. Αγώνας ο οποίος από τη μια μεριά στηρίχθηκε στη σύσσωμη υποστήριξη της γενικής συνέλευσης και πολιτικών θεσμών (Δημοκρατικό Κόμμα και Αριστερά - Οικολογία - Ελευθερία) και από την άλλη στην πληροφόρηση της τοπικής κοινωνίας και των τοπικών θεσμών με την ανάδειξη της ιστορικής σχέσης της κοινότητας με την πόλη, που είναι εμφανής σε κάθε έκφρασή της. Ο αγώνας αυτός κατέληξε στις 29.07.15 με την απόφαση του ΤAR (Περιφερειακού Διοικητικού Δικαστηρίου) που απήλλαξε την Κοινότητα από την «καταθλιπτική μπότα» του υμνητή της χούντας.
Από αυτή τη βασανιστική διαδικασία έλειψε οποιαδήποτε βοήθεια των διαφόρων ελληνικών θεσμών, που μπορεί να ήταν προσεκτική και λεπτή διπλωματική παρέμβαση σε κατάλληλο ιταλικό θεσμό, όπως είχαμε υποδείξει. Από τη μεριά των ελληνικών πολιτικών κομμάτων, η πιο απογοητευτική στάση ήταν εκείνη του γνωστού «πολυπράγμονα» κοινοβουλευτικού εκπροσώπου της ΔΗΜ.ΑΡ. «του αόριστου κυβερνητισμού», ενώ από τη μεριά αρχικών υπευθύνων της σημερινής κυβέρνησης υπήρξε διάθεση προσέγγισης, που στην πορεία αποδυναμώθηκε λόγω των δαιδαλωδών προβλημάτων που στη συνέχεια βρέθηκαν μπροστά τους.
Σε ορισμένους, πρόσφατης ανόδου σε αξιώματα, η απόφαση του ιταλικού δικαστηρίου θα προκαλέσει δυσφορία γιατί έχουν λάθος προσέγγιση σε ό,τι σχετίζεται με τον ρόλο των κοινοτήτων, και δη των ιστορικών, σε μια χώρα όπως η Ιταλία, σε μια Ε.Ε. που προσπαθεί να ολοκληρωθεί μέσα από έντονη διαπάλη σε διάφορα επίπεδα, ενώ δυσκολεύονται να κατανοήσουν -σε αντίθεση με το 1600, 1700 κ.λπ.- ότι οι Έλληνες δεν είναι μόνον ορθόδοξοι.
Για τον υμνητή του χουντικού καθεστώτος της επταετίας -του οποίου υπήρξε χρήσιμος και ένθερμος υπηρέτης και για την συμπεριφορά του ποτέ δεν ζήτησε συγγνώμη-, πέρα από τις μαρτυρίες του Αντιδικτακτορικού Φοιτητικού Κινήματος της Νάπολης και της Ιταλίας είναι πολύ χρήσιμο το βιβλίο του Νίκου Κλείτσικα Ελληνικό Φοιτητικό Κίνημα στην Ιταλία και ο Αντιδικτατορικός Αγώνας στην Ιταλία - εκδόσεις Προσκήνιο, Αθήνα).
