Του Ματθαίου Τσιμιτάκη
Ποικίλλουν τα σχόλια στον Τύπο για τη διαδικτυακή συνέντευξη του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, Αλ. Τσίπρα, στους χρήστες του twitter, που διοργάνωσε η "Αυγή". Τα θετικά αναδεικνύουν το θάρρος του Αλέξη Τσίπρα και το ότι οι ερωτήσεις τον έφερναν σε νέα επικοινωνιακά νερά, καθώς και το γεγονός ότι κατόρθωσε να σηματοδοτήσει ένα ενημερωτικό γεγονός παγκόσμιας εμβέλειας (κατατάχθηκε στα πρώτα πέντε θέματα συζήτησης διεθνώς στο twitter για μισή ώρα). Τα αρνητικά εστιάζουν στην επιλογή των ερωτήσεων, ερμηνεύοντας τη διαδικασία επιλογής τους ως λογοκριτική, και στην αποφυγή ερώτησης για το θέμα της ΑΕΚ. Ένα τρίτο σημείο αφορά στην παρουσία του δημοσιογράφου της "Αυγής", ο οποίος δεν ήταν αρκετά επιθετικός και το ρυθμό της συνέντευξης, ο οποίος θα έπρεπε να είναι πιο γρήγορη. Η ερμηνεία της λογοκρισίας είναι πολιτική και στοχεύει τον ΣΥΡΙΖΑ διά της τεθλασμένης, επομένως δεν αξίζει απάντησης. Ο ελληνικός αστικός Τύπος είναι έντονα λαϊκίστικος, χαμηλού επιπέδου και κατευθυνόμενος. Αυτή είναι η γενική αίσθηση που επικρατεί στην κοινωνία μας και είναι δίκαιη.
Οι αδυναμίες του εγχειρήματος, όμως, είναι χρήσιμο να φωτιστούν στα πλαίσια της κατανόησης αυτού του εξαιρετικά επιτυχημένου πειράματος, το οποίο επηρέασε την πολιτική συζήτηση στο διαδίκτυο (το πιο μαζικό μέσο επικοινωνίας και ενημέρωσης πλέον) και αξίζει να τύχει περαιτέρω έρευνας και εξέλιξης. Η διαδικασία που αποφασίσαμε να ακολουθήσουμε είναι η παρακάτω: Το hashtag #asktsipras ανακοινώθηκε από τον επίσημο λογαριασμό της Αυγής (@avgionline) στις 18:15 δίνοντας χρόνο τριών περίπου ωρών για τη συγκέντρωση ερωτήσεων. Η συντακτική ομάδα που κλήθηκε να διαλέξει και να προκρίνει τις ερωτήσεις δεν αποτελούνταν από δημοσιογράφους της εφημερίδας, αλλά από χρήστες του πολιτικού twitter, οι οποίοι έχουν μακρά και συστηματική παρουσία στο μέσο επηρεάζοντας την ατζέντα του.
Σε όλες τις αναλύσεις για τα κοινωνικά δίκτυα, οι κοινότητες των χρηστών τους χωρίζονται βάσει ενδιαφερόντων, όπως πολιτική, αθλητισμός, σχέσεις, πολιτισμός κ.ο.κ. Δεν θα μπορούσαμε να καλέσουμε για παράδειγμα δημοφιλείς χρήστες που ασχολούνται με τη λαϊκή μουσική ή τη μόδα παρ' ότι μερικοί από αυτούς έχουν μια δυνητική βάση αναγνωστών που πολλές εφημερίδες θα ζήλευαν - ακόμα και οι μεγάλες. Οι πολιτικοί χρήστες του twitter, και μάλιστα πολίτες διαφορετικών απόψεων που συζητούν και σχολιάζουν καθημερινά τα γεγονότα, θεωρήσαμε οτι είναι οι καλύτεροι πρεσβευτές για την είσοδο ενός οργανωμένου ΜΜΕ στην online συζήτηση.
Εξ ού και η "Αυγή" περιορίστηκε στο να διασφαλίσει ένα πλαίσιο ευπρέπειας (αποκλεισμός υβριστικών, ρατσιστικών, σεξιστικών σχολίων) και να μην επέμβει καθόλου στη διαδικασία μεταφοράς ερωτήσεων στο στούντιο. To πρόβλημα που είδαμε εκ των υστέρων είναι ότι ο βαθμός δυσκολίας για τη "συντακτική" ομάδα είναι πολύ υψηλός, εξαιτίας του όγκου των πληροφοριών ιδιαίτερα όταν η συνέντευξη γίνεται σε πραγματικό χρόνο και εμπλέκει τη χρήση προγραμμάτων που δεν προορίζονται απαραίτητα γι' αυτή τη δουλειά. Αυτό εξηγεί γιατί μερικές φορές ανακατεύονταν διαφορετικές θεματικές και άλλοτε παρατηρούνταν ασυνέχειες στην υπόβολη ερωτήσεων, οι οποίες δεν ήταν γνωστές από πριν.
Η ενεργός συμμετοχή του κοινού και η προσπάθεια μεταφοράς της ανάδρασής του σε μια ζωντανή συζήτηση αναδιαμεσολαβεί τη σχέση δημοσιογράφου, πολιτικού και κοινού και αυτό συνέβη τις στιγμές κατά τις οποίες έρχονταν στο στούντιο follow up από τη συντακτική ομάδα και όχι από τον δημοσιογράφο. Εδώ πρέπει να εξηγήσω γιατί επιλέξαμε να συνδυάσουμε τους 140 χαρακτήρες του twitter με την εικόνα του ζωντανού βίντεο. Το διαδίκτυο ως μαζικό μέσο χαρακτηρίζεται από τη διαδραστικότητα. Η διαδραστικότητα εμπεριέχει τη ζωντανή ροή και το διάλογο.
Αυτός είναι ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους η εξάπλωση του διαδικτύου επέτεινε την κρίση νομιμοποίησης των ΜΜΕ, ιδιαίτερα στα νεότερα κοινά, τα οποία προνομιακά χρησιμοποιούν τα εκάστοτε "νέα μέσα". Αρνούνται να ταυτιστούν με μια μονόδρομη "αλήθεια" η οποία δεν τους εμπεριέχει. Στον διαδραστικό κόσμο η πλοήγηση μεταξύ ανταγωνιστικών αφηγήσεων για την "αλήθεια" και ο συνδυασμός διαφορετικών μέσων επικοινωνίας είναι απαραίτητος για την παραγωγή συμπερασμάτων, συναισθημάτων και αντιδράσεων. Τα όποια λάθη στην παραγωγή του δημοσιογραφικού γεγονότος, όπως ο αργός ρυθμός, η απουσία ερώτησης για την ΑΕΚ και ο μη επιθετικός χαρακτήρας του παρουσιαστή, αφορούν στην κατασκευή του μηχανισμού συμπύκνωσης και μετάφρασης της πληροφορίας από το twitter στη ζωντανή συζήτηση που προτείναμε και η οποία προφανώς χρήζει εξέλιξης και βελτίωσης.
Ωστόσο ήταν αναμφισβήτητα μια από τις πιο ζωντανές και ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, τόσο στο κομμάτι των ερωτήσεων όσο και στο κομμάτι των απαντήσεων. Η "Αυγή" είναι μια εφημερίδα με μακρά ιστορία στην υπόθεση της πλούσιας, πλουραλιστικής ενημέρωσης, του διαλόγου με ποιότητα, που αποτελούν βασικά στοιχεία της χειραφέτησης και των λαϊκών αγώνων. Τα τελευταία δύο χρόνια καινοτομεί συστηματικά κάνοντας αποφασιστικά βήματα προκειμένου να φέρει κοντά τα νέα κοινωνικά ρεύματα με την παράδοση του πλούσιου λόγου που εκφέρει. Οποιαδήποτε σύγκριση με στημένες συνεντεύξεις και λογοκριτικές πρακτικές είναι απλώς εκτός θέματος.
* Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους @YBoyio @doleross @galaxyarchis @Jaquoutopie @srtatosathens @sotomi και @O_kanalarhis για την καθοριστική συμβολή τους στην πραγματοποίηση και επιτυχία του εγχειρήματος
