Του Κώστα Πουλακίδα
Απαντήσεις για τις ενέργειες της Τράπεζας της Ελλάδος στην υπόθεση του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου έδωσε ο Διοικητής της Γ. Προβόπουλος ενημερώνοντας την Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής. Ο Γ. Προβόπουλος ζήτησε να μην γίνονται «σχόλια γενίκευσης, που δίνουν την εσφαλμένη εντύπωση ενός σαθρού τραπεζικού συστήματος. Υπονομεύουν την εμπιστοσύνη των καταθετών και την ελληνική οικονομία». Προειδοποίησε ακόμα ότι «ενδεχόμενη επικράτηση κλίματος φοβίας μεταξύ των τραπεζικών στελεχών, θα οδηγούσε σε επιζήμια αποτελέσματα».
Παρά τις περί του αντιθέτου κατηγορίες του προέδρου των ΑΝ.ΕΛ. Πάνου Καμένου, οτι δεν ενημέρωσε τις αρχές, ο κος Προβόπουλος επεχείρησε να εμφανίσει την ΤτΕ ως τον φορέα που ουσιαστικά προκάλεσε την δίωξη των στελεχών του ΤΤ. «Η ΤτΕ έπραξε αυτό που έπρεπε, τα δέοντα. Όταν διαπίστωσε ασυνήθεις κινήσεις ενημέρωσε τις αρχές», δήλωσε ο Γ. Προβόπουλος. «Η ΤτΕ βοήθησε τις ελεγκτικές αρχές παντιοτρόπως. Σε εμάς οι αρχές εξέφρασαν ευαρέσκεια», είπε χαρακτηριστικά.
«Ο σκοπός του θεσμικού πλαισίου για τις χρηματοδοτήσεις δεν είναι να μηδενίσει τον κίνδυνο για τις τράπεζες όταν χορηγούν δάνεια. Δεν υπάρχει ακίνδυνο δάνειο. Τα χρήματα που είχαν τοποθετήσει οι τράπεζες στο δημόσιο, διαπιστώθηκε ότι ήταν τεράστιος, ενώ η Βασιλεία ΙΙ έδινε μηδενικό συντελεστή επικινδυνότητας», ανέφερε και πρόσθεσε ότι η ΤτΕ κάνει μόνο δειγματοληπτικούς ελέγχους και «δεν εμπλέκεται στις αποφάσεις χορήγησης δανείων. δεν αποτελεί μία άτυπη προεγκρίνουσα αρχή. Η εγκριτική διαδικασία είναι αποκλειστική ευθύνη των εσωτερικών οργάνων κάθε τράπεζας».
Ο Διοικητής της ΤτΕ αναφέρθηκε εκτενώς στις εποπτικές ενέργειες ξεκινώντας από το 2006 όταν δόθηκε στο ΤΤ άδεια λειτουργίας τραπεζικού ιδρύματος ενόψει της εισόδου του στο Χρηματιστήριο. Τότε η ΤτΕ τόνισε ότι αν το ΤΤ ήθελε να επεκταθεί πέραν της πίστης των καταναλωτών, θα έπρεπε να την ενημερώσει, διότι μέχρι το 2006 το σύστημα εσωτερικού ελέγχου του δεν ήταν εξειδικευμένο σε πιο σύνθετες μορφές τραπεζικών συναλλαγών, είπε και ανέφερε ότι «το 2006 έγιναν 2 επιτόπιοι έλεγχοι που εντόπισαν αδυναμίες στην εταιρική διακυβέρνηση και τα πληροφοριακά συστήματα/ Γι' αυτό βάλαμε δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας 10% και όχι 8%».
Συνεχίζοντας την ενημέρωση ο Γ. Προβόπουλος σημείωσε πως όταν ανέλαβε την ΤτΕ υποχρέωσε το ΤΤ να έχει υψηλότερο δείκτη κινδύνου (αντί για 100 να είναι 150) και ζήτησε να γίνει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. «Στις αρχές του 2009 διαπιστώσαμε δραστηριοποίηση του ΤΤ στη χρηματοδότηση επιχειρήσεων χωρίς να μας έχει ενημερώσει. Τον Απρίλιο του 2009 απαγορεύσαμε στο ΤΤ να χορηγεί επιχειρηματικά δάνεια χωρίς να προσαρμοστεί. Τον Ιούλιο το ΤΤ μας ενημέρωσε για διορθωτικές ενέργειες που είχε κάνει και για την πρόθεσή του να επεκταθεί στη χορήγηση επιχειρηματικών δανείων. Ζητήσαμε η σχεδιαζόμενη επέκταση να γίνει μόνο μετά από έλεγχο. Στον έλεγχο που κάναμε διαπιστώθηκαν αδυναμίες. Το 2010 επιβλήθηκε περιορισμός ότι τα επιχειρηματικά δάνεια μπορούν να δίνονται, αλλά μόνο σε εταιρείες με υψηλή πιστοληπτική διαβάθμιση», επεσήμανε και συνέχισε αναφερόμενος στην περίοδο που ακολούθησε μετά τον έλεγχο από την BlackRock. «Το ποσοστό εκτιμώμενων ζημιών ήταν 33,2%, πολύ υψηλότερο της αγοράς. Ήταν υψηλότερο από άλλες τράπεζες και διαμορφώθηκε σε μία πολύ μικρή χρονική περίοδο, επρόκειτο για δάνεια που δεν είχαν ωριμάσει. Συνήθως τα δάνεια «δεν σκάνε» άμεσα. Η BlackRock επιβεβαίωσε αυτά τα ευρήματα χαρακτηρίζοντας την πολιτική του ΤΤ ως «επιθετική»», είπε και συνέχισε: «στα τέλη του 2012 πραγματοποιήθηκε νέος έλεγχος από τον οποίο προέκυψαν ορισμένα ερωτηματικά και σκιές για κάποιες χρηματοδοτήσεις. Ενημερώσαμε την Αρχή για το «ξέπλυμα μαύρου χρήματος». Η Αρχή διαβίβασε τα πορίσματά της στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών».
Ο Γ. Προβόπουλος επεσήμανε πως «στο παρελθόν είχαν προβληθεί ισχυρισμοί ότι το ΤΤ ήταν υποδειγματική τράπεζα. Τα γεγονότα το διαψεύδουν αυτό. Δεν είχε υψηλή κερδοφορία ούτε στα «χρυσά χρόνια» των τραπεζών, είχε τότε χαμηλή κερδοφορία και το δημόσιο είχε προχωρήσει σε μεγάλες ενισχύσεις». Υπογράμμισε ακόμη ότι «από τις επενδύσεις σε πολύπλοκα προϊόντα το ΤΤ κατέγραψε μεγάλες απώλειες καθιστώντας αναγκαία την χρηματοδότησή του από το κράτος».
Επιμέλεια: Ματθαίος Τσιμιτάκης
Παρακάτω το σχετικό απόσπασμα της ομιλίας του:
"Όταν ανέλαβα τη διοίκηση της ΤτΕ το 2008, υποχρεώσαμε το ΤΤ να σταθμίζει τις επενδύσεις του σε σύνθετα επενδυτικά προϊόντα, στις οποίες είχε εν τω μεταξύ προβεί, με υψηλότερο δείκτη κινδύνου. Ζητήσαμε επίσης και την αύξηση του μετοχικού του κεφαλαίου.
Στις αρχές του 2009 διαπιστώσαμε τη δραστηριοποίηση του ΤΤ στη χρηματοδότηση επιχειρήσεων χωρίς την προηγούμενη ενημέρωσή μας για την αλλαγή του επιχειρηματικού σχεδίου. Τον Απρίλιο του 2009 (επιστολή 868/13.4.2009) απαγορεύσαμε στο ΤΤ να χορηγήσει περαιτέρω επιχειρηματικά δάνεια εάν προηγουμένως δεν υιοθετηθούν κατάλληλα πληροφοριακά συστήματα και συστήματα διαχείρισης κινδύνων. Τον Ιούλιο του 2009 το ΤΤ ενημέρωσε την ΤτΕ για διορθωτικές ενέργειες καθώς και για την πρόθεση επέκτασης στον τομέα των επιχειρηματικών δανείων. Τον Οκτώβριο του 2009 (επιστολή 5200/21.10.2009) ζητήσαμε η σχεδιαζόμενη επέκταση να γίνει μόνο μετά τον επιτόπιο έλεγχο της ΤτΕ που θα διαπίστωνε την επάρκεια των διορθωτικών ενεργειών. Στον έλεγχο που επακολούθησε διαπιστώθηκαν ελλείψεις και αδυναμίες.
Το 2010 ως αποτέλεσμα του ελέγχου επεβλήθη περιορισμός (επιστολή 5107/14.4.2010), που προέβλεπε ότι τα επιχειρηματικά δάνεια μπορούν να δίνονται μόνο σε εταιρείες με υψηλή πιστοληπτική διαβάθμιση ή στο πλαίσιο κοινοπρακτικών δανείων.
Το 2011 πραγματοποιήθηκε η διαγνωστική άσκηση της BlackRock. Στο πλαίσιο αυτής της άσκησης, αξιολογήθηκαν οι διαδικασίες παροχής δανείων και η ποιότητα των δανειακών χαρτοφυλακίων και εκτιμήθηκαν οι πιθανές ζημιές τους.
Από τον έλεγχο προέκυψαν πιθανές ζημίες 7% επί του συνολικού χαρτοφυλακίου δανείων. Σε πρώτη ανάγνωση, το ποσοστό αυτό φαίνεται χαμηλό. Εξηγείται όμως από το γεγονός ότι, πρώτον, το ΤΤ είχε μεγάλο χαρτοφυλάκιο στεγαστικών δανείων υπαλλήλων του δημοσίου, όπου η αποπληρωμή γινόταν απευθείας από τη μισθοδοσία του δανειολήπτη και, δεύτερον, είχε μεγάλο αριθμό δανείων με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου. Ωστόσο το ποσοστό εκτιμώμενων ζημιών για τα επιχειρηματικά δάνεια ανερχόταν σε 33,2%. Το ποσοστό αυτό κρίνεται ως ιδιαιτέρως υψηλό, καθώς όχι μόνο ήταν κατά πολύ υψηλότερο εκείνου των συστημικών τραπεζών, αλλά και επειδή το ποσοστό αυτό διαμορφώθηκε σε μικρό χρονικό διάστημα, καθώς αφορούσε δάνεια που το ΤΤ είχε αρχίσει να δίνει μόλις από τα τέλη του 2008, δάνεια δηλαδή που δεν είχαν «ωριμάσει» χρονικά. Μάλιστα η BlackRock επιβεβαίωσε τα ευρήματα των επιτόπιων ελέγχων της ΤτΕ, χαρακτηρίζοντας τη δανειακή πολιτική του ΤΤ στα επιχειρηματικά δάνεια ως «επιθετική». Είναι σαφές ότι οι ζημιές από την επιχειρηματική πίστη θα μεγάλωναν περαιτέρω, αν η ΤτΕ δεν είχε επιβάλει τους περιορισμούς που προανέφερα.
Στα τέλη του 2012 πραγματοποιήθηκε και νέος έλεγχος της ΤτΕ από τον οποίο προέκυψαν ερωτηματικά για ορισμένες δανειοδοτήσεις. Ως οφείλαμε ενημερώσαμε σχετικά την Αρχή Ξεπλύματος.
Η Αρχή, με αφορμή την αναφορά της ΤτΕ αλλά πιθανόν και άλλα στοιχεία που συγκέντρωσε στο πλαίσιο της δικής της ανεξάρτητης έρευνας, διαβίβασε σχετικά πορίσματά της στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών. Ακολούθησαν οι εξελίξεις που γνωρίζουμε.
Επομένως, η ΤτΕ έπραξε τα δέοντα. Έχοντας θέσει την τράπεζα υπό στενή παρακολούθηση, όταν διαπίστωσε ασυνήθεις κινήσεις, ενημέρωσε τις αρμόδιες αρχές θέτοντας στη διάθεσή τους όλα τα πορίσματά της. Η αξιολόγηση των ευρημάτων ανήκει πλέον στις δικαστικές αρχές.
Ολόκληρη η ομιλία Προβόπουλου: εδώ
