Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
11.2°C18.1°C
2 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
10.6°C16.9°C
2 BF 67%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
10.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C16.4°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
9 °C
8.9°C14.6°C
0 BF 81%
Το επικίνδυνο παιχνίδι με την Αγιά Σοφιά
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Το επικίνδυνο παιχνίδι με την Αγιά Σοφιά

Στις 2 Ιουλίου αναμένεται να αποφασίσει ένα τουρκικό δικαστήριο εάν η Αγια-Σοφιά μπορεί να λειτουργήσει και πάλι ως τζαμί. Αυτή η πανέμορφη εκκλησία, με τον τρούλο που μοιάζει να αιωρείται, έχει περάσει από σαράντα κύματα στα 1.500 χρόνια της ζωής της.

Μέχρι το Σχίσμα, το 1054, ήταν ο πιο σημαντικός χριστιανικός καθεδρικός ναός. Μετά το Σχίσμα η πιο εμβληματική εκκλησία της Ορθοδοξίας, αν και για μισό αιώνα έγινε ρωμαιοκαθολική στα χέρια των Σταυροφόρων. Μετά την άλωση της Πόλης, το 1453, έγινε το σημαντικότερο τέμενος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, μαζί με το Αλ Άκσα στην Ιερουσαλήμ. Και από το 1934, με απόφαση του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, έγινε μουσείο, με τουλάχιστον 3 εκατομμύρια επισκέπτες τον χρόνο.

Οι ισλαμιστές, εσχάτως και οι εθνικιστές στη σύγχρονη Τουρκία έχουν κατά καιρούς φλερτάρει με την ιδέα να κάνουν και πάλι την Αγια-Σοφιά τζαμί. Αλλά πρώτη φορά το ΑΚΡ, το κόμμα του Ερντογάν, ζήτησε από τα δικαστήρια να αποφανθούν εάν αυτό μπορεί να γίνει. Στην περίπτωση που το δικαστήριο βγάλει αύριο θετική απόφαση, ο μουεζίνης θα καλεί πέντε φορές τη μέρα για προσευχή. Κι όχι μόνο ανήμερα της επετείου της άλωσης, όπως έγινε φέτος, παρουσία του Ερντογάν -και καταμεσής της πανδημίας.

Το αίνιγμα της Δικαιοσύνης

Όταν ρωτήσαμε την περασμένη εβδομάδα τρεις έμπειρους Τούρκους συναδέλφους για τα προγνωστικά τους, εάν το δικαστήριο θα δώσει το πράσινο φως ή όχι, αυτοί σήκωσαν τα χέρια ψηλά. Πριν από έναν μήνα ήταν βέβαιοι για το “ναι”, καθώς ο Ερντογάν ελέγχει σε μεγάλο βαθμό τη Δικαιοσύνη.

Ωστόσο μας επισήμαναν ότι μετά τις 10 Ιουνίου το θέμα της Αγια-Σοφιάς έχει εξαφανιστεί από την ατζέντα, ωσάν να μην είναι πια σημαντικό για τον Ερντογάν, παρότι η πλειονότητα της κοινής γνώμης είναι υπέρ του να γίνει τζαμί. Όχι τόσο για θρησκευτικούς λόγους, αλλά επειδή το θεωρούν “χαστούκι” στη Δύση, η οποία, λένε, ανακατεύεται ως μη όφειλε με το τι θα κάνει η Τουρκία με την Αγια-Σοφιά -και όχι μόνο.

Άλλωστε ο εθνικισμός έχει πάρει το πάνω χέρι στη γείτονα και έχει ενισχυθεί μετά την πανδημία, σύμφωνα με τις έρευνες της κοινής γνώμης. Για πρώτη φορά ένα 60% στηρίζει όλους τους πολέμους που κάνει η Τουρκία, στηρίζει τις φυλακίσεις των βουλευτών του φιλοκουρδικού HDP, ενώ τρίτος σε δημοφιλία πίσω από τον Ερντογάν και τον “σκληρό” υπουργό Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού έχει αναδειχθεί ο υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ με τις βαρύγδουπες δηλώσεις του για την τουρκική στρατιωτική ανωτερότητα.

Η ερμηνεία του “όχι”...

Εάν υποθέσουμε, λοιπόν, ότι πράγματι ο Ερντογάν ελέγχει αυτό το δικαστήριο, τότε μια αρνητική απόφαση θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως εξής: Ο Τούρκος Πρόεδρος θέλει να δείξει στον έξω κόσμο ότι σέβεται τους θεσμούς, ενώ στο κοινό του ότι έκανε τη φιλότιμη προσπάθεια, αλλά... ας όψονται οι δικαστές.

Ο Ερντογάν ξέρει ότι το παιχνίδι με την Αγια-Σοφιά δεν αρέσει καθόλου στη Δύση. Όχι μόνο στην Ελλάδα, που κουβαλάει ακόμη το τραύμα του μαρμαρωμένου βασιλιά και που η Τουρκία την αντιμετωπίζει σ’ αυτή τη φάση ως “μαλακό στόχο”. Αλλά σε όλη την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, είτε επειδή η Αγια-Σοφιά θεωρείται παγκόσμια κληρονομιά είτε επειδή υπάρχει ένα αυξανόμενο αντιισλαμικό κλίμα, που θα ενισχυθεί από μια τέτοια συμβολική κίνηση. Ο Ερντογάν κρατώντας την Αγια-Σοφιά μουσείο θα μπορούσε να στείλει το μήνυμα ότι λαμβάνει υπόψη τις ευαισθησίες των εταίρων του.

...και η σημασία του “ναι”

Μια θετική απόφαση του δικαστηρίου, πάλι, θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως μια ακόμη προσπάθεια του Ερντογάν να ισοπεδώσει το κοσμικό κομμάτι της Τουρκίας, το οποίο θα θεωρούσε ήττα του να γίνει η Αγια-Σοφιά τζαμί, ως μείζων ασέβεια στην κληρονομιά του Κεμάλ. Επίσης θα ήταν άλλη μια απόδειξη για τα νεοοθωμανικά όνειρα του Ερντογάν, καθώς θα ενίσχυε τη δημοφιλία του στον μουσουλμανικό κόσμο.

Σύμφωνα με τον επιφανή Τούρκο θεολόγο Τζεμίλ Κιλίτς, για τους μουσουλμάνους υπάρχουν μόνο τρεις τόποι με ισχυρή θρησκευτική σημασία: η Κάαμπα στη Μέκκα, το τέμενος Αλ Άκσα στην Ιερουσαλήμ και η Αγια-Σοφιά.

Οι προσδοκίες από το Βερολίνο

Πάντως η Αγια-Σοφιά ως μουσείο είναι μάλλον πιο πολύτιμη για τον Ερντογάν. Στο εσωτερικό, επειδή πάντα θα μπορεί να επαναφέρει το αίτημα για τζαμί, ενώ, εάν γίνει, έγινε. Και τέλειωσε. Στο εξωτερικό, διότι θα μπορούσε να το πουλήσει ως κίνηση καλής θέλησης και στη γειτονική Ελλάδα, που από την πλευρά της ανοίγει σήμερα τα σύνορα με την Τουρκία πολύ νωρίτερα από τις άλλες χώρες της Ε.Ε., και στη Γερμανία, που αναλαμβάνει σήμερα την προεδρία της Ε.Ε.

Από αυτή την προεδρία ο Ερντογάν έχει μεγάλες προσδοκίες, θεωρεί ότι με τη Μέρκελ μπορεί να πετύχει μια νέα, καλύτερη συμφωνία για το προσφυγικό, με περισσότερα λεφτά και με μια αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης. Το αν οι προσδοκίες του θα βγουν αληθινές μένει να φανεί. Πάντως, κάτι θα πρέπει να δώσει στην καγκελάριο για να μπορεί κι αυτή να το... πουλήσει στο εσωτερικό της και στην Ε.Ε. Κι όχι να φορτώσει στις υφιστάμενες διαφορές και εντάσεις και το θέμα της Αγια-Σοφιάς. Μέχρι αύριο το βράδυ θα ξέρουμε.

Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL