Ο Σαρλ Μισέλ είναι μανούλα στις διαπραγματεύσεις. Το έχει αποδείξει ως πρωθυπουργός του Βελγίου, της χώρας που μπορεί να ζει το περισσότερο διάστημα χωρίς κυβέρνηση πριν τελικά να την σχηματίσει. Καλείται να το αποδείξει και τώρα, σε ένα ζήτημα περισσότερο πολύπλοκο και με πολύ περισσότερες εμπλεκόμενες πλευρές: στην κατάρτιση του κοινοτικού προϋπολογισμού για την επόμενη επταετία, 2021-2027. Αυτό ήταν πάντοτε μια δύσκολη υπόθεση, αφού παίζονται τα χρήματα που δίνουν και παίρνουν τα κράτη - μέλη, αλλά έχει γίνει ακόμη δυσκολότερη μετά το Brexit, καθώς μαζί με τη Βρετανία θα λείψουν και 10 έως 12 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο από τα κοινοτικά ταμεία.
Συνήθως, χρειάζονται δυο χρόνια προετοιμασίας και δυο έκτακτες σύνοδοι κορυφής για να αποφασιστεί, πάντα στο παρά πέντε, το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της επόμενης περιόδου. Ο Μισέλ θέλει μια απόφαση εδώ και τώρα, στην πρώτη έκτακτη σύνοδο που ξεκίνησε χθες το απόγευμα. Υπενθυμίζεται ότι για την απόφαση απαιτείται ομοφωνία, κάθε κράτος - μέλος έχει δικαίωμα βέτο. Επίσης απαιτείται η υπερψήφιση της απόφασης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο έχει αποδείξει -στη διαδικασία της σύστασης της νέας Κομισιόν- ότι είναι πιο σκληρός διαπραγματευτής από ποτέ.
Τα “αγκάθια” της υπόθεσης είναι τέσσερα:
Πρώτον, το ύψος του κοινοτικού προϋπολογισμού. Η Κομισιόν το 2018 είχε προτείνει να συνεισφέρει κάθε χώρα το 1,11% του ΑΕΠ της. Το Κοινοβούλιο ζητάει να συνεισφέρει το 1,30% του ΑΕΠ. Τα κράτη - μέλη που συνεισφέρουν “καθαρά” στον προϋπολογισμό -δίνουν περισσότερα απ’ όσα παίρνουν- δεν θέλουν να ξεπεραστεί το 1% του ΑΕΠ. Και ο συμβιβασμός που προτείνει ο Μισέλ είναι 1,074% - ή, σε χρήματα, 1,1 τρισ. ευρώ. Κάθε εκατοστό της μονάδας σ’ αυτά τα ποσοστά μεταφράζεται σε ένα δισεκατομμύριο.
Δεύτερον, οι “εκπτώσεις” που προβλέπονται για τους πέντε καθαρά συνεισφέροντες. Τόσο ο Μισέλ όσο και η Κομισιόν θέλουν τον σταδιακό τερματισμό τους, οι “πέντε”, Αυστρία, Σουηδία, Δανία, Ολλανδία και λίγο πιο… σοφτ η Γερμανία, δεν θέλουν ούτε να το ακούσουν.
Τρίτον, το πού θα πάνε τα κονδύλια. Ο Μισέλ προτείνει τη μείωση των αγροτικών επιδοτήσεων και του Ταμείου Συνοχής και αύξηση των επενδύσεων στους τομείς της ψηφιοποίησης, της καινοτομίας και των προγραμμάτων αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Οι πλούσιες χώρες θεωρούν τις αλλαγές που προτείνει ο Μισέλ πολύ περιορισμένες, οι φτωχές και όσες έχουν ισχυρό αγροτικό λόμπι τις θεωρούν απαράδεκτες. Ο έμπειρος διαπραγματευτής Μισέλ έχει αφήσει ένα “μαξιλάρι” 11 δισεκατομμυρίων ευρώ για να τις εξευμενίσει.
Τέταρτον, η σχέση που θεσπίζεται μεταξύ ευρωπαϊκών πόρων και σεβασμού του κράτους δικαίου. Ο Μισέλ προτείνει να μειώνονται τα κονδύλια ως τιμωρία για την παραβίαση των αρχών του κράτους δικαίου (π.χ. από την Πολωνία και την Ουγγαρία). Αυτό δεν άρεσε σε πολλούς, είτε ως υπερβολικά αυστηρό είτε ως υπερβολικά επιεικές.
