Μπορεί ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας να χαρακτήρισε αρχικά “στα όρια της φαιδρότητας” την κίνηση της Τουρκίας να υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της -μισής- Λιβύης για τα θαλάσσια σύνορα, ωστόσο, από τη στιγμή που έγινε γνωστή η ύπαρξη του μνημονίου -το περιεχόμενό του παραμένει ακόμη άγνωστο- η Αθήνα είναι σε αναμμένα κάρβουνα.
Όχι διότι θεωρεί ότι η Άγκυρα επιβάλλει τετελεσμένα -η συμφωνία “δεν παράγει διεθνώς έννομα αποτελέσματα” επιμένει το υπουργείο Εξωτερικών-, αλλά επειδή βλέπει την Τουρκία να αγνοεί επιδεικτικά την ύπαρξη της Κρήτης και των Δωδεκανήσων, να θεωρεί ανύπαρκτη την υφαλοκρηπίδα του Καστεlλόριζου και γενικότερα να γράφει το Διεθνές Δίκαιο στα παλαιότερα των υποδημάτων της. Τη βλέπει να το κάνει όλο και συχνότερα, με όλο και πιο... σοφιστικέ τρόπους, με βασικό στόχο να στείλει παντού το μήνυμα ότι δεν υπάρχει περίπτωση να μείνει εκτός του ενεργειακού παιγνίου στην ανατολική Μεσόγειο.
Η αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης στην τουρκική στρατηγική είναι μια όψιμη προσπάθεια να διεθνοποιήσει το ζήτημα όπου μπορεί. Να στήσει συμμαχίες με τις χώρες που έχουν ανάλογα συμφέροντα ή ανάλογους φόβους -με πρώτη και καλύτερη την Αίγυπτο, όπου έσπευσε προχθές ο Δένδιας προσπαθώντας να πιέσει για την επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων για την οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου. Και να τρίξει τα δόντια σε αυτούς που θεωρεί αδύναμους κρίκους -εν προκειμένω στον πρεσβευτή της Λιβύης στην Αθήνα, ο οποίος καλείται να ενημερώσει το υπουργείο Εξωτερικών για το περιεχόμενο του μνημονίου μέχρι την Πέμπτη, αλλιώς θα απελαθεί.
Στο ΝΑΤΟ…
Χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προσπάθησε να θέσει το θέμα μάλλον σε λάθος φόρουμ -στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα στη Μαδρίτη- πιθανώς για να νοιώσει έτοιμος να το θέσει σήμερα και αύριο στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ.
Βέβαια, το ενδιαφέρον των εταίρων στο ΝΑΤΟ θα είναι πεπερασμένο για τις ελληνικές ανησυχίες, καθώς είναι πολύ μεγαλύτερα τα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει η Συμμαχία και συνολικά με την κρίση της και πιο συγκεκριμένα με την Τουρκία και τον Πρόεδρο Ερντογάν, ο οποίος κινείται όπως θέλει στη βόρεια Συρία, ενεργοποιεί ρωσικά αντιαεροπορικά συστήματα, απειλεί την Ευρώπη με το προσφυγικό και έχει χαρακτηρίσει “εγκεφαλικά νεκρό” ενόψει της συνόδου τον Γάλλο Πρόεδρο Μακρόν, επειδή αυτός μίλησε για τον “εγκεφαλικό θάνατο” του ΝΑΤΟ.
Οπότε, με εξαίρεση ίσως τη Γαλλία -που σηκώνει κάπως τους τόνους με την Τουρκία, αλλά και καλοβλέπει την έτερη “κυβέρνηση” της διαλυμένης Λιβύης υπό τον Χαλίφα Χαφτάρ, που κάνει κουμάντο στα ανατολικά της χώρας-, τα κράτη - μέλη του ΝΑΤΟ ελάχιστα θα ασχοληθούν με την τελευταία τουρκική πρόκληση για τα θαλάσσια σύνορα.
Άλλωστε οι αποφάσεις στο ΝΑΤΟ απαιτούν ομοφωνία -και η Τουρκία παραμένει ισχυρό μέλος της Συμμαχίας. Δεν ήταν, λοιπόν, τυχαία η άρνηση της γερμανικής κυβέρνησης, για παράδειγμα, να σχολιάσει τη συμφωνία Τουρκίας - Λιβύης, όπως της ζητήθηκε χθες από δημοσιογράφους, με την εξαιρετικά βολική δικαιολογία ότι “δεν ξέρουμε το περιεχόμενό της”.
Όσο για το τι μπορεί να πει σχετικά ο Ντόναλντ Τραμπ, ο... θεός και η ψυχή του. Πάντως, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα θέσει το ζήτημα στον Αμερικανό Πρόεδρο τόσο στο αυριανό γεύμα με τους ηγέτες των κρατών - καλοπληρωτών του ΝΑΤΟ στο Λονδίνο όσο και κατά την επίσημη επίσκεψή του στις ΗΠΑ στις 7 Ιανουαρίου.
...και την Ε.Ε.
Πολύ περισσότερο νόημα, πάντως, έχει να θέσει η Αθήνα το ζήτημα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία ήδη από τη σύνοδο του Ιουνίου, με πρωτοβουλία του τότε πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, έχει αποφασίσει να επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία για τις παράνομες έρευνες που κάνουν τα πλωτά γεωτρύπανά της στην ΑΟΖ της Κύπρου.
Χθες η Κομισιόν επανέλαβε διά του εκπροσώπου της το γενικόλογο ότι “η Τουρκία θα πρέπει να σέβεται το Διεθνές Δίκαιο, να διατηρεί καλές σχέσεις με τις γειτονικές της χώρες, καθώς και να αποφεύγει κάθε είδους απειλή ή ενέργεια που θα μπορούσε να βλάψει τις σχέσεις καλής γειτονίας ή την ειρηνική διευθέτηση διαφορών, όποιες κι αν είναι αυτές”.
Πλην όμως τώρα, όπως επιμένει ο Τσίπρας, η Ε.Ε. θα πρέπει να πιεστεί από την Ελλάδα και να επεκτείνει τις κυρώσεις κατά προσώπων και εταιρειών που εμπλέκονται στις παράνομες ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ και σε όσους εμπλακούν σε παράνομες ενέργειες στην περιοχή που καλύπτει η παράνομη συμφωνία Τουρκίας - Λιβύης νότια της Κρήτης. Ίσως θα έχει την ευκαιρία να το συζητήσει ο Δένδιας στην αυριανή συνάντησή του με τον νέο “υπουργό Εξωτερικών” της Ε.Ε. Γιοζέπ Μπορέλ.
Ζητείται στρατηγική
Όπως είναι φυσικό, μεγάλη είναι η ανησυχία και της αντιπολίτευσης για τις τουρκικές προκλήσεις -καθώς και για την έλλειψη στρατηγικής της κυβέρνησης στον τρόπο αντιμετώπισής τους. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ζήτησε χθες την σύγκληση του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής τονίζοντας ότι “η κυβέρνηση πρέπει να αποκτήσει δύναμη φωνής και πυγμή, που δεν έχει, και στρατηγική. Χρειαζόμαστε εθνική στρατηγική και συμμαχίες για να αποτρέψουμε παρόμοιες ενέργειες”.
Ο πρώην πρωθυπουργός άσκησε οξεία κριτική στην κυβέρνηση για "αδράνεια και πολιτική κατευνασμού", ενώ ο τομεάρχης Εξωτερικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Κατρούγκαλος υποστήριξε ότι “η μόνη διέξοδος είναι η επιστροφή στην ενεργητική εξωτερική πολιτική που χάραξε και εφάρμοσε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, που προωθούσε ταυτόχρονα μια θετική ατζέντα διαλόγου, αλλά και την ενεργή αντίδραση απέναντι στις παραβιάσεις της διεθνούς νομιμότητας, για πρώτη φορά με λήψη κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση”.
Τη σύγκληση του συμβουλίου πολιτικών αρχηγών ζήτησε από την πλευρά της η πρόεδρος του ΚΙΝ.ΑΛΛ. Φώφη Γεννηματά, ενώ κάλεσε την κυβέρνηση να ζητήσει από το ΝΑΤΟ «να σταματήσει να παριστάνει τον ουδέτερο παρατηρητή» και «να πάρει θέση».
