Η Συμφωνία των Πρεσπών έχει δύο πτυχές. Η πρώτη είναι η επίδραση που είχε στο τότε διαμορφωμένο πολιτικό σκηνικό, κάτι που είχε προβλέψει ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης όταν, πριν ακόμη υπογραφεί η συμφωνία, έλεγε σε κοινοβουλευτικούς συντάκτες ότι θα αναδιαταχθεί ο πολιτικός χάρτης και ότι θα διαλυθούν κόμματα από τις αναταράξεις που θα προκληθούν.
Η δεύτερη είναι η επίλυση ενός εθνικού θέματος - του πρώτου εθνικού θέματος που επιλύεται με θετικό για την Ελλάδα τρόπο από τον Μάρτιο του 1948, όταν έγινε η ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων. Και αυτό ήταν έργο μίας αριστερής κυβέρνησης.
Δεκατρείς μήνες μετά την υπογραφή της συμφωνίας στην όχθη της Μεγάλης Πρέσπας, στους Ψαράδες, μπορεί να γίνει η πρώτη αποτίμηση.
Η Ελλάδα ανέκτησε διεθνή αξιοπιστία -ακόμη και ο Σόιμπλε, που είναι ο μεγάλος πολιτικός αντίπαλος του Αλ. Τσίπρα, το παραδέχθηκε!
Σε επίπεδο στρατηγικής η Βόρεια Μακεδονία απεγκλωβίστηκε από την τουρκική επιρροή. Ούτε στρατιωτική βάση θα κάνουν οι Τούρκοι στα βόρεια σύνορά μας ούτε τα τουρκικά αεροπλάνα θα ελέγχουν τον εναέριο χώρο της γείτονος. Αυτή την αποστολή την ανέλαβαν τα ελληνικά αεροσκάφη «διευρύνοντας» τον ζωτικό χώρο της ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας.
Ο ρόλος του Ν. Κοτζιά
Οι επιτυχημένες διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 2018 με πρωτοστάτη από την ελληνική πλευρά τον τότε υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά, ο οποίος αντελήφθη τη στρατηγική αξία και τα κέρδη από την επίλυση του “Μακεδονικού”. Αλ. Τσίπρας και Ζ. Ζάεφ επιβεβαίωσαν τις προθέσεις στις 25 Ιανουαρίου στο Νταβός, με τον πρωθυπουργό της τότε ΠΓΔΜ να κάνει τις πρώτες κινήσεις καλής θέλησης στα αλυτρωτικά ζητήματα: έβγαλε το όνομα του Μεγάλου Αλέξανδρου από το όνομα του αεροδρομίου και την εθνική οδό της χώρας του.
Ακολούθησαν κύκλοι διαπραγματεύσεων σε επίπεδο υπουργείων Εξωτερικών με την Ελλάδα να βάζει νέες απαιτήσεις διασφάλισης των εθνικών συμφερόντων: να υπάρξει αλλαγή του συντάγματος (πρόταση που είχε προέλθει από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Πρ. Παυλόπουλο), η ονομασία να είναι μία και να ισχύει και στο εξωτερικό και στο εσωτερικό της γείτονος (erga omnes), απάλειψη όλων των αλυτρωτικών στοιχείων με υπόδειξη ουσιαστικά της ελληνικής πλευράς (π.χ. σχολικά βιβλία, δρόμοι, αγάλματα).
Τον Μάιο Κοτζιάς και Ντιμιτρόφ συναντήθηκαν στο Σούνιο και ακολούθησε η συνάντηση Τσίπρα - Ζάεφ στη Σόφια. Η συζήτηση είχε μπει στην τελική ευθεία. Στις 12 Ιουνίου 2018 ανακοινώθηκε η συμφωνία. Και το όνομα αυτής: Βόρεια Μακεδονία.
Έτσι η ΠΓΔΜ σταμάτησε να μονοπωλεί το όνομα Μακεδονία σε όλο τον κόσμο, καθώς περίπου 145 χώρες που την αναγνώριζαν ως Μακεδονία άλλαξαν το όνομά της.
Το «μαύρο μέτωπο»
Στην Αθήνα συγκροτήθηκε αμέσως ένα «εθνικό» μέτωπο. Το Φεβρουάριο του 2018 -ενώ δεν είχε προκύψει η λύση- έγινε συλλαλητήριο στη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα.
Η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ, όπως και το ΚΚΕ, διαφώνησαν με τη λύση. Ο Κ. Μητσοτάκης είπε το συκοφαντικό «ανταλλάξατε τη Μακεδονία για να πάρετε τις συντάξεις» και τα στελέχη της Ν.Δ. πρωταγωνίστησαν σε συλλαλητήρια όπου ήταν πρώτη θέση διάφοροι εθνικιστές.
Ο Α. Σαμαράς επέβαλε στον Κ. Μητσοτάκη τη γραμμή «Η Μακεδονία είναι μία και είναι ελληνική». Και μετά, στη συγκέντρωση της Αθήνας, βγήκε από τη σουίτα της Μεγάλης Βρετανίας και επεχείρησε να εγκολπωθεί τους διαφωνούντες. Ζούσε μέρες 1991.
Η κυβέρνηση Τσίπρα προχώρησε παρά το ότι είχε την ισχυρή αντίδραση του συγκυβερνήτη Π. Καμμένου. Μία ημέρα πριν από την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών στους Ψαράδες η Βουλή απέρριψε την πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης που είχε υποβάλει η Ν.Δ.
Ήθελαν να ρίξουν την κυβέρνηση για να μην υπογράψει
Όμως το γυαλί στις σχέσεις ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝ.ΕΛΛ. είχε ραγίσει. Ο Π. Καμμένος είχε στοχοποιήσει τον Ν. Κοτζιά και επεχείρησε με προσωπικές επιθέσεις και ανυπόστατους ισχυρισμούς να τον αδρανοποιήσει, κάτι που έγινε σε ένα θυελλώδες Υπουργικό Συμβούλιο τον Οκτώβριο του 2018. Ο Ν. Κοτζιάς παραιτήθηκε από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών.
Ο Αλ. Τσίπρας αποκάλυψε αργότερα ότι επιχειρήθηκε και άλλες φορές από τον Π. Καμμένο να ρίξει την κυβέρνηση πριν κυρωθεί η Συμφωνία των Πρεσπών από την ελληνική Βουλή. Τα σχέδια (που εξυπηρετούσαν τη διαπλοκή του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου) απέτυχαν. Υπενθυμίζεται ότι προκλήθηκε έως και ρήξη στις σχέσεις με τη Ρωσία όταν αποδείχθηκε ότι τέσσερις Ρώσοι διπλωμάτες παρενέβαιναν στα εσωτερικά της Ελλάδας κινούμενοι κυρίως στη Μακεδονία και τη Θράκη.
Η συμφωνία κυρώθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019, αφού πρώτα είχε κυρωθεί από το Κοινοβούλιο της Βόρειας Μακεδονίας. Ψηφίστηκε με 153 ψήφους υπέρ, 146 κατά και 1 “παρών”. Υπέρ της συμφωνίας ψήφισαν οι 145 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, οι ανεξάρτητοι Έλενα Κουντουρά, Κατερίνα Παπακώστα, Σταύρος Θεοδωράκης, Σπύρος Δανέλλης, Γιώργος Μαυρωτάς, Σπύρος Λυκούδης, Θανάσης Θεοχαρόπουλος και ο Θανάσης Παπαχριστόπουλος από τους ΑΝ.ΕΛΛ.
