Οι καρδιαγγειακές παθήσεις εξακολουθούν να αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου σε ολόκληρο τον ανεπτυγμένο κόσμο. Στην Ελλάδα καταγράφονται κάθε χρόνο περίπου 20-25.000 εμφράγματα και περίπου 25-30.000 εγκεφαλικά επεισόδια. Τι πρέπει να κάνουμε για να διατηρούμε την καρδιά μας δυνατή; Είναι οι καρδιοπάθειες γένους αρσενικού, ή μήπως αυτό έχει αλλάξει; Ποιοι είναι οι πιο επιβαρυντικοί παράγοντες για την καρδιά μας και ποιοι οι ισχυρότεροι σύμμαχοι; Απαντήσεις προσφέρει μιλώντας στην κυριακάτικη «Αυγή» ο αναπληρωτής καθηγητής Καρδιολογίας του ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας (ΕΚΕ) Κωνσταντίνος Τσιούφης.
Ο μεγαλύτερος εχθρός είναι το κάπνισμα
«Όταν λέμε σήμερα καρδιαγγειακές παθήσεις στην ουσία εννοούμε την αρτηριοσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσο, δηλαδή τη στεφανιαία νόσο, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και την περιφερειακή αγγειοπάθεια» εξηγεί ο κ. Τσιούφης.
Όλες αυτές οι αρτηριοσκληρωτικές παθήσεις «μπορούν να προληφθούν σε ένα ποσοστό περίπου 70%, μέσω παρεμβάσεων στους παράγοντες κινδύνου». Ο κυριότερος παράγοντας καρδιακού κινδύνου είναι το κάπνισμα, τονίζει ο πρόεδρος της ΕΚΕ. «Ο καπνιστής έχει τρεις φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για έμφραγμα του μυοκαρδίου και ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται ανάλογα με τον αριθμό των τσιγάρων που καπνίζει και με τη διάρκεια που καπνίζει. Κατά μέσο όρο, κάποιος που άρχισε το κάπνισμα στην ηλικία των 20 θα ζήσει πέντε με επτά χρόνια λιγότερο από αυτόν που δεν καπνίζει. Βέβαια», προσθέτει, «και οι παθητικοί καπνιστές βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο».
Ιδιαίτερη μνεία κάνει σε αυτό το σημείο και στον αντικαπνιστικό νόμο, λέγοντας πως «αν εφαρμοζόταν στη χώρα, με την απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους και τους χώρους εστίασης, θα είχαμε μια μείωση των εμφραγμάτων και των εγκεφαλικών κατά 10-15%». Όσον αφορά τα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος, σχετικά με τις καρδιαγγειακές παθήσεις, «γίνονται ορατά από τον πρώτο χρόνο διακοπής και πρακτικά ο καπνιστής έπειτα από 5 με 10 χρόνια διακοπής, εξισώνει τον καρδιαγγειακό του κίνδυνο στα επίπεδα αυτού που δεν κάπνισε ποτέ» σημειώνει ο Κωνσταντίνος Τσιούφης και προσθέτει πως δεν ισχύει το ίδιο και για τον καρκίνο του πνεύμονα, καθώς «κόβοντας το τσιγάρο μειώνεις μεν τον κίνδυνο, αλλά δεν τον εξαλείφεις».
Βοηθά το κόκκινο κρασί
Στον αντίποδα του καπνίσματος βρίσκεται η κατανάλωση μικρής ποσότητας αλκοόλ και ιδίως κόκκινου κρασιού. «Ενώ ακόμη και το παθητικό κάπνισμα δεν συνάδει με την καρδιακή μας υγεία, η κατανάλωση μικρής ποσότητας αλκοόλ, ένα με δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες και ένα για τις γυναίκες έχει βρεθεί ότι συμβάλλει στη μείωση των καρδιακών επεισοδίων» επισημαίνει ο καθηγητής και συμπληρώνει ότι «τα περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι αν το καταναλούμενο ποτό είναι το κρασί, ιδιαίτερα το κόκκινο, τα οφέλη είναι ακόμη μεγαλύτερα».
Προσοχή στην υπέρταση
Ο άλλος σημαντικός παράγοντας κινδύνου είναι η αρτηριακή υπέρταση, που αφορά έναν στους τρεις ενήλικες Έλληνες. «Η αρτηριακή υπέρταση ευθύνεται για το 50% των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων και το 20% των περιπτώσεων στεφανιαίας νόσου, καθώς και για το 15% της ολικής θνητότητας» υπογραμμίζει ο κ. Τσιούφης. Για τη ρύθμιση της υπέρτασης, «η σωματική άσκηση, το κανονικό σωματικό βάρος και ο περιορισμός του άλατος είναι κεφαλαιώδους σημασίας». Για παράδειγμα, «η μείωση του βάρους κατά 5 κιλά θα οδηγήσει σε μείωση της συστολικής πιέσεως κατά μία μονάδα (10 χιλιοστά). Ο περιορισμός του άλατος βοηθά όλα τα άτομα να ρυθμίσουν την πίεσή τους, περισσότερο όμως βοηθά αυτούς που είναι αλατοευαίσθητα, δηλαδή που δείχνουν μια πολύ μεγαλύτερη ευαισθησία στην πρόσληψη αλατιού».
Σημαντική η άσκηση και η αποφυγή λιπαρών
«Η αυξημένη χοληστερόλη αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα για την αθηρωματική διεργασία (σ.σ.: εναπόθεση λιπών στις αρτηρίες) και την πρόκληση στενώσεων στις στεφανιαίες αρτηρίες» τονίζει ο πρόεδρος της ΕΚΕ και συνεχίζει: «Ο ασθενής που έχει περάσεις έμφραγμα του μυοκαρδίου θα πρέπει να έχει mdm χοληστερόλης κάτω από 70. Ενώ αν ένας ασθενής είναι καπνιστής και είναι υπερτασικός, θα πρέπει η mdm του να είναι κάτω από 30. Για να πετύχουμε αυτές τις τιμές χρειάζεται αποφυγή των λιπαρών, άσκηση και, συμπληρωματικά, η χορήγηση στατινών, που έχουν αποδειχθεί σωτήρια φάρμακα».
Πρόβλημα δημόσιας υγείας η παχυσαρκία
Ιδιαίτερα στέκεται ο Κωνσταντίνος Τσιούφης και στο πρόβλημα της παχυσαρκίας, για το οποίο δηλώνει χαρακτηριστικά ότι «σήμερα πραγματικά αποτελεί πρόβλημα δημόσιας υγείας, και στην Ελλάδα είμαστε πρωταθλητές στην παιδική παχυσαρκία. Είναι επιτακτική ανάγκη» τονίζει «τα παιδιά να προσέξουν τη διατροφή τους από τα πρώτα παιδικά χρόνια και σε αυτήν την κατεύθυνση ο ρόλος των σχολείων είναι πολύ σημαντικός». Στενά συνδεδεμένες με την παχυσαρκία είναι «οι διαταραχές του μεταβολισμού και κυρίως ο σακχαρώδης διαβήτης. Το 10% περίπου του ελληνικού πληθυσμού πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη ενώ το 30% των ασθενών με έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι διαβητικοί είτε το γνωρίζουν είτε όχι». Και σε αυτήν την περίπτωση, «η ολιγοθερμιδική δίαιτα σε συνδυασμό με την καθημερινή σωματική άσκηση παίζουν καταλυτικό ρόλο όχι μόνο στη ρύθμιση του σακχάρου στους διαβητικούς ασθενείς αλλά και στον ετεροχρονισμό στην καθυστέρηση δηλαδή της επίσημης έναρξης του σακχαρώδους διαβήτη».
Επίσης, ένα «πρόγραμμα καθημερινής άσκησης 30-45 λεπτά σε μία ή δύο συνεδρίες, ανάλογα με τον χρόνο του καθενός, έχει δείξει ότι επηρεάζει πολύ ευνοϊκά τον σακχαρώδη διαβήτη, την αρτηριακή πίεση και στο τέλος, τα καρδιαγγειακά επεισόδια». Ταυτόχρονα όμως, ο πρόεδρος της ΕΚΕ προειδοποιεί ότι «από καρδιαγγειακής πλευράς, ωφελεί η ήπια και μέτριας έντασης άσκηση και όχι η υπερβολική σωματική καταπόνηση».
Οι καρδιακές παθήσεις δεν πλήττουν μόνο τους άνδρες
Αν και έως τις ημέρες μας κυριαρχεί η άποψη ότι οι καρδιακές παθήσεις πλήττουν κατά κύριο λόγο τον ανδρικό πληθυσμό, στην πραγματικότητα τα πράγματα έχουν αλλάξει αρκετά. «Οι καρδιακές παθήσεις πλήττουν μεν περισσότερο τους άνδρες, αλλά όσο το κάπνισμα γίνεται περισσότερο δημοφιλές στις γυναίκες, τα ποσοστά αλλάζουν» επισημαίνει ο Κωνσταντίνος Τσιούφης.
Τέλος, προς την κατεύθυνση της πρόληψης των καρδιαγγειακών επεισοδίων, σημειώνει ότι «τελευταία, η τεχνολογία με τις διάφορες ηλεκτρονικές εφαρμογές στα κινητά μας, και με τη χρήση του Διαδικτύου μάς δίνει τη δυνατότητα και για περισσότερη ενημέρωση αλλά και για περισσότερη αλληλεπίδραση με τους παρόχους υγείας, γιατρούς, νοσηλευτικό προσωπικό κ.λπ.».
