Σχεδόν 31 χρόνια μετά τη νομιμοποίηση των εκτρώσεων στην χώρα μας, το σύνολο των αναισθησιολόγων του νοσοκομείου της Σάμου αποφάσισε να σταματήσει να χορηγεί αναισθησία για περιπτώσεις διακοπής κύησης με την επίκληση «λόγων συνείδησης». Με αυτόν τον τρόπο τίθεται σε άμεση διακινδύνευση ένα από τα πλέον θεμελιώδη δικαιώματα των γυναικών, εκείνο της αυτοδιάθεσης του σώματός τους και της διαχείρισης της ζωής τους.
Αρχικά το σύνολο των αναισθησιολόγων του νοσοκομείου της Σάμου κοινοποίησαν στη διοίκηση ότι θα απέχουν από τις εκτρώσεις, εκτός αν συντρέχουν σοβαροί ιατρικοί ή κοινωνικοί λόγοι. Σύντομα οι αναισθησιολόγοι αντελήφθησαν ότι οι παραπάνω προϋποθέσεις δεν αρκούσαν για να καλύψουν τα συνειδησιακά τους ζητήματα και επανήλθαν με μια δεύτερη, έγγραφη κοινοποίηση της απόφασής τους να συμμετέχουν σε εθελούσιες διακοπές εγκυμοσύνης μόνο στην περίπτωση που θα κινδύνευε η ζωή ή η υγεία της εγκύου.
Αξιοσημείωτο είναι το ότι μέχρι πρόσφατα οι εθελούσιες διακοπές γίνονταν κανονικότατα και, σύμφωνα με στοιχεία του γυναικολογικού τμήματος από το 2004 και μετά, στο νοσοκομείο πραγματοποιήθηκαν περίπου 550 εκτρώσεις συνολικά - και συγκεκριμένα 40-45 τον χρόνο. Σύμφωνα με πηγές της “Αυγής”, το πρόβλημα με τα κωλύματα ηθικού χαρακτήρα ξεκίνησε μόλις άλλαξε ο διευθυντής της μαιευτικής κλινικής, που συνταξιοδοτήθηκε πριν από έναν χρόνο.
Τι συνέβη
Το εύλογο αυτό ερώτημα απευθύνει ο γενικός γραμματέας του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ) Δημήτριος Βαρνάβας, που υπογράμμισε: «Μήπως η κυρία Αποστόλου, η οποία ως συνδικαλίστρια ήταν προσκείμενη στο ΚΚΕ, προσχώρησε πλέον σε θρησκευτικό δόγμα που της απαγορεύει να παρέχει ιατρικές υπηρεσίες σε γυναίκες που θέλουν να διακόψουν μια ανεπιθύμητη κύηση;”.
“Αν ναι”, συμπλήρωσε, «τότε πρέπει να ενημερώσει τη διοίκηση του νοσοκομείου και τον Ιατρικό Σύλλογο και να πάψει να κρύβεται πίσω από αόριστους λόγους συνείδησης. Αν όχι, τότε οφείλει να διακόψει αμέσως αυτή την παρελκυστική τακτική. Το ίδιο ισχύει και για τις άλλες δύο συναδέλφους αναισθησιολόγους».
Ταυτόχρονα ο Δ. Βαρνάβας τόνισε ότι «οφείλουν να λάβουν θέση όλοι οι φορείς του νησιού (Ιατρικός Σύλλογος, δήμος, συλλογικότητες) απέναντι σ’ ένα ζήτημα που μπορεί να λάβει τραγικές διαστάσεις αν κάποια απελπισμένη γυναίκα αποπειραθεί να διακόψει μόνη της μια ανεπιθύμητη κύηση».
Επικίνδυνες εναλλακτικές
Όπως σημείωσε ο γ.γ. του ΠΙΣ, «οι Σαμιώτισσες, αν θέλουν εφεξής να διακόψουν μια ανεπιθύμητη κύηση, θα πρέπει να μεταβαίνουν σε άλλα νησιά ή να μετέρχονται αυτοσχέδιες μεθόδους, τις οποίες η ανθρωπότητα και η ιατρική κατάφεραν με πολλούς κόπους να απωθήσουν στη μνήμη τους ως σκοτεινό και εφιαλτικό παρελθόν».
Αυτή είναι μια πολύ σημαντική διάσταση του θέματος, αν αναλογιστεί κανείς και τη δραματική εμπειρία του 2013 στο νησί, όταν μια γυναίκα έχασε τη ζωή της από επιπλοκές αυτοσχέδιας απόπειρας διακοπής εγκυμοσύνης. Επιπλέον πηγές του ρεπορτάζ αναφέρουν τη λειτουργία ιδιόκτητης αυτοσχέδιας κλινικής στο νησί σε διαμέρισμα γιατρού.
Συλλογικό δικαίωμα
Η «Αυγή» επικοινώνησε με τον διευθυντή της ιατρικής υπηρεσίας του νοσοκομείου Νίκο Κακλαμάνη, ο οποίος σημείωσε ότι για τις εκτρώσεις υπάρχουν δύο νόμοι, ο ένας εκ των οποίων «κατοχυρώνει ένα συλλογικό δικαίωμα» για τις γυναίκες που κυοφορούν και ο άλλος «ένα ατομικό δικαίωμα» για τον γιατρό. Στην περίπτωση της Σάμου «η χρήση του ατομικού δικαιώματος γίνεται από το σύνολο των αναισθησιολόγων», με αποτέλεσμα «η χρήση ενός ατομικού δικαιώματος να αναιρεί ένα συλλογικό δικαίωμα».
Ειδικότερα, όπως εξήγησε ο Ν. Κακλαμάνης, ο νόμος του 1986 νομιμοποίησε τις εκτρώσεις και όρισε τις προϋποθέσεις για την εκτέλεσή τους: «Μέχρι τη 12η εβδομάδα μπορεί να γίνεται με μόνη προϋπόθεση τη συγκατάθεση της εγκύου ή των γονέων εφόσον είναι ανήλικη, μέχρι τη 19η εβδομάδα αν είναι προϊόν βιασμού, αποπλάνησης ή αιμομειξίας, μέχρι την 24η αν υπάρχουν ιατρικές ενδείξεις ότι θα υπάρχουν σοβαρές βλάβες στο παιδί και μέχρι το τέλος αν υπάρχει κίνδυνος για τη ζωή ή την υγεία της εγκύου».
Το 2005, στον Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας και συγκεκριμένα στο άρθρο 31 του Νόμου 3418/2005, προβλέφθηκε ότι «ο ιατρός μπορεί να επικαλεστεί τους κανόνες και τις αρχές της ηθικής συνείδησής του και να αρνηθεί να εφαρμόσει ή να συμπράξει στις διαδικασίες τεχνητής διακοπής της κύησης, εκτός εάν συντρέχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής και διαρκούς βλάβης της υγείας της».
“Θα βρούμε λύση”
Ο κ. Κακλαμάνης τόνισε ότι «πρακτικά εμείς ως νοσοκομείο δεν μπορούμε να τους υποχρεώσουμε, ούτε όμως έχουμε δικαίωμα να το αφήσουμε έτσι, πρέπει να βρούμε μια λύση. Εκτός από το ότι είναι επιστροφή στον Μεσαίωνα το να καταργείται το δικαίωμα μιας γυναίκας να ορίζει τη ζωή και το σώμα της, είμαστε σε ένα απομακρυσμένο νησί, όπου το νοσοκομείο είναι η μοναδική οργανωμένη νοσηλευτική δομή. Αισθανόμαστε την υποχρέωση και είμαστε αποφασισμένοι», κατέληξε, «να εξαντλήσουμε τα περιθώρια και θα το κάνουμε. Δεν θα αφήσουμε τη Σάμο να επιστρέψει στον Μεσαίωνα».
Όπως άλλωστε δήλωσε εμφατικά και η διοικήτρια της 2ης Υγειονομικής Περιφέρειας Όλγα Ιορδανίδου μιλώντας στην «Αυγή», «το 2017 καλούμαστε για άλλη μια φορά να υπερασπιστούμε το δικαίωμα των γυναικών στην αυτοδιάθεση του σώματός τους». Ταυτόχρονα επεσήμανε την αναγκαιότητα «να υπάρξει νομοθετική μέριμνα για την επίλυση του ζητήματος με τρόπο που να γίνονται μεν σεβαστά τα ηθικά διλήμματα των λειτουργών της Υγείας, αλλά να υπερασπίζεται και το δικαίωμα επιλογής των ωφελουμένων γυναικών».
Αντιδράσεις
«Ανήκουστα» χαρακτήρισε τα γεγονότα η υπεύθυνη Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Υγείας της Κ.Ο. της Δημοκρατικής Συμπαράταξης Εύη Χριστοφιλοπούλου προσθέτοντας ότι «δεν συνάδουν με μια πολιτισμένη χώρα. Είναι απαράδεκτο», σημείωσε, «να παραβιάζονται οι ελευθερίας και τα δικαιώματα των γυναικών» και καλεί την κυβέρνηση «να πράξει τα δέοντα».
«Κοινωνικά ‘αναίσθητη’ και οπισθοδρομική» χαρακτηρίζουν την απόφαση των αναισθησιολόγων οι Οικολόγοι Πράσινοι και ζητούν «από τη διοίκηση του νοσοκομείου Σάμου, σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας, να προασπίσει τα δικαιώματα των γυναικών διασφαλίζοντας με κάθε τρόπο το κατάλληλο και ‘ηθικά συμβατό’ ιατρικό προσωπικό».
