Τίτλοι τέλους μπήκαν την Πέμπτη στο καρτέλ των εργολάβων που επιχειρούσαν στο Δημόσιο, με την ψήφιση της νομοθετικής ρύθμισης που επιτρέπει τη σύναψη ατομικών συμβάσεων σε υπηρεσίες καθαριότητας, φύλαξης και σίτισης. Δεκαετίες επέλασης του ιδιωτικού τομέα σε δημόσιες υπηρεσίες, εργοδοτικής τρομοκρατίας, απομύζησης πόρων, μισθών πείνας και καταστρατήγησης εργασιακών δικαιωμάτων έχουν ήδη αρχίσει να αποτελούν παρελθόν.
Η εκχώρηση των υπηρεσιών καθαριότητας, φύλαξης και σίτισης σε εργολάβους νομοθετήθηκε για πρώτη φορά το 1998, με την προϋπόθεση ότι η αμοιβή του αναδόχου δεν θα υπερβαίνει το κόστος από την πλήρωση των κενών οργανικών θέσεων στους σχετικούς τομείς. Το 2001 η πρόβλεψη αυτή καταργείται και η εργολαβική ανάθεση γίνεται καθεστώς. Με τους εργολάβους να σχηματίζουν καρτέλ, το κόστος των συμβάσεων με το Δημόσιο εκτινάχθηκε και οι εργαζόμενοι βρέθηκαν έρμαια των αφεντικών τους, με πενιχρούς μισθούς και στερούμενοι στοιχειωδών δικαιωμάτων όπως ρεπό και άδειες. Στα δημόσια νοσοκομεία, οι καθυστερήσεις πληρωμών αποτελούσαν νόρμα, με εργαζόμενους να μετρούν τουλάχιστον τρεις μήνες απλήρωτοι και μάλιστα υπό την συνεχή απειλή απόλυσης σε περίπτωση που διεκδικούσαν τα αυτονόητα.
90 εκατ. ευρώ για τα νοσοκομεία
Βαρύ ήταν το πλήγμα των εργολαβικών αναθέσεων για τα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας, που υπέγραφαν ληστρικού τύπου συμβάσεις, βλέποντας τον προϋπολογισμό τους να κουτσουρεύεται χρόνο με τον χρόνο. Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου εκτιμά ότι με την παύση των εργολαβικών συμβάσεων σε ολόκληρη τη χώρα τα νοσοκομεία θα εξοικονομήσουν περίπου 90 εκατομμύρια ευρώ.
Η λίστα των δημοσίων νοσοκομείων που δείχνουν την πόρτα της εξόδου στις ιδιωτικές εργολαβικές εταιρείες ολοένα και μεγαλώνει: Καβάλα, Καρπενήσι, Πάτρα, Τρίκαλα, Καλαμάτα κ.ά. έχουν ήδη μπει στον «χορό», συνάπτοντας ατομικές συμβάσεις με τους πρώην εργολαβικούς εργαζόμενους.
Στο νοσοκομείο Τρικάλων, η σύμβαση με τον εργολάβο ήταν «σιωπηρή» και, όπως εξήγησε μιλώντας στην «Αυγή» ο νέος διοικητής του ιδρύματος Δημήτρης Παρθένης, το κόστος καθαρισμού έφτανε τα 650.000 ευρώ. Με τις ατομικές συμβάσεις υπολογίζεται ότι το νοσοκομείο θα εξοικονομήσει 200.000 ευρώ τον χρόνο, πόρους με τους οποίους θα καλυφθούν ανάγκες του ιδρύματος όπως φάρμακα, υγειονομικό υλικό κ.λπ.. Παράλληλα, στο νοσοκομείο Καλαμάτας υπολογίζεται ότι θα εξοικονομούνται περίπου 250.000 ευρώ ετησίως.
Χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός», όπου, σύμφωνα με πληροφορίες της εφημερίδας, δίδονταν 8,7 εκατομμύρια ευρώ σε εργολαβίες. Από τον μισθό των 1.540 έως 1.570 ευρώ που φαινομενικά ελάμβανε κάθε εργολαβικός εργαζόμενος, στην πραγματικότητα έπαιρνε από 400 έως 800 ευρώ και τα υπόλοιπα έμπαιναν στην τσέπη του εργολάβου.
Εργαζόμενοι αποχαιρετούν τον μεσαίωνα
Το καρτέλ των εργολάβων αποδείχθηκε τοξικό τόσο για τους προϋπολογισμούς των ιδρυμάτων όσο και για τους ίδιους τους εργαζόμενους, που καλούνταν να εργαστούν χωρίς δικαιώματα, ενώ συχνά έρχονταν αντιμέτωποι με απειλές για απόλυση. Για πολλές εργολαβικές εταιρείες, οι εργαζόμενοι ήταν αναλώσιμοι σε τέτοιον βαθμό που να αποτελούν «προσφορά» ή «δώρο» προς νοσοκομεία, προς τιμήν μιας... καλής συνεργασίας. Άλλωστε, ποιος μπορεί να ξεχάσει κάποιες από τις ζοφερές στιγμές κατά τις οποίες η εργοδοτική αυθαιρεσία των εργολάβων αποτυπώθηκε με τον πιο βάναυσο τρόπο, όπως την επίθεση με βιτριόλι στην πρώην εργαζόμενη καθαρίστρια στην ΟΙΚΟΜΕΤ και νυν ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Κωνσταντίνα Κούνεβα;
Σήμερα, εργολαβικοί εργαζόμενοι στην καθαριότητα, τη σίτιση και τη φύλαξη λένε «αντίο» στους εργολάβους και επιλέγουν τον δρόμο των ατομικών συμβάσεων εργασίας με τα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα, αποκτώντας δικαίωμα σε ρεπό, αργίες, άδειες και βλέπουν το μηνιαίο τους εισόδημα -τουλάχιστον- να διπλασιάζεται.
Στο νοσοκομείο Καλαμάτας, οι εργαζόμενοι μετρούσαν τρεις μήνες απλήρωτοι από τον εργολάβο. Ο μισθός τους έφτανε τα 300-350 ευρώ και με τις ατομικές συμβάσεις λαμβάνουν τον μισθό που προβλέπεται για τον κατώτερο δημόσιο υπάλληλο υποχρεωτικής εκπαίδευσης, δηλαδή περίπου 780 ευρώ.
Ίδια ήταν η κατάσταση και στο νοσοκομείο Καβάλας, όπου οι εργολαβικοί εργαζόμενοι παρέμεναν απλήρωτοι για τρεις μήνες, είχαν να λάβουν επιδόματα πάρα πολλούς μήνες και με τις νέες συμβάσεις αποκτούν διπλάσιο μισθό, ρεπό, αργίες και άδειες. Συγκεκριμένα, οι εργαζόμενοι ελάμβαναν περίπου 300 ευρώ τον μήνα και τώρα θα λαμβάνουν περί τα 650 για πενθήμερη και εξάωρη εργασία.
Κριτική και απαντήσεις για τις ατομικές συμβάσεις
Η παύση των ληστρικών συμβάσεων με τα ιδιωτικά εργολαβικά συνεργεία είναι μια κίνηση που τυγχάνει θετικής αποδοχής πρώτα απ' όλα από τους ίδιους τους εργαζόμενους, αλλά και από διοικήσεις νοσοκομείων που εξορθολογίζουν τους προϋπολογισμούς των ιδρυμάτων. Όμως, την ίδια στιγμή, σωματεία και ομοσπονδίες εργαζομένων στα δημόσια νοσοκομεία ασκούν σκληρή κριτική στην επιλογή σύναψης ατομικών συμβάσεων εργασίας. Σύμφωνα με τη νομοθετική ρύθμιση, το ανώτατο χρονικό όριο της σύμβασης ορισμένου χρόνου θα είναι οι 24 μήνες και η ΠΟΕΔΗΝ κάνει λόγο για «νέο μοντέλο απασχόλησης» στο Δημόσιο «από την πίσω πόρτα», ζητώντας την επανασύσταση των οργανικών θέσεων και μόνιμη, σταθερή εργασία για τους εργαζόμενους.
Σημειώνεται ότι από το άρθρο 103 του Συντάγματος προκύπτει ότι πάγιες και διαρκείς ανάγκες καλύπτονται με τη νομοθετική θέσπιση οργανικών θέσεων μόνιμου προσωπικού. Ωστόσο, όπως αναφέρεται στο κείμενο της νομοθετικής ρύθμισης, «λόγω της δημοσιονομικής κρίσης, πολλές εκ των οργανικών θέσεων των προσώπων που παρείχαν αυτού του είδους τις υπηρεσίες καταργήθηκαν, για την κάλυψη άλλων αναγκών του Δημοσίου», από το 2014. Παράλληλα, «λόγω των διεθνών δεσμεύσεων της χώρας, δεν είναι δυνατή η πρόσληψη μονίμου προσωπικού, με την αντίστοιχη σύσταση οργανικών θέσεων».
Τούτων δοθέντων, στο ίδιο κείμενο προβλέπεται ότι «οι κεντρικές, αποκεντρωμένες και όλες εν γένει οι υπηρεσίες των υπουργείων, καθώς και τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου που εποπτεύονται από τα υπουργεία, με απόφαση του αρμόδιου μονομελούς ή συλλογικού οργάνου της διοίκησής τους, δύνανται για τις ανάγκες καθαριότητας των κτηρίων της ευθύνης τους και του περιβάλλοντος χώρου αυτών, καθώς και για τις ανάγκες εστίασης, σίτισης και φύλαξής τους, να συνάπτουν ατομικές συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, εφόσον δεν επαρκεί το υπάρχον προσωπικό τους και δεν συντρέχουν απρόβλεπτες ή επείγουσες περιστάσεις».
