Σε συστατικό κομμάτι του ΕΣΥ ανάγεται η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ), με μια μεταρρύθμιση με σαφή κοινωνικό χαρακτήρα, που έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα στη Δημόσια Υγεία. Οικογενειακός γιατρός, λειτουργοί στα σχολεία και σε πλείστους άλλους κοινωνικούς χώρους και ενίσχυση της πρόληψης, είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία που συνθέτουν το ανθρωποκεντρικό μοντέλο μιας ιατρικής υπηρεσίας στις γειτονιές μας. Το σχέδιο παρουσιάζει μιλώντας στην “Αυγή” της Κυριακής ο αναπληρωτής γ.γ. του υπουργείου Υγείας και υπεύθυνος σε θέματα ΠΦΥ Σταμάτης Βαρδαρός.
* Ποιοι είναι οι κεντρικοί άξονες ανάπτυξης της ΠΦΥ;
Αφενός γίνεται μια σοβαρή παρέμβαση στο υφιστάμενο σύστημα της πρωτοβάθμιας περίθαλψης και αφετέρου υλοποιείται μια «παράλληλη» μεταρρύθμιση προοπτικής. Στο υφιστάμενο σύστημα γίνεται μια σοβαρή προσπάθεια εξορθολογισμού με βελτιστοποίηση των διαθέσιμων πόρων, όπως μεταστεγάσεις μονάδων υγείας σε δημόσια κτήρια και ανακατανομές προσωπικού.
Επίσης γίνεται εξορθολογισμός των ραντεβού, μέσω της σταδιακής απαγκίστρωσης από τα πενταψήφια νούμερα, που είναι ένα κόστος για τον πολίτη. Μέσα στους επόμενους μήνες θα μπορέσουμε να το διευθετήσουμε με ένα κεντρικό τηλεφωνικό κέντρο. Επιπλέον, διαμορφώνονται «καθηκοντολόγια» και ενιαίος κανονισμός λειτουργίας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας.
* Τι προβλέπεται σε επίπεδο μεταρρύθμισης;
Σε αυτό το κομμάτι έχουμε μια σαφέστατη μετατόπιση από το ιατροκεντρικό μοντέλο σε ένα περισσότερο ανθρωποκεντρικό, όπου ο πολίτης δεν θα αντιμετωπίζεται ως καταναλωτής υπηρεσιών υγείας.
Μια φράση που συμπυκνώνει το νόημα είναι ότι η ΠΦΥ στοχεύει στο να παραμείνει ο πληθυσμός υγιής. Βασικός προσανατολισμός της είναι η πρόληψη και η αγωγή υγείας, καθώς και η συστηματική παρακολούθηση του πολίτη από τον δικό του προσωπικό ιατρό, τον οικογενειακό γιατρό και τη δική του ομάδα υγείας, δηλαδή τους νοσηλευτές, επισκέπτες υγείας και κοινωνικό λειτουργό. Οι ομάδες υγείας θα στελεχώσουν τις Τοπικές Μονάδες Υγείας (ΤΟΜΥ), τα περίφημα ιατρεία γειτονιάς, με πληθυσμό αναφοράς 10.000-12.000 πολιτών.
Η ΠΦΥ θα είναι δημόσια και δωρεάν, με στόχο η ιδία δαπάνη του πολίτη, που είχε εκτοξευθεί, ιδίως τα τελευταία χρόνια, να μηδενιστεί. Φανταστείτε να έχει ο πολίτης τη δυνατότητα να σηκώσει το τηλέφωνο ή να επισκεφτεί κοντά στο σπίτι του τον δικό του οικογενειακό γιατρό, χωρίς να πληρώνει ευρώ από την τσέπη του. Τα λέμε ΤΟΜΥ επειδή ευελπιστούμε να κάνουμε μια «τομή» στο σύστημα της ΠΦΥ, το οποίο θα είναι συστατικό κομμάτι του ΕΣΥ.
* Προβλέπεται η ενεργοποίηση του ηλεκτρονικού φακέλου ασθενούς;
Είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να λειτουργήσουν οι καινούργιες δομές. Θυμίζω ότι ο ηλεκτρονικός φάκελος είναι ένα έργο χιλιοδιακηρυγμένο και χιλιοπληρωμένο στο παρελθόν. Το ευτύχημα είναι ότι υφίσταται και πως μένει μόνο να τον διασυνδέσουμε με τις δομές και να τον ενεργοποιήσουμε. Ο οικογενειακός γιατρός θα έχει τη βασική ευθύνη ενημέρωσης του φακέλου και οι πληροφορίες θα είναι άμεσα διαθέσιμες σε οποιοδήποτε άλλο σημείο του συστήματος Υγείας.
* Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα της σύστασης του εθνικού δικτύου ΤΟΜΥ;
Η αρχική σκέψη ήταν να πάμε σε σταδιακή εφαρμογή με ορίζοντα δεκαετίας, και αυτό παραμένει στο τραπέζι επειδή δημοσιονομικά δεν έχουμε τη δυνατότητα να το υλοποιήσουμε από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά κι επειδή θέλουμε βήμα βήμα ο πολίτης να εκπαιδευτεί σε αυτήν την καινούργια διαδικασία. Ωστόσο, κάνουμε μια πάρα πολύ σοβαρή προσπάθεια -και είμαι αισιόδοξος για αυτό-, ώστε να μπορέσουμε μέσα από κοινοτικούς πόρους να στελεχώσουμε με πιο εντατικούς ρυθμούς και σε μεγαλύτερο εύρος τις ΤΟΜΥ. Είμαστε σε μια καλή φάση των διαπραγματεύσεων. Είναι πιθανόν να μη μιλάμε σε αρχικό στάδιο μόνο για τις τέσσερις περιοχές σταδιακής εφαρμογής που προβλέπονταν, αλλά ο δεκαετής ορίζοντας να συρρικνωθεί κατά κάμποσα έτη ή έστω τα πρώτα βήματα να γίνουν πιο γρήγορα.
Μέχρι το 2020, στόχος είναι να έχουμε 10.400.000 λιγότερες επισκέψεις στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων και τους συμβεβλημένους ιατρούς, ελπίζω ότι αυτό μπορεί να συμβεί και λίγο πιο γρήγορα.
* Μιλάμε για ένα σύστημα εξωστρεφές...
Δεν έχουμε την ψευδαίσθηση ότι θα ανοίξουμε τις δομές και ο κόσμος θα τρέξει από τη μια μέρα στην άλλη να εγγραφεί στους καταλόγους, χωρίς να αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα υγείας. Θα προσπαθήσουμε να εμπλέξουμε τις τοπικές κοινωνίες, είτε είναι δημοτικές αρχές, είτε σύλλογοι ασθενών, είτε σύλλογοι πολιτών, ακόμη και με την Εκκλησία συζητάμε.
Η εξωστρέφεια αυτών των δομών είναι που θα τους δώσει και ένα άλλο νόημα. Όταν ο γονιός δει ότι οι επισκέπτες Υγείας ή οι παιδίατροι είναι ανά τακτά χρονικά διαστήματα στα σχολεία και ενημερώνουν τα παιδιά, κάνουν μετρήσεις, ή ο κοινωνικός λειτουργός τα βλέπει κάθε τόσο, αυτό από μόνο του χτίζει μια σχέση εμπιστοσύνης.
* Υπάρχει μια σοβαρή συζήτηση για τους γιατρούς του ΠΕΔΥ που έχουν διατηρήσει τα ιδιωτικά τους ιατρεία με ασφαλιστικά μέτρα...
Οι προσπάθειές μας για ομογενοποίηση των εργασιακών σχέσεων στο σύστημα Υγείας, για πλήρη και αποκλειστική απασχόληση δεν είναι απλά και μόνο μια ιδεοληψία, είναι μια ανάγκη που έχει προκύψει και από τις συνθήκες. Όταν έχουμε ποσοστό ανεργίας 25%, με προβληματίζει να τίθεται κανείς ενάντια στην αρχή της πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης.
Το παρελθόν έχει δείξει ότι η παράλληλη άσκηση της ιδιωτικής ιατρικής και στην ΠΦΥ θέτει ζητήματα ηθικής τάξεως. Δεν θέλουμε να ναρκοθετήσουμε αυτήν την προσπάθεια στη γένεσή της. Μια καταστατική θέση της Αριστεράς είναι ο σεβασμός των εργασιακών σχέσεων και η διατήρηση του ενιαίου χαρακτήρα τους.
Εξού και δίνουμε τη δεύτερη ευκαιρία στο ιατρικό προσωπικό των μονάδων του ΠΕΔΥ που με ασφαλιστικά μέτρα έχει διατηρήσει τα ιδιωτικά του ιατρεία, τους δίνουμε το σήμα ότι εμείς τους θέλουμε στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας, αλλά με όρους πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης.
Έχουμε εισαγάγει στην κουβέντα -και αυτό είναι κάτι που ενστερνίζεται και ο ΕΟΠΥΥ- τη συμπληρωματικότητα του ιδιωτικού τομέα προς τον δημόσιο. Όσο αναπτύσσεται το σύστημα της δημόσιας ΠΦΥ, οι συμβάσεις αυτές θα περιορίζονται. Αυτός είναι και ο λόγος που κατηγορηθήκαμε πρόσφατα για στόχευση ίδρυσης κρατικού μονοπωλίου στην Υγεία. Το αντιπαρέρχομαι και -να σας πω την αλήθεια- δεν το αντιλαμβάνομαι απαραίτητα ως αρνητική κριτική.
* Από πού θα διασφαλίσετε τους πόρους για την υλοποίηση του σχεδίου;
Οι πόροι κατοχυρώνονται όταν αυτή η προσπάθεια γίνει κτήμα του πολίτη, κι αυτό το λέω διότι έχουμε απόλυτη επίγνωση ότι είμαστε προσωρινοί. Η πολιτική είναι μια δυναμική διαδικασία, ιδεολογικά εμείς είμαστε υπέρ του δημόσιου συστήματος υγείας. Τα πράγματα στο μέλλον μπορεί να αλλάξουν, εύχομαι να αργήσει αυτό, αλλά ακόμη και τότε, εκείνοι που θα έρθουν και δεν θα έχουν τη δική μας μεροληψία υπέρ του Δημοσίου, θα δυσκολευτούν πάρα πολύ να καταργήσουν αυτήν την κατάκτηση.
Σε τεχνικό επίπεδο, ήδη και το 2016 υπήρξε μια μικρή αύξηση του προϋπολογισμού για τις δαπάνες της Πρωτοβάθμιας, η οποία διαρκώς θα μεγαλώνει ώσπου, το 2019, να είναι αισθητά μεγαλύτερη - αυτό θα συζητήσουμε και με το ΥΠΟΙΚ που συνήθως μας ακούει, επειδή η ΠΦΥ είναι κεντρική δέσμευση της κυβέρνησης.
Το δεύτερο κομμάτι, που ειδικά για την πρώτη περίοδο εφαρμογής θα μας βοηθήσει σημαντικά, είναι οι κοινοτικοί πόροι, τους οποίους όμως θέλουμε να αξιοποιήσουμε με τον τρόπο που εμείς θεωρούμε ιδανικό.
