Live τώρα    
21°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
18.2°C21.8°C
2 BF 49%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
19 °C
17.0°C20.3°C
2 BF 68%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
16.0°C16.6°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
17.1°C19.1°C
5 BF 37%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C17.1°C
2 BF 56%
Θ.Ε.ΜΑΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΣΤΑ ΓΥΜΝΑΣΙΑ: Σύντομος απολογισμός μιας πρόκλησης
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Θ.Ε.ΜΑΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΣΤΑ ΓΥΜΝΑΣΙΑ: Σύντομος απολογισμός μιας πρόκλησης

Β. Δραγάτση

Η Θεματική Εβδομάδα (Θ.Ε.) «Σώμα και ταυτότητα» αποτελεί πρωτοβουλία του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής και υλοποιείται σε όλα τα Γυμνάσια της χώρας από το σχολικό έτος 2016-2017. Για μία εβδομάδα, το συμβατικό μάθημα αντικαθίσταται από δράσεις σε συγκεκριμένους θεματικούς άξονες, τις οποίες σχεδιάζουν και υλοποιούν οι εκπαιδευτικοί όλων των ειδικοτήτων στο πλαίσιο του ωρολόγιου προγράμματος. Παράλληλα, προτείνονται και δράσεις εκτός ωραρίου, που απευθύνονται σε γονείς και εκπαιδευτικούς.

Στόχοι της Θ.Ε. είναι:

* Πρώτον, η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μαθητών/τριών σε θέματα που τους/τις αφορούν άμεσα.

* Δεύτερον, η εφαρμογή στην εκπαιδευτική διαδικασία εναλλακτικών παιδαγωγικών μεθόδων και προσεγγίσεων, οι οποίες στο ασφυκτικό πλαίσιο του ελληνικού σχολικού προγράμματος παραμένουν ζητούμενες.

* Τρίτον, η ενίσχυση των σχέσεων επικοινωνίας και συνεργασίας τόσο εντός του σχολείου όσο και έξω από αυτό, στο πλαίσιο της τοπικής κοινότητας.

Πρόκειται, επομένως, για πρωτοβουλία και σύνολο δράσεων που αγγίζει όλες τις πλευρές του παιδαγωγικού φαινομένου.

Κατά το σχολικό έτος 2016-2017, η Θ.Ε. περιστράφηκε στους ακόλουθους άξονες:

«Διατροφή και ποιότητα ζωής»

«Πρόληψη εθισμού και εξαρτήσεων»

«Έμφυλες ταυτότητες»

Θεματικές για μαθητές/μαθήτριες

Διατροφικές συνήθειες και επιλογές: Τρέφομαι ή διατρέφομαι;

Καταναλωτισμός και διαφήμιση

Το οικολογικό αποτύπωμα της διατροφής

Οικονομική κρίση και διατροφή

Διατροφή και υγεία

Το σχολείο ως κοινότητα

Κοινωνικά πρότυπα και εξαρτήσεις

Διαπροσωπικές σχέσεις και εξαρτήσεις

Εθισμός και εφηβική ηλικία

Προστατευτικοί παράγοντες ενάντια
στον εθισμό

Οι συνέπειες του εθισμού

Σωματικές αλλαγές στην εφηβεία

Βιολογικό και κοινωνικό φύλο

Αποδομώντας τα έμφυλα στερεότυπα

Ανθρώπινα δικαιώματα και δικαιώματα των γυναικών

Επιπλέον θεματικές για γονείς / εκπαιδευτικούς

Διατροφοεξαρτώμενες παθήσεις

Διαταραχές διατροφής
και εφηβεία

Ο ρόλος της οικογένειας

Το σχολείο ως κοινότητα

Δομές ενημέρωσης υποστήριξης και συμβουλευτικής

Σωματικές αλλαγές στην εφηβεία

Φύλο, σεξουαλικός προσανατολισμός και ανθρώπινα δικαιώματα

Έμφυλα στερεότυπα και διακρίσεις με βάση το φύλο
στην οικογένεια, την εργασία
και την κοινωνία

Έμφυλη βία, ενδοοικογενειακή βία και βία κατά των γυναικών

Ομοφοβία και τρανσφοβία στην κοινωνία και στο σχολείο

Κατά το τρέχον σχολικό έτος (2017-2018), η Θ.Ε. υλοποιήθηκε με επιπλέον άξονα την «Κυκλοφοριακή αγωγή - Οδική ασφάλεια».

Το ΙΕΠ υποστήριξε την υλοποίηση της Θ.Ε. με τον Φάκελο Εκπαιδευτικού Υλικού (εκπαιδευτικά προγράμματα και εκπαιδευτικό υλικό που συγκροτήθηκε με ευθύνη του ΙΕΠ έπειτα από σχετική πρόσκληση προς ενδιαφερόμενους φορείς). Επιπροσθέτως, διαμορφώθηκε Κατάλογος Φορέων και υπηρεσιών με τους οποίους μπορούσε η σχολική μονάδα να αναπτύξει συνεργασία. Ο Φάκελος Εκπαιδευτικού Υλικού και ο Κατάλογος Φορέων αναρτήθηκαν σε ειδική πλατφόρμα στην ιστοσελίδα του ΙΕΠ.

Σε επίπεδο Διευθύνσεων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, η εν λόγω πρωτοβουλία υποστηρίχτηκε από τους υπευθύνους/τις υπεύθυνες Σχολικών Δραστηριοτήτων και τους υπευθύνους/τις υπεύθυνες Συμβουλευτικών Σταθμών Νέων των οικείων Διευθύνσεων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας, καθώς και τους/τις σχολικούς συμβούλους, οι οποίοι/ες κλήθηκαν να παρέχουν κάθε δυνατή βοήθεια στα σχολεία, αλλά ταυτόχρονα μπορούσαν να συμμετέχουν σε ενημερωτικές δράσεις και εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης των εκπαιδευτικών, των γονέων ή και των μαθητών/τριών έκαστης σχολικής μονάδας.

Πριν την όποια αποτίμηση, θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο να επισημανθεί ότι η εφαρμογή της Θ.Ε. συνάντησε πολλά εμπόδια και πολλαπλής φύσεως αντιδράσεις: από αγανακτισμένους γονείς, εκπαιδευτικούς, συλλόγους, εκκλησιαστικούς παράγοντες, βουλευτές και ΜΜΕ. Συνεχής παραπληροφόρηση, κραυγάζοντα πρωτοσέλιδα, αφοριστικά δημοσιεύματα, παραβιάσεις του ιστοτόπου του ΙΕΠ, λεκτικές επιθέσεις και παράνομες ηχογραφήσεις τηλεφωνικών συζητήσεων «αγανακτισμένων» πολιτών με στελέχη του Ινστιτούτου ακολούθησαν την εξαγγελία της Θ.Ε., δημιουργώντας μια, αν μη τι άλλο, αρνητική ατμόσφαιρα. Όπως, ήταν αναμενόμενο, τις μεγαλύτερες αντιδράσεις και χυδαιότερες επιθέσεις προκάλεσε ο άξονας των «Έμφυλων ταυτοτήτων», παράδοξο και οξύμωρο σε μια κοινωνία, όπου έφηβες σκοτώνουν τα νεογέννητα παιδιά τους, ο συγκεκριμένος άξονας να θεωωρείται ακόμα προκλητικός ή άκαιρος.

Παρ’ όλα αυτά, ο εκπαιδευτικός κόσμος -στη συντριπτική του πλειονότητα- απέδειξε την ωριμότητά του, αγκαλιάζοντας και ενισχύοντας τον θεσμό, όπως προκύπτει και από τα ερωτηματολόγια στα οποία κλήθηκαν να απαντήσουν σχολικές μονάδες και εμπλεκόμενα στελέχη της εκπαίδευσης.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον απολογισμό του πρώτου έτους εφαρμογής, η Θ.Ε. πραγματοποιήθηκε στο σύνολο σχεδόν των Γυμνασίων της χώρας:

Γυμνάσια όλων των τύπων κατά το σχολικό έτος 2016-2017

Γυμνάσια που υπέβαλαν στην πλατφόρμα του ΙΕΠ σχέδιο υλοποίησης
της Θ.Ε.

Γυμνάσια που υπέβαλαν στην πλατφόρμα του ΙΕΠ συμπληρωμένο ερωτηματολόγιο αποτίμησης της Θ.Ε.

Στελέχη της εκπαίδευσης που υπέβαλαν στην πλατφόρμα του ΙΕΠ συμπληρωμένο ερωτηματολόγιο αποτίμησης της Θ.Ε.

Στους πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζεται ο αριθμός των σχολείων που ανέπτυξαν δράσεις για καθεμιά από τις θεματικές ενότητες των τριών θεματικών αξόνων.

Έτσι, στο πλαίσιο του Θεματικού Άξονα 1 («Διατροφή και ποιότητα ζωής»), τα σχολεία σχεδόν στο σύνολό τους (97,4%) ανέπτυξαν δράσεις για τη θεματική ενότητα «Διατροφικές συνήθειες και επιλογές» και (το 97,7%) τη θεματική ενότητα «Διατροφή και υγεία». Ζητήματα που αφορούν την ενότητα «Οικονομική κρίση και διατροφή» αναπτύχθηκαν από το 46% των σχολείων.

Πίνακας 1: Κατανομή των σχολείων ως προς τις θεματικές ενότητες στο πλαίσιο των οποίων αναπτύχθηκαν δράσεις (Θεματικός Άξονας 1)

Θεματικές Ενότητες Άξονα 1

Διατροφικές συνήθειες και επιλογές: Τρέφομαι ή διατρέφομαι;

Καταναλωτισμός και διαφήμιση

Το οικολογικό αποτύπωμα της διατροφής

Οικονομική κρίση και διατροφή

Διατροφή και υγεία

*Οι ερωτώμενοι/ες είχαν τη δυνατότητα περισσότερων από μία επιλογών

Στο πλαίσιο του Θεματικού Άξονα 2 («Πρόληψη εθισμού και εξαρτήσεων»), σχεδόν το σύνολο των σχολείων ανέπτυξαν δράσεις στην ενότητα «Εθισμός και εφηβεία» (94,2%). Σε υψηλά ποσοστά τα σχολεία προσέγγισαν τη θεματική ενότητα «Κοινωνικά πρότυπα και εξαρτήσεις» (70,9%), «Οι συνέπειες του εθισμού» (87,35%) και «Προστατευτικοί παράγοντες ενάντια στον εθισμό» (78,9%).

Πίνακας 2: Κατανομή των σχολείων ως προς τις θεματικές ενότητες στο πλαίσιο των οποίων αναπτύχθηκαν δράσεις (Θεματικός Άξονας 2)

Θεματικές Ενότητες Άξονα 2

Συχνότητα (ποσοστό)

Το σχολείο ως κοινότητα

Κοινωνικά πρότυπα και εξαρτήσεις

Διαπροσωπικές σχέσεις και εξαρτήσεις

Εθισμός και εφηβική ηλικία

Προστατευτικοί παράγοντες ενάντια στον εθισμό

Οι συνέπειες του εθισμού

*Οι ερωτώμενοι/ες είχαν τη δυνατότητα περισσότερων από μία επιλογών

Στο πλαίσιο του τρίτου Θεματικού Άξονα, σχεδόν το σύνολο των σχολείων (92,3%) ανέπτυξαν δράσεις στην κρινόμενη ενδεχομένως ως «ασφαλέστερη» ενότητα, «Ανθρώπινα δικαιώματα και δικαιώματα των γυναικών» και σε ποσοστό 57,4% στην ενότητα «Αποδομώντας τα έμφυλα στερεότυπα».

Πίνακας 3: Κατανομή των σχολείων ως προς τις θεματικές ενότητες στο πλαίσιο των οποίων αναπτύχθηκαν δράσεις (Θεματικός Άξονας 3)

Θεματικές Ενότητες Άξονα 3

Συχνότητα

Σωματικές αλλαγές στην εφηβεία

Βιολογικό και κοινωνικό φύλο

Αποδομώντας τα έμφυλα στερεότυπα

Ανθρώπινα δικαιώματα και δικαιώματα των γυναικών

*Οι ερωτώμενοι/ες είχαν τη δυνατότητα περισσότερων από μία επιλογών

Σημειώνεται ότι μόνο το 20% των σχολείων (278 σχολικές μονάδες) ανέπτυξαν (απογευματινές) δράσεις για γονείς και κηδεμόνες ή και εκπαιδευτικούς.

Όσον αφορά στον πρώτο Θεματικό Άξονα, το 7,2% αφορούσαν την ενότητα «Διατροφοεξαρτώμενες παθήσεις» και το 10,5% τις «Διαταραχές διατροφής και εφηβεία».

Στον δεύτερο Θεματικό Άξονα οι δράσεις που επιλέχθηκαν για τους γονείς /κηδεμόνες αναφέρονται κυρίως στον ρόλο της οικογένειας (15,1%) και στις δομές ενημέρωσης, υποστήριξης και συμβουλευτικής (11,7%).

Τέλος, στον τρίτο Θεματικό Άξονα οι δράσεις αναφέρονταν στην πρώτη ενότητα («Σωματικές αλλαγές και εφηβεία») και στην τρίτη («Έμφυλα στερεότυπα και διακρίσεις»), ενώ μόνο το 0,7% των απογευματινών δράσεων απασχόλησε η «Ομοφοβία - Τρανσφοβία».

Οι λόγοι για τους οποίους τα σχολεία δεν υλοποίησαν δράσεις για γονείς/κηδεμόνες ή και τους εκπαιδευτικούς συνδέονται κυρίως με το γεγονός ότι οι δράσεις έπρεπε να αναπτυχθούν εκτός του ωραρίου του σχολείου (47,4%), ενώ σε αρκετές περιπτώσεις δεν εκδηλώθηκε σχετικό ενδιαφέρον είτε από τους γονείς/κηδεμόνες είτε από τους εκπαιδευτικούς.

Ωστόσο, οι σχολικές μονάδες προσέγγισαν τα ζητήματα των τριών αξόνων ως ανεξάρτητες περιοχές ενημέρωσης των μαθητών και των μαθητριών σε μεγάλο βαθμό (59,6%) ή πολύ μεγάλο βαθμό (31,6%). Θεωρείται δε ότι η Θ.Ε. προκάλεσε το ενδιαφέρον των μαθητών και των μαθητριών σε μεγάλο ή πολύ μεγάλο βαθμό σε ποσοστό 86,7% για τον πρώτο Θεματικό Άξονα, 91% για τον δεύτερο και 72% για τον τρίτο. Σε κάθε περίπτωση, η Θ.Ε. ενίσχυσε πολύ ή πάρα πολύ τον προβληματισμό των μαθητών και των μαθητριών (81,5%).

Όσον αφορά στην αξιοποίηση εναλλακτικών διδακτικών προσεγγίσεων και πρακτικών, επισημαίνεται ότι από τις δράσεις που επιλέχτηκαν για τη Θ.Ε., το σύνολο των σχολείων (99,3%) πραγματοποίησαν συζητήσεις με τους μαθητές και τις μαθήτριες, αλλά και προβολή ταινιών (95,1%), δραστηριότητες με εικαστικό περιεχόμενο (71,6%), θεατρικά δρώμενα (33,5%), διαδραστικά παιχνίδια (70%) και εκπαιδευτικές επισκέψεις (29,2%). Τα σχολεία δε στη συντριπτική τους πλειονότητα (80,4%) αποτιμούν θετικά έως πολύ θετικά την προστιθέμενη παιδαγωγική αξία της.

Σχετικά με την ενίσχυση της επικοινωνίας και συνεργασίας εντός και εκτός του σχολείου παρατηρείται ότι οι σχολικές μονάδες οργάνωσαν δράσεις που αφορούσαν ταυτόχρονα το σύνολο των μαθητών και των μαθητριών του σχολείου σε μεγάλο (29%) ή πολύ μεγάλο βαθμό (39,7%). Επιπλέον, οι δράσεις αφορούσαν ταυτόχρονα τους μαθητές και τις μαθήτριες κάθε τάξης, σε πολύ μεγάλο βαθμό, για τη μία στις δύο σχολικές μονάδες. Περίπου μία στις τέσσερις σχολικές μονάδες ανέπτυξε σε πολύ μικρό βαθμό δράσεις που αφορούσαν μεμονωμένα τμήματα. Επιπλέον, φαίνεται ότι στην υλοποίηση ενεπλάκησαν όλοι οι εκπαιδευτικοί, ανεξαρτήτως κλάδου σε μεγάλο βαθμό, ενώ σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό αξιοποιήθηκαν τόσο οι υποδομές των σχολείων όσο και η προηγούμενη εμπειρία του εκπαιδευτικού προσωπικού.

Στη συνολική αποτίμηση, κρίνεται ότι τα σχολεία θεωρούν πως η Θ.Ε. συνέβαλε στην ενδυνάμωση των σχέσεων συνεργασίας των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας σε μεγάλο (44,8%) ή πολύ μεγάλο βαθμό (23%). Ομοίως θεωρούν πως συνέβαλε πολύ στην ενδυνάμωση των σχέσεων των εκπαιδευτικών με τους μαθητές και τις μαθήτριες (49%) αλλά και με την τοπική κοινότητα (35,6%). Από την άλλη πλευρά, θεωρούν πως σε μικρότερο βαθμό συνέβαλε στην ενδυνάμωση των σχέσεων με τους γονείς και κηδεμόνες (26,4%).

Συνοψίζοντας, η Θεματική Εβδομάδα κατά τον πρώτο χρόνο εφαρμογής της κρίνεται επιτυχημένη ως προς την κάλυψη των στόχων της. Οι όποιες παρατηρήσεις επικεντρώνονται σε θέματα διαδικαστικά, παρά ουσίας, ενώ ζητούμενο παραμένει η μεγαλύτερη συμμετοχή γονέων και κηδεμόνων στις απογευματινές ενημερωτικές δράσεις. Συνολικά θεωρήθηκε μια θετική από όλες τις απόψεις πρωτοβουλία, η οποία πρέπει να συνεχιστεί και να εμπλουτιστεί και με άλλες θεματικές που να άπτονται των ενδιαφερόντων, των προβληματισμών και των αναγκών των μαθητών/τριών.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL