Της Γεσθημανής Ρουμπάνη
Τι έκανες τον Δεκέμβριο του 1997; Προσωπικά μπορώ με σιγουριά να πω δύο πράγματα: Ήμουν μια μικροκαμωμένη μαθήτρια της Α’ Δημοτικού στον Πύργο Ηλείας και ακολουθούσα την εκπαιδευτικό μητέρα μου σε κάποιες προβολές ταινιών που δεν πολυκαταλάβαινα. Τότε ήταν που οι χρονιές μου ξεκίνησαν να ορίζονται από την τάξη στην οποία πήγαινα και τους μήνες του Δεκεμβρίου που περνούσα στις κινηματογραφικές αίθουσες της πόλης μου τις μέρες του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους και, λίγο αργότερα, της Camera Zizanio.
Με την εξέλιξη και διεύρυνση των δραστηριοτήτων του Φεστιβάλ μέσα στα χρόνια, η πορεία του κάθε συμμετέχοντος διαφέρει και συνήθως δεν είναι γραμμική. Όλοι προσπαθούν να δοκιμάσουν τον εαυτό τους στις διαφορετικές ευκαιρίες που τους προσφέρονται μέχρι να καταλήξουν στον ρόλο που τους ταιριάζει.
Όμως, τελικά, το πιο σημαντικό ερώτημα δεν είναι το τι κάνει ο καθένας, αλλά γιατί το κάνει και γιατί επιστρέφει συστηματικά. Πώς ένας κινηματογραφικός θεσμός έχει καταφέρει να εμποτίσει μια κοινωνία σε τοπικό και υπερτοπικό επίπεδο και πώς σταδιακά διαμορφώνει ανθρώπους με σφαιρική παιδεία, που δεν αποκτάται αποκλειστικά στο σχολικό περιβάλλον.
Σίγουρα δεν μπορώ να απαντήσω με βεβαιότητα σε ένα τόσο σύνθετο ερώτημα που αφορά τη συμπεριφορά μιας κοινωνίας στο σύνολό της, αλλά ξέρω πως η δική μου εμπειρία είναι ενδεικτική του πώς το Φεστιβάλ μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση της προσωπικότητας, των σχέσεων με τους ανθρώπους και πώς αποτελεί ένα περιβάλλον συνεχούς εκπαίδευσης για κάθε ηλικία.
Αν και κατά τη διάρκεια του Δημοτικού το μόνο που μπορούσα να κάνω στο Φεστιβάλ ήταν να παρακολουθώ ταινίες και να παίρνω μέρος σε εργαστήρια ζωγραφικής, στην Α’ Γυμνασίου οι ευκαιρίες για συμμετοχή πολλαπλασιάστηκαν. Δοκιμάζοντας αρχικά τις δυνάμεις μου στην εφημερίδα του Ζιζανίου, αποφάσισα ότι χρειαζόμουν κάτι πιο πρακτικό. Ήθελα να μάθω πώς μπορώ να γίνω κι εγώ ένα από τα παιδιά που έφτιαχναν ταινίες.
Έτσι ξεκίνησα τα κινηματογραφικά εργαστήρια, μέσα από τα οποία η παιδική μου περιέργεια για γνώση και έντονη συμμετοχή με οδήγησαν σε αντίστοιχα φεστιβάλ του εξωτερικού και τη δημιουργία ενός κοινωνικού κύκλου με ανθρώπους διαφορετικούς από εμένα, που μας ένωνε η αγάπη γι’ αυτό το θεσμό.
Στη Γ’ Λυκείου ήμουν ήδη βασικό μέλος του «θρυλικού» και άκρως δημοφιλούς πλέον εργαστηρίου καθημερινού ντοκιμαντέρ Daily News, περνώντας ολόκληρη την ημέρα μου στο ερασιτεχνικό μας στούντιο. Κι ενώ μεγάλο μέρος των μαθητών που αφιέρωναν τόσο χρόνο στο φεστιβάλ ακολουθούσαν κινηματογραφική ή θεατρική σταδιοδρομία, εγώ ανήκα στο άλλο κομμάτι: αποφάσισα να γίνω αρχιτέκτονας.
Ως φοιτήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ από το 2008 έως το 2014, είχα μεγαλύτερη ελευθερία διαχείρισης του χρόνου μου για να βοηθάω το φεστιβάλ όποτε χρειάζεται κατά τη διάρκεια του έτους. Περισσότερα φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό, μικρές μεταφράσεις σε κείμενα, συνέχιση του Daily News και παρουσίαση των ταινιών της Camera Zizanio ήταν κάποιοι από τους ρόλους που ανέλαβα από τότε.
Τον Μάρτιο του 2014, ενόψει επιλογής θέματος για τη διπλωματική μου εργασία, αναγνώρισα ως ευκαιρία τη μελέτη του φαινομένου του φεστιβάλ στο πλαίσιο του αστικού περιβάλλοντος και τον σχεδιασμό ενός Κέντρου Οπτικοακουστικής Παιδείας στον Πύργο, που ταυτόχρονα θα λειτουργεί ως βάση του Φεστιβάλ -μια προσδοκία που σταδιακά γίνεται απαίτηση από τους πολίτες του Πύργου και όχι μόνο. Με αυτόν τον τρόπο θα αφιέρωνα την ενέργειά μου σε ένα θέμα προσωπικής σημασίας, ενώ θα είχα την ευκαιρία να παρουσιάσω τον αντίκτυπο του θεσμού σε ένα ακαδημαϊκό κοινό που δεν είχε καμία οικειότητα με αυτόν.
Το αποτέλεσμα ήταν μια απολαυστική για μένα πορεία έρευνας και σχεδιασμού, καθώς και μια ιδιαίτερα δημοφιλής παρουσίαση με μεγάλο κοινό και ιδιαίτερα θετικά σχόλια της κριτικής επιτροπής αποτελούμενης από αρχιτέκτονες, εικαστικούς και πολεοδόμους για το φεστιβάλ και την πρότασή μου στο πλαίσιό του. Συνεχίζοντας τη δραστηριότητά μου και μετά την απόκτηση του πτυχίου μου, είχα την τιμή, εκτός των άλλων, να παρουσιάσω τις τελετές έναρξης και λήξης του φεστιβάλ το 2015.
Ως ενήλικη πλέον, σε μια ανελλιπή προσπάθεια να κάνω ανάγνωση του ίδιου μου του εαυτού, βλέπω όλο και πιο ξεκάθαρα το πώς συνέβαλε η κατ’ εξακολούθηση συμμετοχή μου στο φεστιβάλ στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μου. Σίγουρα δεν χωράει αμφισβήτηση για το ότι ο κινηματογράφος αποτελεί ένα εργαλείο εκπαίδευσης που αιχμαλωτίζει την προσοχή των μαθητών κάθε ηλικίας, ενώ ταυτόχρονα ενθαρρύνει την κριτική σκέψη και βοηθά στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο διαφορετικές τεχνικές προωθούν και διαφορετικό μήνυμα.
Ιδιαίτερα το περιεχόμενο των ταινιών του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους, που περιστρέφεται γύρω από θέματα που απασχολούν τα παιδιά διαφόρων ηλικιών, αποτελεί πολλές φορές διέξοδο για τους μικρούς θεατές του που καταφέρνουν να ταυτιστούν με τις ζωές των πρωταγωνιστών και όχι μόνο. Με βάση αυτό και το πώς κανένας άνθρωπος δεν θέλει να πνίγεται στη ρουτίνα της καθημερινότητας, δεν είναι έκπληξη η αυξανόμενη συμμετοχή εθελοντών και μαθητών στο φεστιβάλ κάθε χρόνο.
Ιδιαίτερα για τους πιο ενεργούς συμμετέχοντες είναια ξιοσημείωτο το πώς η δομή των εργαστηρίων (χωρίς καν να επεκταθώ στην τεχνογνωσία και τις ευκαιρίες για ταξίδια που απλόχερα προσφέρονται μέσω αυτών) ενθαρρύνει τη συνεργασία ανθρώπων διαφορετικών ηλικιών, εθνικοτήτων και ενδιαφερόντων για την παραγωγή ενός συλλογικού αποτελέσματος. Ως αποτέλεσμα της έντονης μεταξύ τους τριβής, η συσχέτισή τους δεν περιορίζεται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ, αλλά συνεχίζεται και εκτός αυτού.
Μπορώ να σκεφτώ πολλούς ανθρώπους που δεν θα είχα την ευκαιρία να γνωρίσω αλλιώς. Και, έχοντας έντονη εθελοντική δράση στο ενεργητικό μου, μπορώ με σιγουριά να πω πως το φεστιβάλ είναι με διαφορά η δραστηριότητα που παρουσιάζει τη μεγαλύτερη διαφορετικότητα εσωτερικά, ενώ ταυτόχρονα παράγει ένα συλλογικό αποτέλεσμα που παραδόξως εκφράζει τη μοναδικότητα των συμμετεχόντων. Θα μπορούσε, κατά τη γνώμη μου, να θεωρηθεί μικρογραφία μιας ιδανικής και απόλυτα λειτουργικής εντός του πλαισίου της διαφορετικότητας της κοινωνίας.
Παρότι πλέον ζω στην Καλιφόρνια και δεν μπορώ με την ίδια ευκολία να εγγυώμαι ότι θα είμαι πάντα πιστή στο ραντεβού μου κάθε Δεκέμβριο, ξέρω ότι για μένα το ιδανικό μέλλον περιλαμβάνει το φεστιβάλ και τον όποιο ρόλο μπορώ να διαδραματίζω σε αυτό. Άραγε τι καλύτερο δώρο θα μπορούσε να κάνει στη διαμόρφωση της Παιδείας η πόλη στην οποία έζησα 18 χρόνια της ζωής μου, αν όχι την εξάπλωση ενός θεσμού που επί χρόνια μεταμορφώνει την κοινωνία της σε κάτι που μόνο αν το ζήσεις αντιλαμβάνεσαι το μεγαλείο του;
Διότι αυτό ακριβώς είναι το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους και η Camera Zizanio: ένα μαγικό δώρο για όλους μας, το οποίο οφείλουμε να διαφυλάξουμε και να εμπλουτίσουμε ακόμη περισσότερο για την επόμενη γενιά, όταν αισίως θα γιορτάζουμε τα 40 χρόνια του.
