Στη δημοσιότητα η πρόταση του υπουργείου Παιδείας για τις αλλαγές στο Λύκειο και το νέο τρόπο εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης και οι επιφυλάξεις των εκπαιδευτικών
ΧΡΥΣΑ ΒΑΪΝΑΝΙΔΗ
Με κεντρικούς άξονες την αλλαγή νοοτροπίας για το σχολείο, την αναβάθμιση του Λυκείου, την ενίσχυση του απολυτηρίου και την «αποδραματοποίηση» των εισαγωγικών εξετάσεων παρουσιάστηκε το σχέδιο του υπουργείου Παιδείας για την επικείμενη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση με ορίζοντα εφαρμογής του νέου συστήματος εισαγωγής το 2019 - 2020.
Δεν έλειψαν, ωστόσο, οι αντιδράσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης αλλά και μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας με αιχμή τις κεντρικά οργανωμένες εξετάσεις, τις λεγόμενες «διπλές εξετάσεις», που προτείνεται να πραγματοποιούνται σε τέσσερα μαθήματα τον Ιανουάριο και τον Ιούνιο για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Νέο Λύκειο
Η πρόταση του υπουργείου Παιδείας βασίζεται στη δομική αλλαγή κυρίως των δύο τελευταίων τάξεων του Λυκείου. Η Α’ τάξη επί της ουσίας θα αποτελεί συνέχεια του Γυμνασίου, όπου τα μαθήματα θα είναι υποχρεωτικά για όλους/ες, ωστόσο ο σχεδιασμός περιλαμβάνει την εγκαθίδρυση της «πολυκλαδικότητας» με στόχο να υπάρχει ένας «αλληλο-δανεισμός» μαθημάτων μεταξύ Γενικών και Επαγγελματικών Λυκείων.
Η Β’ Λυκείου προτείνεται να λειτουργεί ως μεταβατική τάξη, όπου θα υπάρχουν περισσότερα μαθήματα επιλογής, ώστε οι μαθητές/τριες να μπορούν να δοκιμάσουν τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους, και η Γ’ Λυκείου να είναι τάξη προπαρασκευής με το βλέμμα στραμμένο είτε στην εισαγωγή στην Τριτοβάθμια είτε στην επαγγελματική ζωή μετά το Λύκειο.
Μείωση μαθημάτων, αύξηση ωρών ανά μάθημα
Βάση των αλλαγών αποτελεί η μείωση των μαθημάτων στη Β’ και τη Γ’ Λυκείου, αλλά με αύξηση των ωρών διδασκαλίας ανά μάθημα. Πιο συγκεκριμένα προτείνεται στη Β’ τάξη τα μαθήματα να είναι τετράωρα και στη Γ’ τάξη εξάωρα. Η πρόταση αυτή βασίζεται στο εξής τρίπτυχο:
* Πρώτον, τα ειδικά μαθήματα -όπως σχέδιο, μουσική, ξένες γλώσσες- θα διδάσκονται στο σχολείο με στόχο να μειωθεί η ανάγκη εξωσχολικής δραστηριότητας.
* Δεύτερον, γιατί τα παιδιά θα μπορούν να επικεντρώνονται και να εμβαθύνουν τις γνώσεις τους ανά γνωστικό αντικείμενο.
* Τρίτον, στη Γ’ τάξη θα αφιερώνονται έξι ώρες στα τέσσερα μαθήματα που θα δίνουν τα παιδιά για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια με στόχο να μειωθεί η ανάγκη εξωσχολικής υποστήριξης.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό:
Στη Β’ Λυκείου στο ισχύον σύστημα υπάρχουν 18 μαθήματα (16 υποχρεωτικά και 2 προσανατολισμού) σε 35 ώρες διδασκαλίας. Προτείνεται τα μαθήματα να μειωθούν στα 10 συνολικά (7 υποχρεωτικά και 3 επιλογής) σε 34 ώρες διδασκαλίας.
Στη Γ’ Λυκείου υπάρχουν 15 μαθήματα (9 υποχρεωτικά, 5 προσανατολισμού και 1 επιλογής) σε 32 ώρες. Προτείνεται να μειωθούν στα 7 μαθήματα (3 υποχρεωτικά και 4 επιλογής) σε 29 ώρες.
Απολυτήριο Λυκείου
Το απολυτήριο θα βασίζεται κυρίως στις ενδοσχολικές εξετάσεις και λιγότερο σε «διασχολικές» διαδικασίες, ο βαθμός του οποίου θα προκύπτει σε ένα ποσοστό από τους βαθμούς των δύο τετραμήνων και σε ένα ποσοστό από τις κεντρικά οργανωμένες εξετάσεις. Οι βαθμοί του τετραμήνου θα περιλαμβάνουν:
α. Τη συνολική συμμετοχή στην τάξη.
β. Το διαγώνισμα στο πρώτο τετράμηνο, το οποίο θα διεξάγεται σε όλα τα σχολεία την ίδια μέρα για κάθε μάθημα, με θέματα που θα κατατίθενται τα χαράματα της ίδιας μέρας από επιτροπές εκπαιδευτικών από όλες τις περιφέρειες και θα διορθώνονται αυτόματα μέσω ηλεκτρονικού συστήματος.
γ. Από την υποβολή σε ειδική πλατφόρμα εκτενούς εργασίας (project), για κάθε μάθημα εντός του σχολείου θα ελέγχεται για την περίπτωση αντιγραφής και που θα βαθμολογείται ανώνυμα από αξιολογητές ειδικού μητρώου.
Πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση
Ο βαθμός πρόσβασης στην Τριτοβάθμια θα προκύπτει από τις κεντρικά οργανωμένες εξετάσεις που θα πραγματοποιούνται στα τέσσερα μαθήματα τον Ιανουάριο και τον Ιούνιο, αλλά και από τον βαθμό του απολυτηρίου. Τα διαγωνίσματα του Ιανουαρίου θα μετρούν στον βαθμό πρόσβασης με ένα ποσοστό, υπό την προϋπόθεση ότι θα βελτιώνουν τον βαθμό του Ιουνίου (bonus), αλλιώς δεν θα μετράνε.
Την πρώτη χρονιά εφαρμογής του νέου συστήματος η συμμετοχή του απολυτηρίου θα μετρά μόνο κατά 20%, με στόχο το ποσοστό αυτό να αυξάνεται αν επανακτηθεί, όπως σημειώνουν συνεργάτες του υπουργού Παιδείας, η εμπιστοσύνη στην ενδοσχολική αξιολόγηση.
Τέσσερα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα
Τα εξεταζόμενα μαθήματα προτείνεται να είναι τέσσερα: η Νεοελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, που θα είναι κοινό μάθημα για όλους, δύο μαθήματα εμβάθυνσης και ένα τέταρτο επιλογής. Ο συνδυασμός και τα ζεύγη μαθημάτων θα δίνουν την πρόσβαση σε συγκεκριμένα επιστημονικά πεδία. Όσα παιδιά, ωστόσο, δεν επιθυμούν την εισαγωγή τους στην Τριτοβάθμια θα εξετάζονται στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και σε άλλα τρία που θα επιλέξουν με βάση τις κλίσεις ή τα ενδιαφέροντά τους.
Ενημερωτικές επαφές ενόψει διαβούλευσης - Αντιδράσεις για τις διπλές εξετάσεις
Με επίκεντρο τις επικείμενες αλλαγές, ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου ολοκλήρωσε τον πρώτο κύκλο επαφών με τους εκπροσώπους των πολιτικών κομμάτων καθώς το σχέδιο νόμου αναμένεται να τεθεί άμεσα σε δημόσια διαβούλευση.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης έριξαν βολές κατά της πρότασης του υπουργείου με αιχμή τις «διπλές εξετάσεις», ενώ δεν έλειψαν και οι κατηγορίες περί «κωλοτούμπας» αναφορικά με τον σχεδιασμό του υπουργείου που υποστήριζε μέχρι πρότινος την κατάργηση των Πανελλαδικών εξετάσεων για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
«Το μείγμα αναβάθμιση του Λυκείου, ενίσχυση του απολυτηρίου, αδιάβλητο σύστημα και κατάργηση των εξετάσεων μάλλον μοιάζει ανεφάρμοστο» φαίνεται να υποστηρίζουν συνεργάτες του υπουργού Παιδείας, οι οποίοι επισημαίνουν πως προτεραιότητα στην παρούσα φάση είναι να δημιουργηθούν τα θεμέλια προκειμένου να ενισχυθεί ο χαρακτήρας του Λυκείου και να «αποδραματοποιηθούν» οι εξετάσεις.
Σημειώνουν ακόμη πως η ενδιάμεση αυτή εξέταση του Ιανουαρίου δεν έχει στόχο να εντείνει την αγωνία των παιδιών, αλλά να αποτελέσει ένα «ανώδυνο τεστ, μια πρόβα τζενεράλε» και να λειτουργήσει ως ένας νέος τρόπος ελέγχου της διαδικασίας της μάθησης για τα ίδια τα παιδιά, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς.
Οι επιφυλάξεις, ωστόσο, που προέρχονται από μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας επικεντρώνονται στο γεγονός ότι είναι ακόμη πρόωρο να μιλάμε για «αποδραματοποίηση» των εξετάσεων την ώρα που η νοοτροπία για το Λύκειο δεν έχει αλλάξει. Επομένως ελλοχεύει ο κίνδυνος η πρόσθετη εξέταση του Ιανουαρίου να εντείνει το άγχος των παιδιών και την πίεση των γονιών για εξωσχολική υποστήριξη. Ερωτήματα διατυπώνονται, επίσης, για το κόστος εφαρμογής των αλλαγών, καθώς απαιτούνται, μεταξύ άλλων, νέα προγράμματα σπουδών με συγγραφή νέων βιβλίων και νέες ηλεκτρονικές πλατφόρμες.
«Θέλουμε να αλλάξουμε νοοτροπίες στην κοινωνία»
Την ανάγκη αλλαγής της νοοτροπίας που κυριαρχεί στην ελληνική κοινωνία για το σχολείο υπογραμμίζει ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου σημειώνοντας πως η αρχή όλων των συζητήσεων για τις επικείμενες αλλαγές είναι να «συμφωνήσουμε ποιο είναι το πρόβλημα που πάμε να λύσουμε». Μιλώντας στον ρ/σ Στο Κόκκινο ο Κώστας Γαβρόγλου παρουσίασε μερικές μόνο από τις παθογένειες του σημερινού συστήματος: το Λύκειο έχει χάσει τον θεσμικό, παιδαγωγικό και γνωσιακό του ρόλο, οι εισαγωγικές δεν έχουν καμία παιδαγωγική αξία, πολλά παιδιά δεν σπουδάζουν αυτό που επιθυμούν και πάνω από το 16% των υποψηφίων, ακόμη και με καλές βαθμολογίες, μένουν εκτός Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, την ώρα που κάθε φουρνιά υποψηφίων κοστίζει στις ελληνικές οικογένειες κάθε χρόνο περίπου 2 δισ. ευρώ.
Αναφερόμενος στις αντιδράσεις που έχουν διατυπωθεί αναφορικά με το σχέδιο του υπουργείου, επανέλαβε πως πρόκειται για πρόταση που θα τεθεί άμεσα σε διαβούλευση προκειμένου να κατατεθούν κι άλλες προτάσεις, χωρίς να αποκλείει το ενδεχόμενο αλλαγών.
Μετά τις διαφωνίες, σύσταση ομάδας εργασίας υπουργείου - ΟΛΜΕ
Τη δημιουργία ομάδας εργασίας για τις αλλαγές στο Λύκειο και για το νέο σύστημα εισαγωγής αποφάσισαν ο υπουργός Παιδείας και η ΟΛΜΕ. Είχε προηγηθεί ανακοίνωση της Ομοσπονδίας, η οποία ζητούσε την απόσυρση του σχεδίου κάνοντας λόγο, μεταξύ άλλων, για «διπλασιασμό» των Πανελλαδικών εξετάσεων, ενώ εξέφρασε την αντίθεσή της με την προσμέτρηση της βαθμολογίας των δημιουργικών εργασιών.
Παράλληλα έκανε λόγο για «φροντιστηριοποίηση» της Γ’ Λυκείου «με την εισαγωγή εξάωρης διδασκαλίας σε ορισμένα γνωστικά αντικείμενα και με τον συνακόλουθο εξοστρακισμό πολλών άλλων βασικών γνωστικών αντικειμένων».
«Μέχρι το τέλος του έτους η μεταρρύθμιση για την Παιδεία»
Ριζική χαρακτήρισε την επικείμενη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση κατά την ομιλία του στη ΔΕΘ ο πρωθυπουργός σημειώνοντας πως στόχος είναι μέχρι το τέλος του έτους να έχει ολοκληρωθεί ο διάλογος μεταξύ υπουργείου, εκπαιδευτικής κοινότητας και πολιτικών κομμάτων.
Ο Αλέξης Τσίπρας σημείωσε πως η βάση των αλλαγών είναι η ενίσχυση του Λυκείου, της μαθησιακής διαδικασίας και της παρεχόμενης γνώσης υπογραμμίζοντας πως η εκπαιδευτική διαδικασία θα πρέπει να αποκτήσει ξανά περιεχόμενο και το σχολείο να μην είναι εξεταστικός προθάλαμος και πάρεργο των φροντιστηρίων.
Ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για «μεγάλη τομή στην ίδια τη συναισθηματική εξέλιξη και πίεση που δέχονται οι μαθητές», καθώς μέχρι σήμερα τα παιδιά «κρίνονται από μία και μόνο εξέταση, σε ένα δεκαήμερο». Ερωτηθείς για τις συζητήσεις περί ελεύθερης πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με τη δημιουργία ενός προπαρασκευαστικού έτους στο Πανεπιστήμιο, όπου θα γινόταν η διαδικασία της προπαρασκευής και της κρίσης, διευκρίνισε πως ένα τέτοιο σύστημα δεν μπορεί να εφαρμοστεί με τους υπάρχοντες πόρους της τάξης 2,85% του ΑΕΠ που διατίθενται για την εκπαίδευση στην Ελλάδα.
