Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
22.0°C25.2°C
3 BF 51%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
23 °C
20.8°C25.4°C
2 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.9°C21.6°C
4 BF 55%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
20.4°C20.8°C
2 BF 68%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.9°C24.0°C
0 BF 33%
Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, κράτος και κόμμα: Η περίπτωση του ΙΝΕΔΙΒΙΜ
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, κράτος και κόμμα: Η περίπτωση του ΙΝΕΔΙΒΙΜ

Μ. Σπαθής

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. ασκεί οικονομική και κοινωνική πολιτική που στα βασικά της χαρακτηριστικά καθορίζεται από τις μνημονιακές δεσμεύσεις και την αυστηρή εποπτεία της Ε.Ε και των δανειστών. Επομένως, τα περιθώρια ελιγμών είναι πολύ περιορισμένα με τους δεδομένους συσχετισμούς σε Ευρώπη και Ελλάδα. Αν όμως στο επίπεδο της οικονομίας η εφαρμογή αριστερής πολιτικής με ταξική μεροληψία και η εμπέδωση σχέσεων εκπροσώπησης με τις πληττόμενες κοινωνικές κατηγορίες είναι τιτάνιο έργο, στο επίπεδο της καθημερινής πράξης τα περιθώρια για αριστερή πολιτική δεν είναι ευκαταφρόνητα και ιδιαίτερα στο κεφαλαιώδες για την Αριστερά διακύβευμα της διαχείρισης του αστικού κράτους.

Ιδιαίτερα για την Αριστερά του 21ου αιώνα, που ο ΣΥΡΙΖΑ στις προσυνεδριακές θέσεις του ισχυρίζεται πως είναι, υπερβαίνοντας τα ιστορικά κουμμουνιστικά και σοσιαλδημοκρατικά ρεύματα του προηγούμενου αιώνα, το στοίχημα αυτό είναι κρίσιμο. Το ζητούμενο είναι η σχέση που διαπερνά και εμπεδώνεται ανάμεσα στην κυβέρνηση, την κρατική εξουσία και στο κόμμα της Αριστεράς. Ο προηγούμενος αιώνας είναι πολύτιμος σε εμπειρικά και ιστορικά δεδομένα, εξαντλητικές συζητήσεις και εκτεταμένες θεωρητικές αναλύσεις και μάλιστα από τα «ιερά τέρατα» του δυτικού Μαρξισμού, που δύσκολα θα απορρίπτονταν από τη ριζοσπαστική ανανεωτική Αριστερά. Οι αναλύσεις όμως αυτές, είτε από θεωρητική απέχθεια και οκνηρία είτε από σκόπιμη πολιτική επιλογή, απουσιάζουν από τις προσεγγίσεις του ΣΥΡΙΖΑ διότι, αν υπήρχαν τότε, το συμπέρασμα για τον ρόλο του κόμματος και την εμπέδωση της πολιτικής εξουσίας μέσω του κράτους θα ήταν διαφορετικό από τις επιλογές της ηγεσίας του.

Για τις ανάγκες όμως της συζήτησης, αξίζει τον κόπο να θυμηθούμε ορισμένες έστω πλευρές του προβληματισμού των θεωρητικών και πολιτικών αναφορών του ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμη και στην περίπτωση του ειρηνικού κοινοβουλευτικού δρόμου για τον σοσιαλισμό, εφόσον η Αριστερά αναλάβει κυβερνητικές ευθύνες, έχει ως βασικό καθήκον να προχωρήσει στις βαθιές μεταρρυθμιστικές αλλαγές για τον μετασχηματισμό του αστικού κράτους και ιδιαίτερα των κατασταλτικών και ιδεολογικών του μηχανισμών. Βασικό στόχο αποτελεί η διεξαγωγή της ταξικής πάλης και στο εσωτερικό αυτών των μηχανισμών διά της ανατροπής των εμπεδωμένων συσχετισμών, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει τη μεταφορά τού κόμματος και σύμπαντος του στελεχικού και πολιτικού του προσωπικού μέχρι εξαφάνισής του στο εσωτερικό του κράτους.

Το κόμμα δεν καταργείται ούτε ακυρώνεται, αλλά παραμένει εκτός κράτους ώστε να οργανώνει τις κοινωνικές αντιστάσεις και τα κινήματα που αυτά και μόνο αυτά δύνανται να λειτουργούν ως καταλύτης για τις αλλαγές των κρατικών μηχανισμών με στόχο την κοινωνική χειραφέτηση. Αφετέρου, δεν αρκεί η αλλαγή των συσχετισμών στους κρατικούς μηχανισμούς, αλλά απαιτείται η ακύρωση της υλικότητας που οι μηχανισμοί αυτοί αναπαράγουν στο πλαίσιο της σχετικής τους αυτονομίας, εμπεδώνοντας το κοινωνικό στρώμα της κρατικής γραφειοκρατίας με υλικές απολαβές, προνόμια και εξουσίες. Αν κινδυνεύουν από κάτι τα κόμματα της Αριστεράς που κυβερνούν, ακόμη και τα επαναστατικά που έχουν καταλάβει την κρατική εξουσία, είναι η ενσωμάτωση και αφομοίωση του πολιτικού τους προσωπικού από τους κρατικούς μηχανισμούς, οι οποίοι, αντί να μετασχηματίζονται από αυτό, οι ίδιοι το μετασχηματίζουν.

Το Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ) ως «case study» των

σχέσεων κυβέρνησης, κράτους και κόμματος

Στο παράδειγμα που ακολουθεί αποτυπώνεται με αποκαλυπτικό και απόλυτο τρόπο το μέγεθος των δυσκολιών που αντιμετώπισαν οι σύντροφοι/ισσες που ανέλαβαν χωρίς ιδιοτέλεια να υλοποιήσουν την υπόσχεση της Αριστεράς για τον μετασχηματισμό ενός από τους πολυπληθείς μηχανισμούς του αστικού κράτους. Αποτυπώνεται όμως επίσης και η στάση προσώπων, αδιευκρίνιστης πολιτικής προέλευσης, που επιλέγονται από κεντρικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ με καθοριστικό ρόλο στην άσκηση της κυβερνητικής πολιτικής. Πρόσωπα των οποίων οι πολιτικοί στόχοι και οι συμπεριφορές δεν συνάδουν με το αξιακό φορτίο της Αριστεράς και συνακόλουθα υπονομεύουν το ηθικό της πλεονέκτημα. Είναι επίσης αποκαλυπτική η δύναμη που εκπορεύεται από την υλικότητα των κρατικών μηχανισμών και η έλξη που αυτή ασκεί στην ενσωμάτωση εκείνων που με ευκολία ιεραρχούν το προσωπικό συμφέρον έναντι του συλλογικού.

Το ΙΝΕΔΙΒΙΜ είναι ένας από τους εκατοντάδες οργανισμούς του Δημοσίου που λειτουργεί ως ΝΠΙΔ και εποπτεύεται από το υπουργείο Παιδείας. Αντικείμενά του είναι η οικονομική διαχείριση α) των φοιτητικών και μαθητικών εστιών της χώρας (σίτιση, φύλαξη, καθαριότητα, συντήρηση), β) των Δημόσιων Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ) και των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ), που απασχολούν 10.000 ωρομίσθιους τον χρόνο, γ) η εκπόνηση προγραμμάτων άτυπης εκπαίδευσης ενηλίκων στο σύνολο των δήμων της χώρας (ΚΔΒΜ), δ) η υλοποίηση διαφόρων προγραμμάτων νεολαίας, κυρίως με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Ο συνολικός ετήσιος προϋπολογισμός του ιδρύματος υπερβαίνει τα 120 εκατ. ευρώ τον χρόνο, ενώ αυτό απασχολεί περίπου 100 υπαλλήλους, διορισμένους κυρίως από το ΠΑΣΟΚ εκτός ΑΣΕΠ. Το Ίδρυμα διοικείται από επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο, με τα έξι μέλη του να διορίζονται από τον εκάστοτε υπουργό Παιδείας με τριετή θητεία και έναν εκπρόσωπο των εργαζομένων. Οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. συναγωνίζονταν το ποιος θα το ελέγχει, αξιοποιώντας το γεγονός ότι η νομική μορφή λειτουργίας του ως πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου παρείχε αφενός μεγάλο βαθμό ελευθερίας στην οικονομική διαχείριση και αφετέρου τη διάθεση του μεγαλύτερου μέρους του προϋπολογισμού του για την ανάθεση των κάθε φύσεως δραστηριοτήτων του σε εργολαβίες. Στην περίοδο της συγκυβέρνησης, ο συμβιβασμός είχε επιτευχθεί, με τους ανθρώπους, κυρίως της Ν.Δ., να παίρνουν τις δουλειές, του δε ΠΑΣΟΚ να κρατούν τη διοίκηση και να παίρνουν τις μίζες. Τα αρμόδια τμήματα του οργανισμού με απίστευτη επιδεξιότητα έστηναν κατ’ εξακολούθηση φωτογραφικούς διαγωνισμούς, με εικονικούς ανταγωνισμούς, ανεβάζοντας το τίμημα σε υπερβολικά επίπεδα και με τις κατάλληλες επιτροπές αξιολόγησης επιλέγονταν πάντα οι επιθυμητοί ανάδοχοι.

Το καθεστώς αυτό, που ήταν γενικά γνωστό στον ΣΥΡΙΖΑ από την περίοδο της αντιπολίτευσης, ήρθε να θεραπεύσει η νέα διοίκηση, που κατάφερε τελικά να ορίσει η κυβέρνηση τον Σεπτέμβριο του 2015, έπειτα από πολύμηνη προσπάθεια νομοθετικής ρύθμισης για την κατάργηση της προηγουμένης. Το νέο αυτό Διοικητικό Συμβούλιο συγκροτήθηκε από έξι μέλη-γνώστες του φυσικού αντικειμένου του Ιδρύματος, με σημαντική διοικητική εμπειρία, τέσσερις εξ αυτών καθηγητές πανεπιστημίων, χωρίς οικονομική αποζημίωση. Τα μέλη αυτά ήταν αποφασισμένα να συγκρουστούν με τους εμπεδωμένους μηχανισμούς αδιαφορώντας για το προσωπικό κόστος και πιθανές δικαστικές προσφυγές.

Η αντίδραση του Διοικητικού Συμβουλίου για την αλλαγή των συσχετισμών στους κρατικούς μηχανισμούς

Η νέα διοίκηση, σχεδιάζοντας τα πρώτα βήματά της, τις άμεσες και μεσοπρόθεσμες προτεραιότητες, συγχρονίζει την πολιτική της με τις κυβερνητικές κατευθύνσεις για κάθαρση του δημόσιου τομέα. Θεωρεί ότι για να λειτουργήσει το ΙΝΕΔΙΒΙΜ προς το συμφέρον της νεολαίας και της κοινωνίας, για να ανασυγκροτηθεί και να αναβαθμιστεί, πρέπει να επιτευχθεί η ολοκληρωτική εξυγίανσή του, να κοπούν όλες οι γραμμές διασύνδεσης με τα παγιωμένα συμφέροντα των εργολάβων προμηθευτών, να απομακρυνθούν από τις διευθυντικές θέσεις οι συναλλασσόμενοι υπάλληλοι, να ανακαταλάβουν οι δημόσιοι λειτουργοί την οικονομική και διοικητική διαχείριση και να αναλάβει η Δικαιοσύνη τον ρόλο της.

Στο πλαίσιο αυτό, το Δ.Σ. αποφάσισε τη ματαίωση των αποτελεσμάτων σκανδαλώδους διαγωνισμού, χρησιμοποιώντας τη δυνατότητα που έδινε ο νόμος για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Αυτό, διότι εκτίμησε ότι το ετήσιο τίμημα του διαγωνισμού 1,86 εκατ. (+30%) είναι υπερβολικό, καταφανέστατα προϊόν διαπλοκής, και εν τέλει ότι ο διαγωνισμός είναι φωτογραφικός, χωρίς ανταγωνισμό, αλλά μέρος οργανωμένου σχεδίου να παραμείνει το ΙΝΕΔΙΒΙΜ. δεμένο στη διαχείριση των εργολάβων για όλη την τετραετία του ΣΥΡΙΖΑ. Το Δ.Σ. τίμησε τις αξίες της Αριστεράς, εφάρμοσε απλά, χωρίς εκπτώσεις, την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, με νωπά τα συνθήματα των εκλογών «να ξεμπερδεύουμε με το παλιό», για κάθαρση και χρηστή διαχείριση των δημόσιων πόρων.

Δυστυχώς, όμως, στη συνέχεια τα μεγάλα εμπόδια στον αγώνα της νέας διοίκησης να ξεριζώσει την εμπεδωμένη διαπλοκή στον πυρήνα της προήλθαν από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας. Ο νέος γενικός γραμματέας Διά Βίου Μάθησης και Νέας Γενιάς, ο καθ’ ύλη αρμόδιος πολιτικός προϊστάμενος του ΙΝΕΔΙΒΙΜ, που διορίστηκε τον Νοέμβριο του 2015, δεν αποδέχθηκε ποτέ την τακτική της διοίκησης του οργανισμού. Εκτός από τη συστηματική κωλυσιεργία μέχρι υπονόμευσης κάθε πρότασης και πρωτοβουλίας του Δ.Σ., τάσσεται υπέρ της υπογραφής της εν λόγω σύμβασης μετά από μια δήθεν επαναδιαπραγμάτευση με τον εργολάβο με τον οποίο είχε ιδιαίτερη συνάντηση εν αγνοία της διοίκησης του ΙΝΕΔΙΒΙΜ. Όμως οι απειλές για δικαστικές περιπέτειες των μελών, οι προτάσεις δωροδοκίας, οι αντίθετες προς το Δ.Σ. υποδείξεις της ήδη υπάρχουσας διαπλεκόμενης Νομικής Υπηρεσίας, η ανεξήγητη στάση του γενικού γραμματέα υπέρ της υπογραφής της σύμβασης και η αδιάφορη θέση του υπουργού δεν επηρέασαν την αποφασιστικότητα του Δ.Σ.

Η δεύτερη διοίκηση του ΙΝΕΔΙΒΙΜ: Συμπόρευση με μηχανισμούς και συμφέροντα

Στα μέσα του Ιουλίου, μέσα στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα αποδόμησης του Δ.Σ. της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και έπειτα από έναν ανηλεή πόλεμο και δικαστικές προσφυγές από πλευράς του εργολάβου και διαπλεκόμενων υπαλλήλων με τη συνδρομή φυλοσυριζαϊκής εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης της «περίφημης» F&M VOICE, ο υπουργός Παιδείας της δεύτερης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ζητά τις παραιτήσεις των μελών του (Αγγελική Δημητρακοπούλου-πρόεδρος, Δημήτρης Κέκος-αντιπρόεδρος, Μάκης Σπαθής, Αλεξάνδρα Κορωναίου, Μαρία Κορρέ) εκτός της διευθύνουσας συμβούλου Άννας Μαυρουδή, που δεν είχε διοριστεί, αλλά επιλεγεί από διαγωνισμό (προκήρυξη).

Το Δ.Σ αντικαθίσταται από έμπιστους ανθρώπους του γενικού γραμματέα και όσοι γνώριζαν το σύστημα της διαφθοράς αποκλείστηκαν από το τωρινό Δ.Σ. Ποτέ δεν θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ότι μπορούσε ένας γραμματέας αριστερού υπουργού να του επιβάλει την απόλυση ενός Διοικητικού Συμβούλιου επειδή τόλμησε να διώξει έναν εργολάβο που θα ζημίωνε το Δημόσιο με 10 εκατ. ευρώ σε μία τριετία. Ως πρώτο καθήκον, το νέο Δ.Σ. πήρε την πρωτοβουλία να αφαιρέσει, αντίθετα στον ισχύοντα νόμο, τις αρμοδιότητες της dιευθύνουσας που είχε παραμείνει, την οποία τελικά οδήγησε σε παραίτηση.

Σήμερα, ο νέος πρόεδρος του Δ.Σ. επαναφέρει τη διασαλευθείσα τάξη στο Ίδρυμα, αποκαθιστά τηn τιμή των διεφθαρμένων διευθυντών και υπαλλήλων συνεργαζόμενος αρμονικά μαζί τους και αφήνει στις ρεβανσιστικές διαθέσεις των «δικών τους ανθρώπων» τους υπαλλήλους που τόλμησαν να καταγγείλουν τη διαφθορά εμπιστευόμενοι την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Η επιστροφή αυτή δεν θα σηματοδοτήσει απλώς την παλινόρθωση της παλιάς διαφθοράς, αλλά την εμφάνιση της νέας διαφθοράς τύπου «παραΣΥΡΙΖΑ».

Γενικά επιχειρείται μια ρήξη με τα πεπραγμένα της πρώτης διοίκησης και η πλήρης αναστολή ή περικοπή των δράσεων και προγραμμάτων της πρώτης περιόδου.

Εν κατακλείδι

Εάν το παράδειγμα του ΙΝΕΔΙΒΙΜ είναι μοναδικό το πρόβλημά για την κυβέρνησή του ΣΥΡΙΖΑ είναι επουσιώδες, εάν υπάρχουν ακόμη μερικά παραδείγματα και σε άλλους οργανισμούς του κράτους, πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστούν με την παρέμβαση και των κομματικών οργάνων. Εάν όμως τα φαινόμενα αυτά είναι διευρυμένα, η παραδοχή της αποτυχίας μας και εγκατάλειψη της κυβερνητικής εξουσίας είναι επιβεβλημένη άμεσα μην τυχόν και ορισμένοι σώσουν τουλάχιστον την ψυχή τους...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL