Live τώρα    
21°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C23.6°C
2 BF 62%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
17.4°C22.5°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C19.9°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
24 °C
21.0°C24.8°C
4 BF 46%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
21.9°C23.5°C
3 BF 40%
Ένα αφιέρωμα στο βιβλίο και στις βιβλιοθήκες
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ένα αφιέρωμα στο βιβλίο και στις βιβλιοθήκες

Η μέρα των γενεθλίων του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν στις 2 Απριλίου είναι μια ευκαιρία να συζητάμε τον επόμενο σταθμό από χρονιά σε χρόνια για το βιβλίο και τις βιβλιοθήκες. Τα προηγούμενα χρόνια, το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού, το Σκασιαρχείο, ο Κύκλος του Παιδικού κι Εφηβικού Βιβλίου, η Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά και οι καλοκαιρινές καμπάνιες για τις περισσότερες από πενήντα βιβλιοθήκες στους νομούς της χώρας είχαν ως στόχο τη δημιουργία νέων αναγνωστών, τον ελεύθερο χρόνο, τις εκδηλώσεις για τα παιδιά και το μοίρασμα των πατρίδων μέσω των βιβλίων. Το βιβλίο, έντυπο και ψηφιακό, είναι το υποστηρικτικό περιβάλλον της κοινότητας, του σχολείου, του ερευνητή ή της ερευνήτριας και του μοναχικού αναγνώστη. Τα κείμενα «Περί βιβλιοθηκών» του Καλλίμαχου είναι απ’ αυτά που ξεχωρίζουν στο έντυπο της “Αυγής” της Κυριακής, αλλά και στο σύνολο του Τύπου. Και η Αθήνα, πρωτεύουσα του βιβλίου το 2018, δείχνει το μέγεθος των πολιτικών που είναι απαραίτητες να ασκηθούν στο προσεχές μέλλον από τον Δήμο Αθηναίων.

Το τι θα απογίνουν και οι 750 περίπου βιβλιοθήκες που έχουμε από το 2000 στα σχολεία της Δευτεροβάθμιας Eκπαίδευσης είναι κι αυτό ένα ζήτημα. Και πώς θα φτάσουμε να έχουμε υποστηρικτικά περιβάλλοντα για τον εκπαιδευτικό και να περάσουμε σ’ αυτό που ο Freinet ονόμασε «όχι πια αναγνωστικά», το πολλαπλό σύγγραμμα και τη δημιουργία βιβλίων από τα παιδιά, χωρίς να χρειάζεται να επιστρατεύεται το μετεμφυλιακό μίσος για τις επιλογές του, είναι ακόμη ένα ζήτημα. Γιατί η Πρωτοβάθμια και η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση δεν έχουν ακαδημαϊκή ελευθερία και η παιδαγωγική ελευθερία που έχουν άγεται και φέρεται από τη σύγκρουση συντηρητικών και προοδευτικών κυβερνήσεων. Αυτό επιτρέπεται, αυτό απαγορεύεται, αυτό λογοκρίνεται, για να θυμηθούμε και το εμβληματικό έργο στο Κάσελ της Γερμανίας για την Documenta 14, τον «Παρθενώνα των βιβλίων» της Marta Minujin.

Οι πρόσφατες εξαγγελίες από μέρους της εκπαιδευτικής πολιτικής και του ιδίου του πρωθυπουργού για ένα δίκτυο 1.000 ψηφιακών βιβλιοθηκών στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση μπορεί να θεωρηθεί έναρξη μια σειράς πολιτικών για το βιβλίο. Πρώτη φορά η Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση θα γνωρίσει θεσμικά την πρώτη της βιβλιοθήκη. Από τον Ν. 1566/85, που έμεινε χωρίς Προεδρικά Διατάγματα, δεν προέκυψε ούτε μία βιβλιοθήκη. Και από τις σχολικές βιβλιοθήκες που έγιναν στο πλαίσιο του «εκσυγχρονισμού» ούτε μία δεν αφορούσε το πρωτοβάθμιο σχολείο. Και στη μεγάλη απεργία μας το 2006, όταν ζητήθηκαν βιβλιοθήκες από τον τότε πρωθυπουργό σε συνάντηση μαζί του, μας υπέδειξε τις χορηγίες.

Όλες οι βιβλιοθήκες που είχαμε αυτά τα χρόνια οφείλονταν στο μεράκι του εκπαιδευτικού. Το ίδιο με τις ώρες βιβλιοθήκης και η έκδοση μιας εφημερίδας, η επίσκεψη ενός λογοτέχνη στο σχολείο, ενός αρχιτέκτονα ή των ενήλικων που θα έκαναν καλύτερο το έργο του. Εισπράττοντας τη ρετσινιά ότι «προωθεί τον δικό του εκδοτικό οίκο», ότι «δουλεύει για τον δείνα», ότι τα κάνει «για προσωπική προβολή» και τόσα αλλά. Τελευταία, σε σχολείο της Αθήνας έγινε ερμηνεία του νόμου για την είσοδο βίβλων στον χώρο του σχολείου που απαγορεύει υλικά διακίνησης ιδεών να μπαίνουν μέσα στο σχολείο. Έτσι και οι κατάλογοι και τα βιβλία θεωρούνται εμπορικά υλικά, ας έρχονται και δωρεάν, γιατί είναι διαφήμιση. Όπως απαγορεύεται επίσης να προωθήσεις ένα φυλλάδιο για τις εκδηλώσεις του γειτονικού πάρκου ή της λαϊκής συνέλευσης της πλατείας κι ας είναι για παιδιά. Εδώ φτάσαμε.

Το άρθρο 17 των δικαιωμάτων του παιδιού, το δικαίωμα στην πληροφόρηση, ούτε τα αρχεία του σχολείου κάνει δημοκρατικά και προσβάσιμα από το ίδιο, ούτε την αλληλογραφία προβλέπει για την ενημέρωσή του, ούτε μας καθιστά υπεύθυνους που μεγαλώνουμε υπεύθυνους πολίτες να πάμε σε μια βιβλιοπαρουσίαση ή ένα εργαστήριο.

Οι βιβλιοθήκες ίσως δώσουν τη νομιμοποίηση που χρειαζόμαστε να δουλέψουμε υποστηρικτικά το σχολείο, όπως με την υγεία και την πολιτειότητα, έτσι και με τον πολιτισμό. Και να δώσει μια δεύτερη ευκαιρία στις βιβλιοθήκες της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, που είναι βιβλιοθήκες της κοινότητας, να ανοίξουν σ’ αυτή. Και να έχουμε συνεργασίες όλων των επαγγελμάτων για το βιβλίο. Και να έχουμε, όπως στην παιδαγωγική Freinet, βιβλιοθήκες στις τάξεις, στην αυλή, στο πάρκο, υπαίθριες και πλανόδιες. Και βιβλιοθήκες με τα βιβλία των παιδιών (έντυπα, εφημερίδες, περιοδικά, λευκώματα, φάκελοι, CDs, DVDs).Όπως αυτή που ετοιμάζεται στο Πεδίο του Άρεως μετά τη «Λοξή Τάξη» (2015), με τη σύμπραξη της Περιφέρειας Αττικής και του Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού, για έχουμε κάθε μέρα σχολεία στο άλσος. Όπως αυτή επίσης που θα γίνει στον Λόφο Φινόπουλου με δραστηριότητες και ένα μεγάλο αφιέρωμα την ίδια μέρα στον αρχιτέκτονα Νικόλαο Μητσάκη, με τον Ζάφο Ξαγοράρη και το έργο του πλαίσιο της Documanta 14, σε συνεργασία του 57ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών και του Σκασιαρχείου στις 28.5. Το πρώτο υπαίθριο σχολείο του Μεσοπολέμου στο Πεδίο του Άρεως, μετά το Κτήμα Νομικού το 1916, με εισήγηση του Δημήτρη Γληνού στο 8ο Γυμνάσιο στην Πλατεία Αμερικής, το χρωστάμε σ’ αυτόν. Υπαίθριο σχολείο και υπαίθρια βιβλιοθήκη, όπως το «καρότσι» της Πλατείας Βικτωρίας, τροχήλατα, με ρόδες. Μια κινητή βιβλιοθήκη σε σχέδια του Ζάφου Ξαγοράρη που ελπίζουμε κάποια στιγμή να τη μοιραστούμε με τις αισθήσεις μας. Ελάτε!

Μπάμπης Μπαλτάς

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL