Ειρήνη Γυφτάκη, εκπαιδευτικός
Ένα σχολείο δημιουργικό και συνεργατικό, που θα κινεί την περιέργεια των παιδιών για τη γνώση και θα κερδίζει το ενδιαφέρον τους για τη μαθησιακή διαδικασία, ένα σχολείο που θα εξασφαλίζει υψηλά μαθησιακά αποτελέσματα, θα οξύνει την κριτική σκέψη, θα καλλιεργεί πολλαπλές δεξιότητες και θα εμπεδώνει δημοκρατικές αξίες. Αυτό είναι το σχολείο που οραματίζεται το υπουργείο Παιδείας και σε αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε παίρνοντας κάποια μέτρα και χαράσσοντας μια γενικότερη εκπαιδευτική πολιτική. Το Γυμνάσιο, ως τελική φάση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, δεν θα μπορούσε να μείνει ανέπαφο από την ανάγκη αλλαγής, η οποία ήδη άρχισε να πραγματοποιείται μέσα από μια σειρά μεταρρυθμίσεων που εφαρμόστηκαν από το σχολικό έτος 2016-2017 και απέσπασαν θετικές κριτικές τόσο από τους/τις εκπαιδευτικούς και τους/τις μαθητές/τριες όσο και από τους γονείς.
Το υπουργείο προχώρησε στον περιορισμό του χρόνου που διατίθεται στις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις, έχοντας την πεποίθηση ότι το σχολείο θα πρέπει να επικεντρώνεται στη διδασκαλία και όχι στην εξεταστική διαδικασία. Αυξήθηκε ο αριθμός των εβδομάδων του χρόνου που αφιερώνεται στη διδασκαλία και η λήξη μαθημάτων μεταφέρθηκε στην 31η Μαΐου, ενώ παράλληλα μειώθηκε ο αριθμός εξεταζόμενων μαθημάτων από δεκατέσσερα σε τέσσερα. Χάρη στην αύξηση των εβδομάδων διδασκαλίας, δόθηκε η δυνατότητα και για μια μείωση των εβδομαδιαίων ωρών ανά τάξη, μείωση που περιορίζει σε δύο τα κουραστικά (και γι’ αυτό όχι τόσο αποδοτικά) εφτάωρα. Ταυτοχρόνως, έτσι προσφέρεται ένα τρίωρο την εβδομάδα που μπορεί να διατεθεί με ευκολία σε προγράμματα πολιτιστικά, περιβαλλοντικά ή αγωγής υγείας και σταδιοδρομίας, καθώς μπορούν να πραγματοποιηθούν εντός του κανονικού ωραρίου λειτουργίας του σχολείου, χωρίς να αποκλείουν μαθητές/τριες που έχουν άλλες υποχρεώσεις μετά το σχολείο. Τέλος, η μείωση των εβδομαδιαίων ωρών προσφέρει στους εκπαιδευτικούς κάποιες ώρες που μπορούν να αξιοποιηθούν για τη μεταξύ τους συνεργασία εντός του εργασιακού ωραρίου, με στόχο τον από κοινού σχεδιασμό δράσεων, διδακτικού υλικού κ.τ.λ., όπως και για ενδοσχολικές και διασχολικές επιμορφώσεις και για παιδαγωγικές συνεδριάσεις.
Επιπρόσθετα, για την καλύτερη διαχείριση του διδακτικού χρόνου εντός του σχολικού έτους, υιοθετήθηκε και στο Γυμνάσιο η διαίρεση σε δύο τετράμηνα αντί σε τρία τρίμηνα. Με τα τετράμηνα, προσφέρεται στον εκπαιδευτικό η δυνατότητα να γνωρίσει καλύτερα τους μαθητές και τις μαθήτριές του πριν από την παράδοση της πρώτης επίσημης αξιολόγησής τους και διευκολύνεται η υιοθέτηση της περιγραφικής αξιολόγησης, που προσφέρει ουσιαστική ανατροφοδότηση και μπορεί να βελτιώσει πραγματικά τη διαδικασία μάθησης. Σημειωτέον ότι έχουν ήδη ετοιμαστεί από το ΙΕΠ το επιμορφωτικό υλικό και τα αναγκαία εργαλεία περιγραφικής αξιολόγησης και έχουν ήδη επιλεγεί μεταξύ των σχολείων που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα τα σχολεία όπου πιλοτικά θα εφαρμοστεί η περιγραφική αξιολόγηση την επόμενη σχολική χρονιά. Ακόμη ο/η εκπαιδευτικός μπορεί πλέον να επιλέξει ως εναλλακτική μορφή αξιολόγησης, αντί της ωριαίας γραπτής δοκιμασίας του δεύτερου τετραμήνου, τη Συνθετική Εργασία, δημιουργώντας έτσι στην τάξη ένα παιδαγωγικό πλαίσιο εντός του οποίου οι μαθητές/τριες εμπλέκονται σε μια διανοητική δοκιμασία κατά την οποία σκέφτονται με δημιουργικό τρόπο, επινοούν και αναστοχάζονται πάνω σε ό,τι έμαθαν.
Μια άλλη παρέμβαση που κρίθηκε αναγκαία ήταν ο εξορθολογισμός της διδακτέας ύλης. Επιδιώχθηκε ο περιορισμός της έκτασης της διδακτέας ύλης, με την άρση επικαλύψεων, την αφαίρεση όσων ενοτήτων κριθούν ως λιγότερο αναγκαίες κ.τ.λ., ώστε να εξοικονομηθεί διδακτικός χρόνος που θα επιτρέπει την αξιοποίηση μεθόδων όπως η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία ή τα projects και γενικά μεθόδων που προωθούν τη διερευνητική μάθηση και απαιτούν περισσότερο χρόνο. Η εξασφάλιση χρόνου για την αξιοποίηση αυτών των μεθόδων είναι κρίσιμης σημασίας, γιατί η ενεργητική συμμετοχή των μαθητών/τριών στη μαθησιακή διαδικασία τους βοηθά να κατακτούν τη γνώση κατά τη διάρκεια του μαθήματος, βελτιστοποιεί τα μαθησιακά αποτελέσματα και καλλιεργεί την κριτική σκέψη των μαθητών/τριών.
Καθιερώθηκε επίσης ο θεσμός της Θεματικής Εβδομάδας. Πρώτος στόχος ήταν η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των μαθητών/τριών σε ζητήματα που άπτονται της ποιότητας ζωής και των προβληματισμών των εφήβων. Δεύτερος στόχος ήταν να δοθεί η ευκαιρία στους εκπαιδευτικούς να συνεργαστούν μεταξύ τους αλλά και με εξωσχολικούς φορείς για τον σχεδιασμό και την πραγματοποίηση δραστηριοτήτων που κινούν το ενδιαφέρον των μαθητών/τριών λόγω του βιωματικού χαρακτήρα τους και/ή της ενεργής συμμετοχής στην οποία ωθούν. Αυτή η διαδικασία εγγράφεται στην πρόθεση του υπουργείου να τονώσει την παιδαγωγική αυτονομία της σχολικής μονάδας, να δώσει τη δυνατότητα λήψης πρωτοβουλιών για την ανανέωση του περιεχομένου της διδακτικής πράξης και της προσαρμογής της στα δεδομένα (ανάγκες, ενδιαφέροντα, μορφωτικούς πόρους) κάθε περιοχής, κάθε σχολείου, κάθε ομάδας μαθητών/τριών. Για το σχολικό έτος 2016-2017 επιλέχθηκε η θεματική «Σώμα και Ταυτότητα», με τρεις βασικούς άξονες που αποκτούν κρίσιμη σημασία κατά την αναπτυξιακή φάση της προεφηβείας και εφηβείας στην οποία βρίσκονται οι μαθητές/τριες του Γυμνασίου: Διατροφή και ποιότητα ζωής, εθισμοί και εξαρτήσεις και έμφυλες ταυτότητες. Τα πρώτα μηνύματα από την εφαρμογή φανερώνουν ότι η Θεματική Εβδομάδα κινητοποίησε τις κατά τόπους δυνάμεις με εξαιρετικά αποτελέσματα σε πολλές σχολικές μονάδες.
Επιπρόσθετα, από το σχολικό έτος 2016-2017 καθιερώθηκε για τους μαθητές/τριες της Γ’ Γυμνασίου η Ημέρα Επαγγελματικού Προσανατολισμού. Οι υπεύθυνοι Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού των ΚΕΣΥΠ σχεδιάζουν σε κάθε σχολείο ενημέρωση όσον αφορά τις επιλογές σπουδών που προσφέρονται στους απόφοιτους του Γυμνασίου καθώς και βιωματικές δράσεις που παρακινούν μαθητές και μαθήτριες να στοχαστούν πάνω στο ατομικό τους προφίλ, τις ικανότητες και τις δεξιότητές τους, τα ενδιαφέροντα και τις προτιμήσεις τους.
Το σύνολο των φετινών αλλαγών στο Γυμνάσιο εκκινεί μια νέα εποχή για αυτό τον τύπο σχολείου. Το υπουργείο Παιδείας και το ΙΕΠ έχουν δηλώσει ότι θα ζητήσουν στο τέλος του διδακτικού έτους ανατροφοδότηση από τους εκπαιδευτικούς για τις βασικές καινοτομίες (εξορθολογισμός διδακτέας ύλης, Θεματική Εβδομάδα, Ημέρα Επαγγελματικού Προσανατολισμού). Η επιδίωξη είναι να αξιοποιηθεί αυτή η ανατροφοδότηση και την επόμενη σχολική χρονιά να προσεγγιστεί ακόμα περισσότερο ο απώτερος στόχος, ένα καλύτερο Γυμνάσιο, ένα Γυμνάσιο ποιότητας και ισότητας.
