Γιώργος Κ. Μπουγελέκας, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ
Στον σύγχρονο κόσμο, στον οποίο η οικονομία υπαγορεύει ακόμη και την εκπαιδευτική πολιτική κάθε κρατικής υπόστασης ώστε να εξυπηρετούνται με άνεση οι ανάγκες του μονοπωλιακού κεφαλαίου, η Αριστερά, διαμορφώνοντας κοινωνικές, πολιτικές και διεθνείς συμμαχίες, οφείλει να αντιτάξει το δικό της εκπαιδευτικό όραμα, δηλαδή ένα σχολείο της γενικής Παιδείας, ως εργαλείο κοινωνικής και ατομικής απελευθέρωσης.
«Σε αυτή την κατεύθυνση -σύμφωνα με την απόφαση της πανελλαδικής συνδιάσκεψης του Τμήματος Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ- είναι χρήσιμο να τεθούν κάποιες γενικές κατευθύνσεις για την οργάνωση των προγραμμάτων σπουδών. Πρέπει να ενισχυθούν η Γλώσσα και επιστημονικά αντικείμενα όπως η Ιστορία, η Φιλοσοφία, οι Κοινωνικές και Φυσικές Επιστήμες, η Τεχνολογία, η Πληροφορική. Απαραίτητο είναι να στοχεύουμε σε ένα σχολείο στο οποίο ο/η απόφοιτος/η, παράλληλα προς την καλλιέργεια δεξιοτήτων και την κατάκτηση βασικών γνώσεων από το ευρύ πεδίο των επιστημονικών πεδίων, να κατέχει μεθοδολογία αξιοποίησης της πληροφορίας, να έχει επαφή με χώρους εργασίας και να αντιλαμβάνεται τη χρήση εργαλείων με απώτερο στόχο την ομαλή ένταξη στην εργασία».
«Απαιτείται, κατά συνέπεια [πάντα κατά το Τμήμα Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ], ο περιορισμός της ύλης των μαθημάτων με στόχο την εμβάθυνση στα αντικείμενα και την κριτική αντιμετώπιση της πληροφορίας με παράλληλη δημιουργική δραστηριοποίηση των μαθητών και μαθητριών, τόσο στην αξιοποίηση των γνώσεων που έχουν προσλάβει, όσο και στην παραγωγή γνώσης. Κατά συνέπεια, απαραίτητο είναι άμεσα η ύλη του Λυκείου αλλά και του Γυμνασίου να αποφορτιστεί από τον μεγάλο όγκο που περιλαμβάνει ώστε να δοθεί μαθησιακός χρόνος (χωρίς μείωση των διδακτικών ωρών) μελέτης και επεξεργασίας σε βάθος, στον αντίποδα της παράθεσης επιφανειακών γνώσεων σε έκταση».
Ταυτόχρονα, επιβάλλεται η αναβάθμιση του κύρους και της αξιοπιστίας του απολυτηρίου του Λυκείου. Μια διαδικασία μέσω ενδοσχολικών εξετάσεων, όπως συνεχίζει να περιγράφει η απόφαση της πανελλαδικής συνδιάσκεψης του Τμήματος Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, εισηγείται την «…κλήρωση μεταξύ ομάδας θεμάτων σε ενδοσχολικό επίπεδο, προτείνει λύση που ενισχύει το κύρος της ενδοσχολικής διαδικασίας και σέβεται και τις ιδιαιτερότητες του κάθε σχολείου. Η πρόταση συνίσταται στα εξής: Στις «απολυτήριες» εξετάσεις, για κάθε μάθημα, στο κάθε σχολείο, οι διδάσκοντες καταθέτουν τέσσερις διαφορετικές και ολοκληρωμένες προτάσεις θεμάτων, μεταξύ των οποίων γίνεται κλήρωση. Οι τελειόφοιτοι του Λυκείου απαντούν με καλυμμένα τα στοιχεία τους και οι κόλλες παραδίδονται προς διόρθωση σε άλλους διδάσκοντες της ειδικότητας άλλου σχολείου. Μια τέτοια «ρύθμιση» έχει μηδενικό κόστος, δεν διαταράσσει την τρέχουσα λειτουργία του σχολείου, ελαχιστοποιεί την ανάγκη εξωσχολικής στήριξης των μαθητών και δίνει χρόνο για σταδιακές και μελετημένες αλλαγές. Με την πρόταση αυτή, το απολυτήριο του Λυκείου αποκτιέται με ενδοσχολικές εξετάσεις και οι πανελλαδικού τύπου εξετάσεις για την πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση πραγματοποιούνται μετά την αποφοίτηση από το Λύκειο».
Για τον Γενικό Βαθμό Απολυτηρίου Λυκείου θα μπορούσαν -κατά τη γνώμη του γράφοντος- να συνυπολογίζονται κατά 20%, 30% και 50% οι βαθμοί προαγωγής της Α΄, της Β΄ και της Γ΄ Λυκείου αντίστοιχα.
Ο βαθμός αυτός θα είναι αποτέλεσμα ενός μεγάλου αριθμού μαθημάτων και θα οδηγεί εκ των πραγμάτων τους μαθητές και τις μαθήτριες στην οδό της γενικής Παιδείας.
Έχοντας ένα απολυτήριο με τέτοια χαρακτηριστικά, θα μπορούσε ο απόφοιτος του Λυκείου να διεκδικήσει άμεσα μια θέση σε εκείνες τις σχολές της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας που απαιτούν για την εισαγωγή φοιτητών εξέταση σε ειδικά μαθήματα, δίνοντας εξετάσεις μόνο σε αυτά τα μαθήματα και με τον συνυπολογισμό στις επιδόσεις των ειδικών μαθημάτων του γενικού βαθμού απολυτηρίου του υποψηφίου.
Αυτή η διαδικασία θα αποφόρτιζε σημαντικά τις εξετάσεις εισαγωγής στις ξενόγλωσσες φιλολογίες, στα μουσικά τμήματα και στις σχολές φυσικής αγωγής.
Θα μπορούσε επίσης να ξεκινήσει ένας διάλογος και με τις υπόλοιπες πανεπιστημιακές σχολές και τις σχολές των ΑΤΕΙ για τη δυνατότητα αξιοποίησης αυτού του βαθμού απόλυσης από το Λύκειο στη διαδικασία εισαγωγής και για άλλα τμήματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Είναι πιθανόν πολλές σχολές -ιδιαιτέρως εκείνες που δεν έχουν ως βασική προϋπόθεση λειτουργίας τους εργαστηριακή παιδεία και αντίστοιχη φοίτηση- να δεχτούν έπειτα από έναν διερευνητικό διάλογο με την πανεπιστημιακή κοινότητα, αρχικά σε ένα ποσοστό του συνόλου των εισαγομένων, φοιτητές με μοναδικό κριτήριο εισαγωγής τον γενικό βαθμό απολυτηρίου Λυκείου. Προφανώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί μόνο με τη σύμφωνη γνώμη των αντίστοιχων ιδρυμάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι αντίστοιχες πρακτικές είχαν εφαρμοστεί κατά το παρελθόν για την εισαγωγή φοιτητών και φοιτητριών στα Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης.
Προφανώς, σε όλα τα υπόλοιπα τμήματα και σχολές θα εξακολουθήσει να ισχύει η γνωστή διαδικασία εισαγωγής φοιτητών και φοιτητριών μέσω πανελλαδικών εξετάσεων.
Καταληκτικά, και ανεξάρτητα από τον βαθμό συμφωνίας των φίλων αναγνωστών αυτού το κειμένου με τα ανωτέρω, η διαδικασία προσέγγισης ενός άλλου τρόπου εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στην κατεύθυνση της ελεύθερης πρόσβασης θα ήταν ωφέλιμο να συνομολογήσουμε πως θα είναι μια πορεία καλά μελετημένων διαρθρωτικών αλλαγών και βημάτων που θα συγκλίνουν στον οραματικό στόχο της Αριστεράς για μια Παιδεία χωρίς ταξικούς φραγμούς. Δεν θα είναι αποτέλεσμα εφόδου και αιφνιδιαστικών ρήξεων, αλλά προϊόν δημιουργικού διαλόγου και λυτρωτικών συγκλίσεων. Επομένως, ας θεωρηθεί η παρούσα πρόταση ως μία συμβολή σε μια τέτοια κατεύθυνση, που επιδιώκει ένα όσο το δυνατόν ευρύτερο άνοιγμα μιας σχετικής συζήτησης.
