Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
15.8°C19.3°C
1 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
16 °C
11.6°C19.0°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
15 °C
12.0°C15.9°C
2 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
16.8°C19.7°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
11 °C
10.9°C15.7°C
0 BF 82%
Το αποτύπωμα της Αριστεράς στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Το αποτύπωμα της Αριστεράς στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Σαρρή Κατερίνα, Τσεφαλά Βίκυ, Κεντρικό Συμβούλιο Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ

Οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις των τελευταίων χρόνων, εφαρμόζοντας μέτρα νεοφιλελεύθερης κοπής στον τομέα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, υποβάθμισαν δραματικά το δημόσιο πανεπιστήμιο και συρρίκνωσαν τον κοινωνικό και ευρύτερα παιδαγωγικό του ρόλο, ενισχύοντας παράλληλα την επιχειρηματική του διάσταση. Κοινό τόπο στις επεξεργασίες της Αριστεράς τα τελευταία χρόνια αποτελεί ότι η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα έχει ανάγκη από μια ριζική και βαθιά μεταρρύθμιση σε πολλούς τομείς.

Αρχικά, για να δούμε τι πρέπει να αλλάξει και προς ποια κατεύθυνση, πρέπει να μελετήσουμε ξανά προσεκτικά τη στόχευση και το στρατηγικό σχέδιο του αντιπάλου για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, ώστε να δώσουμε εκείνες τις απαντήσεις που ανταποκρίνονται τόσο στις αναλύσεις της Αριστεράς όσο και στις ανάγκες της πανεπιστημιακής κοινότητας. Επιπλέον, μια ουσιαστική και αποτελεσματική διαδικασία μετασχηματισμού χρειάζεται να γίνει με το κατάλληλο σχέδιο, την απαραίτητη προετοιμασία και την επεξεργασία που απαιτείται για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν. Μα πάνω απ’ όλα, χρειάζεται διάλογο. Διάλογο με τους φοιτητές, τους πανεπιστημιακούς, όλους τους εμπλεκόμενους στην πανεπιστημιακή διαδικασία φορείς.

Όσον αφορά την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, τα προβλήματα θα μπορούσαμε να πούμε ότι χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες. Αυτά τα οποία πηγάζουν από την υποχρηματοδότηση όλων των προηγούμενων χρόνων προς τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ της χώρας, αυτά που σχετίζονται με ζητήματα δημοκρατίας και αυτά τα οποία έχουν να κάνουν με ζητήματα ακαδημαϊκότητας και προσανατολισμού της γνώσης. Σε καμία περίπτωση βέβαια δεν σημαίνει ότι τα προβλήματα αυτά δεν αλληλοδιαπλέκονται ή δεν αλληλοσυμπληρώνονται πολλές φορές ή ότι κάποια είναι πιο σημαντικά από κάποια άλλα. Αντίθετα, η Αριστερά θα πρέπει να διαμορφώσει εκείνο το σχέδιο που θα λαμβάνει υπόψη το σύνολο των αναγκών της πανεπιστημιακής κοινότητας και θα προσπαθεί να αντιμετωπίσει το σύνολο των προβλημάτων, με γνώμονα πάντα τη δημοκρατία και την ανάπτυξη της γνώσης και της επιστήμης. Στη διαδικασία αυτή πρέπει να οριστούν στρατηγικοί στόχοι και, με βάση αυτούς, οι αντίστοιχες προτεραιότητες. Το νομοσχέδιο που εισάγεται αυτές τις ημέρες σε δημόσια διαβούλευση είναι ένα νομοσχέδιο που όλη η πανεπιστημιακή κοινότητα περίμενε εδώ και πολύ καιρό και υπάρχουν μεγάλες προσδοκίες. Ζητήματα δημοκρατίας εντός των ιδρυμάτων καθώς και προσανατολισμού της γνώσης πρέπει να τεθούν στο επίκεντρο. Επιπλέον, πρέπει να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά φαινόμενα διαφθοράς και διαπλοκής που συχνά παρατηρούνται, ειδικά όταν δραστηριοποιούνται εργολαβίες μέσα στα πανεπιστήμια, και να δοθεί βάρος στην ενίσχυση του δωρεάν και δημόσιου χαρακτήρα του πανεπιστημίου. Επιπλέον, είναι αναγκαία μέτρα όπως η επαναφορά της συνδιοίκησης με τη συμμετοχή συγκεκριμένου ποσοστού των φοιτητών και εργαζομένων στα όργανα λήψης των αποφάσεων και η κατοχύρωση ξανά του ακαδημαϊκού ασύλου, που θα προστατεύει κάθε διαφορετική επιστημονική ή πολιτική άποψη και πρακτική στο πλαίσιο της δημοκρατίας. Ειδικότερα, το δικαίωμα συμμετοχής των φοιτητών στα συλλογικά όργανα του πανεπιστημίου μπορεί να δώσει νέα διάσταση και πνοή στους φοιτητικούς συλλόγους και να ενισχύσει τη δημοκρατία και την έκφραση των διαφορετικών πολιτικών απόψεων εντός αυτών.

Στα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών αρχικά πρέπει να αντιμετωπιστεί αυτό το αχανές τοπίο με την πληθώρα των ΠΜΣ που υπάρχουν αυτή τη στιγμή και ιδρύονται συνεχώς κάθε χρόνο, τα οποία πολλές φορές δεν είναι σαφές ποια ακαδημαϊκά κριτήρια εξυπηρετούν. Ένα ΠΜΣ θα πρέπει αφενός να πραγματεύεται ένα σαφώς ορισμένο επιστημονικό πεδίο και αυτό να ελέγχεται με ακαδημαϊκό και επιστημονικό τρόπο, ώστε να μην παρατηρείται το φαινόμενο ύπαρξης πολλών ΠΜΣ με παραπλήσια αντικείμενα στο ίδιο τμήμα, προφανώς για να εξυπηρετούνται άλλοι σκοποί και όχι η ίδια η επάρκεια της παρεχόμενης γνώσης.

Επιπλέον, διεκδικούμε μια ρύθμιση που θα βάζει τέλος στα δίδακτρα στα ΠΜΣ. Τα ΠΜΣ αποτελούν μέρος της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και άρα συμπεριλαμβάνονται σαφώς στην υποχρέωση του κράτους να παρέχει δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες για όλους και όλες, ανεξαρτήτως της οικονομικής του κατάστασης. Κανένας φοιτητής και καμία φοιτήτρια δεν μπορεί να αποκλείεται από το δικαίωμα φοίτησης σε ΠΜΣ λόγω οικονομικών δυσχερειών.

Αυτονόητη προϋπόθεση για να φτάσουμε σε αυτή την συνθήκη είναι η κατάργηση των διδάκτρων. Η ίδια η ύπαρξη των διδάκτρων αποκλείει πολλούς νέους και νέες από τη δυνατότητα συνέχισης των σπουδών τους. Κατά τη γνώμη μας, το πρόβλημα δεν λύνεται ουσιαστικά μέσω της χορήγησης περισσότερων ή υψηλότερων υποτροφιών προς τους φοιτητές, από διάφορους φορείς, καθώς η συζήτηση αυτή παραγνωρίζει το ίδιο το δικαίωμα στην πρόσβαση σε δημόσια και δωρεάν προγράμματα μεταπτυχιακής εκπαίδευσης. Τα δίδακτρα αυτή τη στιγμή υπάρχουν για να καλύπτονται οι δαπάνες των ΠΜΣ, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό αφορούν στις επιπλέον (και συχνά εξαιρετικά υψηλές) αμοιβές των καθηγητών. Τα υπάρχοντα ΠΜΣ δε, στην πλειονότητά τους, δεν είναι κοστολογημένα ώστε να είναι καθορισμένος (και να τον γνωρίζει επαρκώς η πανεπιστημιακή κοινότητα) ο τρόπος διαχείρισης αλλά και η κατεύθυνση των πόρων που προέρχονται από τα δίδακτρα. Αν αναλογιστούμε δε ότι πολλά ΠΜΣ αυτή τη στιγμή παραμένουν δωρεάν σε αρκετά πανεπιστημιακά ιδρύματα (ΕΜΠ, Πάντειο κ.α.), καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει εναλλακτικό παράδειγμα και αυτό πρέπει να γίνει καθολικό. Η λύση στην αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων των ιδρυμάτων είναι η αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης για την επαρκή κάλυψη των αναγκών και όχι η αύξηση ή η επιβολή των διδάκτρων σε ΠΜΣ.

Τέλος, ένα ζήτημα το οποίο το επικείμενο νομοσχέδιο πρέπει να ανοίξει είναι αυτό της δημιουργίας του Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας μέσω της δημιουργίας εκείνων των δομών και διαδικασιών όπου θα μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους τα πανεπιστημιακά ιδρύματα και τα ερευνητικά κέντρα για να παράγουν γνώση και έρευνα προσανατολισμένη στις κοινωνικές ανάγκες και στην παραγωγική ανασυγκρότηση. Η δημιουργία του ενιαίου χώρου απαιτεί πρώτα και κύρια την κατάργηση της διάκρισης μεταξύ των ΑΕΙ και των ΤΕΙ όπως τα γνωρίζουμε σήμερα, αλλά την προσπάθεια σύνδεσης και επικοινωνίας τους στην βάση των κοινών επιστημονικών – γνωστικών αντικειμένων. Επιπλέον, απαιτεί την αναδιαμόρφωση του ακαδημαϊκού χάρτη κατά τρόπο τέτοιο ώστε τα τμήματα και οι σχολές να πληρούν συγκεκριμένα ακαδημαϊκά και επιστημονικά κριτήρια και να ανταποκρίνονται στις παραγωγικές και κοινωνικές συνθήκες - ανάγκες της ευρύτερης περιοχής τους. Μέσα από τη συγκρότηση του ενιαίου χώρου μπορεί να εμπεδωθεί αποτελεσματικότερα και η θέση για ένα ισχυρό πτυχίο ανά γνωστικό αντικείμενο, με ενιαία επαγγελματικά δικαιώματα ανά επιστημονικό πεδίο.

Η Αριστερά οφείλει να μετουσιώσει τις επεξεργασίες της για ένα διαφορετικό πανεπιστήμιο, για ένα πανεπιστήμιο των αναγκών και όχι της ελεύθερης αγοράς, σε πολιτική κατεύθυνση και στρατηγική επιλογή. Οφείλει να αφήσει το υλικό της αποτύπωμα στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και να δώσει την ευκαιρία στην πανεπιστημιακή κοινότητα να διαμορφώσει ένα διαφορετικό παρόν και μέλλον. Η μάχη για μια ριζοσπαστική δημοκρατική τομή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση δεν είναι η μάχη του εφικτού. Είναι η μάχη της γενιάς μας.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL