“Το μάθημα της Ιστορίας θα είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στις Κοινωνικές Επιστήμες και στην αντίληψη για την ιδιότητα του πολίτη στη Δημοκρατία”· με τα λόγια αυτά υψηλόβαθμο στέλεχος του εκπαιδευτικού χώρου περιέγραφε στην “Α” την πρόταση για τα νέα προγράμματα σπουδών της Ιστορίας. Οι αλλαγές, που σχεδιάζεται να εφαρμοστούν το 2018-2019, θα αφορούν όλες τις τάξεις της υποχρεωτικής -τουλάχιστον- εκπαίδευσης, που σχεδιάζεται να φτάνει μέχρι την Α' Λυκείου.
Για το 2018 προγραμματίζονται και τα νέα σχολικά εγχειρίδια, όπως και οι Φάκελοι Μαθήματος. Οι Φάκελοι, εξάλλου, θα είναι μία από τις γενικότερες τομές που εγκαινιάζουν μια νέα αντίληψη ως προς την ευελιξία της διδασκαλίας σε όλα τα μαθήματα. Στο πλαίσιο αυτό και στο νέο μάθημα της Ιστορίας κεντρικό ρόλο θα αποκτήσουν οι εκπαιδευτικοί. Η έμφαση φεύγει, έτσι, από το σχολικό εγχειρίδιο. Ακόμη, τα σχολικά βιβλία δεν οργανώνουν την ύλη σε επαναλαμβανόμενους κύκλους ανά βαθμίδα, δηλαδή το μάθημα ξεφεύγει από το σπιράλ των επαναλήψεων και διαρθρώνεται σε μια περισσότερο θεματική προσέγγιση.
Στους στόχους του νέου μαθήματος βρίσκεται η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης μέσα από τη χρήση των πηγών (που θίγουν το ζήτημα της διαχείρισης της μνήμης της κοινωνίας), η καλλιέργεια της εθνικής ταυτότητας στο πλαίσιο μιας “κριτικής συλλογικής αυτογνωσίας” (πέρα από εθνικιστικές “υστερίες”, στη βάση της δημοκρατικής συνείδησης, πέρα από μισαλλοδοξία και ξενοφοβία). Ακόμη, ως στόχο η πρόταση θέτει την καλλιέργεια αξιών (αλληλεγγύη, ελευθερία, ισότητα, κοινωνική δικαιοσύνη). Τέλος, προτείνεται η διασύνδεση της διδασκαλίας του μαθήματος με τις επισκέψεις σε μουσεία, ιστορικά μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους, μέσα από ένα ευέλικτο πλαίσιο λειτουργίας του δευτεροβάθμιου σχολείου.
Οι αλλαγές ανά τάξη
Γ' Δημοτικού
Διδάσκεται: Αρχαιοελληνική Μυθολογία, Ελληνική Προϊστορία
Προτείνεται: Αρχαιοελληνική Μυθολογία, με αναφορές σε μύθους άλλων λαών - ερμηνευτική αποδέσμευση από τις πολιτικές, στρατιωτικές, ιδεολογικές και πολιτισμικές διαδικασίες των προϊστορικών κοινωνιών
Δ' Δημοτικού
Διδάσκεται: Αρχαία Ελληνική Ιστορία από τη γεωμετρική εποχή ώς τον “χρυσό αιώνα” και από τον Μ. Αλέξανδρο ως την άνοδο της Ρώμης
Προτείνεται: Οικογενειακή, προφορική και τοπική Ιστορία, όψεις του τρόπου ζωής στην Ελλάδα στο παρελθόν - γνωριμία μαθητών με την Αρχαιολογία
Ε' Δημοτικού
Διδάσκεται: Η άνοδος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η Κωνσταντινούπολη (ώς την άλωση του 1453), ο Χριστιανισμός, το βυζαντινό κράτος και οι σχέσεις με τους γειτονικούς λαούς (Σλάβοι, Βούλγαροι, Ρώσοι, Πέρσες, Άραβες), η εικονομαχία, οι Οθωμανοί Τούρκοι, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος
Προτείνεται: Προϊστορική εποχή, γεωμετρική και αρχαϊκή εποχή, κλασική εποχή, ελληνιστική και ρωμαϊκή Εποχή, εποχή του Χριστιανισμού - έμφαση σε σημαντικές κοινωνικές και πολιτισμικές αλλαγές (π.χ. πόλεμος, ειρήνη, δουλεία, θέση της γυναίκας)
Στ' Δημοτικού
Διδάσκεται: Αναγέννηση, ανακαλύψεις, Διαφωτισμός, η Επανάσταση του 1821, η Ελλάδα στον 19ο και τον 20ο αιώνα (Μακεδονικός Αγώνας, Γουδί, Βαλκανικοί Πόλεμοι, η Ελλάδα στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, η Μικρασιατική Εκστρατεία και η Καταστροφή, ο Μεσοπόλεμος, Η Ελλάδα στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, το Αλβανικό Έπος, η γερμανική κατοχή, ο Εμφύλιος), η μεταπολεμική ανασυγκρότηση (1950 - 1974), το Κυπριακό
Προτείνεται: Ανακαλύψεις, επαναστάσεις 18ου-19ου αιώνα (Γαλλική Επανάσταση, Βιομηχανική Επανάσταση κ.ο.κ.), εμφάνιση εθνικών κρατών, αποικιοκρατία, παγκόσμιοι πόλεμοι, προσφυγιά, Ψυχρός Πόλεμος, παγκοσμιοποίηση, τέχνη στην Ελλάδα του 19ου και του 20ου αιώνα
Α' Γυμνασίου
Διδάσκεται: Προϊστορία, Αρχαία Ιστορία και ελληνιστική / ρωμαϊκή περίοδος ώς την ενθρόνιση του Μ. Κωνσταντίνου
Προτείνεται: Απώτερη προϊστορία ώς την Ιστορία της Ρώμης, ένταξη προϊστορίας στην παγκόσμια κλίμακα, ανάδειξη της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής Ιστορίας σε συνομιλία με την πολιτική και στρατιωτική - εισαγωγή στην έννοια του ιστορικού χρόνου και στις πηγές
Β' Γυμνασίου
Διδάσκεται: Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία (330 μ.Χ. - 18ο αι.) χωρίς τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό
Προτείνεται: Ύστερη αρχαιότητα μέχρι τον 15ο αιώνα (με θέματα όπως θρησκεία, πόλεμος, θέση της γυναίκας, πόλεις - κράτη), Βυζαντινή Ιστορία σε συνάφεια με την Ιστορία της μεσαιωνικής Δύσης - εισαγωγή στις παράλληλες χρονογραμμές των μεσαιωνικών χρόνων (δυτική ευρωπαϊκή, βυζαντινή, αραβική, Κίνα, Ινδία, Μογγολία, προκολομβιανοί πολιτισμοί)
Γ' Γυμνασίου
Διδάσκεται: Διαφωτισμός ώς το 1990 σε Ευρώπη, Βαλκάνια και Ελλάδα
Προτείνεται: 15ος αιώνας ώς τέλη 19ου αι. (δεδομένου ότι η ύλη θα ολοκληρώνεται στην Α' Λυκείου), Οθωμανική Αυτοκρατορία, ανακαλύψεις, Αναγέννηση, απολυταρχία στην Ευρώπη, επιστημονική επανάσταση, Διαφωτισμός, επαναστάσεις 18ου-19ου αιώνα, εθνικισμοί και εθνικά κράτη (19ος αι.), το ελληνικό κράτος (1830-1881), συν θέματα όπως γυναίκες και επανάσταση, δικαίωμα ψήφου, η εκπαίδευση στο ελληνικό κράτος, το λιμάνι του Πειραιά, κ.ο.κ.
Α' Λυκείου
Διδάσκεται: Προϊστορικοί πολιτισμοί της Ανατολής ώς την εποχή του Ιουστινιανού
Προτείνεται: Τέλη του 19ου αιώνα ώς σήμερα - καπιταλισμός, εκσυγχρονισμός στην Ελλάδα, Πρώτος και Δεύτερος Παγκόσμιοι Πόλεμοι, Μεσοπόλεμος, Ψυχρός Πόλεμος, η κληρονομιά του Εμφυλίου και το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου, Κυπριακό, χούντα και πορεία εκδημοκρατισμού στην Ελλάδα, κατάρρευση κομμουνιστικών καθεστώτων, παγκοσμιοποίηση συν θέματα όπως η διαμόρφωση της Αθήνας, Ρωσική Επανάσταση, προσφυγικό, ναζιστική Γερμανία, ΟΗΕ, αλλαγές στην ενημέρωση κ.ά.
Β' και Γ' Λυκείου
*Οι επικείμενες αλλαγές συνδέονται και με τις αλλαγές που σχεδιάζονται στο σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Προτείνεται: Έμφαση σε σημαντικά ιστορικά ζητήματα τα οποία αφενός επηρεάζουν τον σύγχρονο κόσμο στον οποίο ζουν σήμερα οι μαθητές - θεματικός χαρακτήρας επί τη βάσει της ιστορικής εξέλιξης στις τρεις μεγάλες ιστορικές περιόδους (αρχαιότητα, μέσοι χρόνοι, νεότερη και σύγχρονη εποχή) και στον 20ό αιώνα (εμβάθυνση σε φαινόμενα, μνήμη)
