Ελένη Καραγιάννη, εικαστικός / εκπαιδευτικός Εικαστικής Αγωγής, συντονίστρια Εκπαίδευσης Προσφύγων, Σχιστού
(Τι να πεις για την ιστορία του Νέου Ικονίου; Ένα μήνα μετά, τι νέο άραγε υπάρχει για να αφηγηθείς όταν όλος ο κόσμος έχει μάθει, έχει δει, έχει τοποθετηθεί σε αυτήν την πρωτοφανή υπόθεση παραβίασης του ελληνικού σχολείου).
Μαζί με τη Μαρία Βουλγαρίδου αποσπαστήκαμε από το Υπουργείο Παιδείας στο κέντρο φιλοξενίας στο Σχιστό ως συντονίστριες εκπαίδευσης προσφύγων (Σ.Ε.Π.). Πρόκειται για έναν καινούριο θεσμό που στόχο έχει να συντονίζει, να οργανώνει και να επιβλέπει τη λειτουργία των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που προσφέρονται στα παιδιά των προσφύγων από τις ΜΚΟ, τους δήμους, αλλά και των απογευματινών τμημάτων Δ.Υ.Ε.Π. στο ελληνικό δημόσιο σχολείο (Δομές υποδοχής εκπαίδευσης προσφύγων).
Στο πλαίσιο των υποχρεώσεών μας βρεθήκαμε στο Δημοτικό Σχολείο του Νέου Ικονίου, σε ενημέρωση γονέων και εκπαιδευτικών που είχε διοργανώσει η διευθύντρια αφού εκεί επρόκειτο να δεχθούν κάποια από τα παιδιά της δομής του Σχιστού. Μαζί με τον διευθυντή Eκπαίδευσης Πρωτοβάθμιας, τον τοπικό σύλλογο εκπαιδευτικών (Ν. Πλουμπίδης), τον δήμαρχο Περάματος, εκπροσώπους από τη Διδασκαλική Ομοσπονδία, εκπροσώπους του συλλόγου γονέων και του Υπουργείου Παιδείας, βρεθήκαμε στο σχολείο για να απαντήσουμε σε απορίες και να εξηγήσουμε με ποιοn τρόπο θα υλοποιηθεί το πρόγραμμα.
Την ώρα που φτάσαμε, έξω από το σχολείο υπήρχε πολύς κόσμος μαζεμένος καθώς και αστυνομικοί. Εκεί μπροστά στην εξωτερική πύλη του σχολείου είδαμε τον βουλευτή της Χρυσής Αυγής Γ. Λαγό να στέκεται και να συνομιλεί με κόσμο, γονείς όπως αντιληφθήκαμε στη συνέχεια. Κάποια άτομα από αυτά που ήταν συγκεντρωμένα φωνάζανε χρησιμοποιώντας υβριστικό λεξιλόγιο, πως δεν θέλουν «λαθρομετανάστες» στα σχολεία «τους».
Άτομα άσχετα με το σχολείο είχαν μαζευτεί στην εσωτερική πόρτα και απαιτούσαν να τους επιτραπεί η είσοδος ώστε να λάβουν και εκείνοι μέρος στη συνέλευση. Όπως ενημερωθήκαμε είχε προηγηθεί την προηγούμενη ημέρα κάλεσμα σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από όσους αντιτίθενται στην παρουσία των παιδιών προσφύγων στο ελληνικό σχολείο, να βρίσκονται έξω από το σχολείο εκείνη την ημέρα.
Μέσα στο σχολείο ο αξιωματικός υπηρεσίας της αστυνομίας προσπαθούσε να πείσει τη διευθύντρια και τον σύλλογο διδασκόντων του σχολείου να δεχθούν τον Λαγό στη συνέλευση. Όπως ήταν φυσικό, αρνήθηκαν. Όταν ο αξιωματικός μετέφερε τα νέα στους συνοδούς του Λαγού και στον ίδιο, άρχισαν να σπρώχνουν με σκοπό να εισβάλουν στο σχολείο. Οι περισσότεροι την ώρα της εισβολής, στο σημείο της πόρτας, ήμασταν γυναίκες -δασκάλες, μητέρες. Αναγκαστήκαμε να βάλουμε τα σώματά μας ως φράγμα ώστε να προστατεύσουμε το σχολείο, για να μην παραβιαστεί το σχολικό άσυλο από αυτά τα στοιχεία.
Ήταν μια πολύ θλιβερή εικόνα. Ο επικεφαλής αξιωματικός στεκόταν απλά στην πόρτα και οι αστυνομικοί που τον συνόδευαν στέκονταν έξω στο πεζοδρόμιο. Γυναίκες, μητέρες και δασκάλες, κάναμε αυτό που θα έπρεπε να κάνει η αστυνομία.
Την ώρα που ξεκίνησε η «πίεση» ώστε να σπάσουν τον κλοιό των ανθρώπων στην είσοδο, υπήρχαν παιδιά μέσα στο σχολείο αφού τυπικά το ολοήμερο βρισκόταν ακόμα σε λειτουργία. Τα παιδιά απομακρύνθηκαν, αλλά κάποια τελικά έγιναν μάρτυρες σε όλη αυτήν την έκρηξη βίας.
Τα υπόλοιπα είναι γνωστά. Το Υπουργείο έμεινε σταθερό στην απόφαση να φοιτήσουν τα προσφυγόπουλα στο Νέο Ικόνιο. Τα παιδιά ξεκίνησαν κανονικά τα μαθήματά τους και, όπως ενημερώνομαι, έχουν μπει σε μια σειρά και το πρόγραμμα λειτουργεί εξαιρετικά. Ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί έχουν τοποθετηθεί στο σχολείο στο πλαίσιο του προγράμματος κοινωφελούς εργασίας του Δήμου Περάματος και υποστηρίζουν τα προσφυγάκια και τους εκπαιδευτικούς, ενώ έχουν προγραμματιστεί δράσεις / παρεμβάσεις υποστήριξης και για την υπόλοιπη σχολική κοινότητα, τους γονείς και τα παιδιά της πρωινής βάρδιας.
Τι έμεινε από όλο αυτό το περιστατικό;
Αν βγήκε κάτι θετικό, πιστεύω ότι είναι πως ο κόσμος που παρακολούθησε την ιστορία πλέον δεν μπορεί να έχει ούτε μια απορία ή αμφιβολία για τους στόχους της Χρυσής Αυγής. Πιστεύω πως ήδη είμαστε σε μια νέα τάξη πραγμάτων όπου ξεδιάντροπα και με κάθε τρόπο το φασιστικό πνεύμα προσπαθεί να εισχωρήσει σε δομές που θεωρούνται -και θα έπρεπε να είναι- δημοκρατικές.
Η παρέμβαση του εθνικιστή βουλευτή ήταν καθαρά στοχευμένη και συμβολική και πρόθεσή του ήταν να περάσει το μήνυμα πως μπορεί να χειραγωγήσει και να σταθεί πάνω από τα συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα όπως αυτό της εκπαίδευσης. Ευτυχώς όμως, ακόμα, σε αυτήν εδώ τη φτωχή χώρα, διατηρούμε σταθερά (παρά τα λάθη κάποιες φορές και τις αστοχίες) το αγαθό της δημόσιας και δωρεάν εκπαίδευσης. Για όλους.
Αυτό το περιστατικό θα πρέπει να μας κρατήσει σε εγρήγορση. Καμία δύναμη ή παράταξη ή υποομάδα δεν μπορεί να έχει πρόσβαση μέσω της βίας σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, να καταλαμβάνει χώρο και να προπηλακίζει εκπαιδευτικούς. Ας μην επιτρέψουμε αυτό το περιστατικό, σε συνδυασμό με την έντονη εποχή που ζούμε, να οδηγήσει το σχολείο σε συντηρητισμό, σε εσωστρέφεια και σε περισσότερα λουκέτα από αυτά που ήδη έχει και προσπαθούμε να καταργήσουμε.
Οι εκπαιδευτικοί επιθυμούμε ένα σχολείο ανοιχτό στους ανθρώπους της τοπικής κοινωνίας, ένα σχολείο που θα αποτελεί πυρήνα της γειτονιάς και συνέχεια του σπιτιού για τα παιδιά. Ο γονέας να μπορεί να έρχεται, να αλληλεπιδρά με την εκπαιδευτική διαδικασία και τον δάσκαλο. Έκτροπα σαν αυτά δεν πρέπει να λειτουργήσουν ως αφορμή για να γίνει το ελληνικό δημόσιο σχολείο πιο συντηρητικό. Πρέπει να σταθούμε δυναμικά απέναντί τους και να υπερασπιστούμε το προοδευτικό και δημοκρατικό σχολείο που οραματιζόμαστε.
Ωστόσο ποια είναι η επόμενη ημέρα για την εκπαίδευση των παιδιών των προσφύγων; Και στις περίπου 100 ΔΥΕΠ που έχουν ξεκινήσει, παρά τις δυσκολίες, παρά την έντονη κριτική που έχει δεχθεί το πρόγραμμα, τα παιδιά των προσφύγων ανταποκρίνονται ανέλπιστα θετικά και η ένταξη στην πρωινή βάρδια όσων παραμείνουν στη χώρα θα είναι από τη νέα χρονιά -καθώς δείχνει η θετική πρόοδός τους- ομαλή.
Καθώς περνάει ο καιρός οι εκπαιδευτικοί βρίσκουν τρόπους να αλληλεπιδρούν οι δυο βάρδιες και να συμμετέχουν τα παιδιά από κοινού σε πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες. Παρά τις ακραίες και χωρίς λογική αντιδράσεις μειονότητας γονέων, τα παιδιά βρίσκουν σιγά - σιγά τον χώρο τους και τη θέση τους στην ελληνική παιδεία και τον πολιτισμό.
Υπάρχει πολύς δρόμος και μάχες να κερδηθούν. Πολλά λάθη που έχουν γίνει. Πολλά που δεν έχουν οργανωθεί όπως θα έπρεπε. Αλλά, αντί να αυτομαστιγωνόμαστε (ή να μαστιγώνουμε εκείνους που προσπαθούν), ας δούμε τη θετική πλευρά: πως αυτή η φτωχή χώρα, με το βάρος των χρεών, της βίας και της πίεσης που δέχεται τόσο από τις εξωτερικές όσο και από εσωτερικές δυνάμεις, χωρίς να έχει σχετική εμπειρία από το παρελθόν, κατάφερε, με δικούς της πόρους κατά βάση, να αντιμετωπίσει με σοβαρότητα και ορθή επιστημονική στάση τις ανάγκες των παιδιών αυτών.
Θεωρώ πως αυτό το «εκπαιδευτικό πείραμα», που γεννήθηκε πάνω στο υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα, θα επηρεάσει με θετικό τρόπο γενικά το ελληνικό σχολείο και θα μας προικίσει με δυναμικές, με πείρα και κατάρτιση ώστε να λύσουμε και άλλα δύσκολα θέματα της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης που ούτε είχαμε τολμήσει να ψελλίσουμε σε προηγούμενα χρόνια.
Κλείνοντας θα ήθελα να φυλάξουμε μια σκέψη: Η στάση που κράτησαν οι Έλληνες και οι Ελληνίδες εκπαιδευτικοί, εκείνες και εκείνοι που βγήκαν μπροστά αλλά και εκείνες-οι που συμμετείχαν και συμμετέχουν στην υποστήριξη των παιδιών αυτών θα πρέπει να μας κάνει να αναλογιστούμε για την ποιότητα των Ελλήνων εκπαιδευτικών.
Το πάθος τους, η αυταπάρνηση, η αποφασιστικότητά τους να υπερασπιστούν τα παιδιά που βρίσκονται στις τάξεις τους, βάζοντας σε κίνδυνο ακόμα και την ίδια την σωματική τους ακεραιότητα, θα βοηθήσει κάποιους να καταλάβουν γιατί πρέπει να είναι «πρώτα» ο εκπαιδευτικός σε κάθε συζήτηση που αφορά τη βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
