Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
14.5°C19.6°C
3 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
16 °C
13.5°C17.7°C
1 BF 73%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
14.8°C18.0°C
1 BF 58%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
16.3°C16.3°C
1 BF 65%
Ένα χρόνο μετά
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ένα χρόνο μετά

Θα ήταν άδικο αλλά και μίζερο να μην αναγνωρίσουμε ορισμένα στέρεα βήματα που σηματοδότησαν την αρχή της νέας ακαδημαϊκής χρονιάς. Το ολοήμερο σχολείο, το νέο γυμνάσιο, η συμπερίληψη των παιδιών με ειδικές ανάγκες, η αναμόρφωση της τεχνικής εκπαίδευσης μαζί και με τη μαθητεία, η ανάσχεση της αυθαιρεσίας στις απολύσεις των εκπαιδευτικών στα ιδιωτικά σχολεία, η κατοχύρωση των στοιχειωδών δικαιωμάτων των εργαζομένων σταφροντιστήρια, η έναρξη της εκπαίδευσης των προσφυγόπουλωναποτελούν τα στοιχεία μιας ενιαίας πολιτικής με στόχο να διαμορφωθούν οι όροι για μία δυναμική πορεία. Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν ακόμη πολλά προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν, αλλά θα πρέπει να είμαστε όλοι περήφανοι που έγινε δυνατόν να γίνουν αυτά τα πρώτα βήματα κάτω από μία εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία.

Και δεν είναι τα μόνα. Στο πανεπιστήμιο οι πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση πολλών δυσλειτουργιών που κληρονομήθηκαν από τις προηγούμενες ρυθμίσεις, η συζήτηση για τα μεταπτυχιακά, οι νέες θέσεις προσωπικού, η δημιουργία του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας, μαζί με τις νέες υποτροφίες για υποψήφιους διδάκτορες και μεταδιδάκτορες όπως και οι νέες πρωτοβουλίες για το καθεστώς των σχολείων και των εκπαιδευτικών στο εξωτερικό εκπέμπουν ένα σαφές μήνυμα: ότι είμαστε αποφασισμένοι να μιλάμε και να πράττουμε με την προοπτική της ανάπτυξης και όχι με την λογική της διαχείρισης της κρίσης. Πώς αλλιώς μπορεί κανείς να αποτιμήσει την τεράστια επιτυχία της έναρξης της σχολικής χρονιάς, με έναν τρόπο που δεν έχει γίνει εδώ και πολλά χρόνια, συμπεριλαμβανομένων και των χρόνων πριν την κρίση.

Ταυτόχρονα, ο Εθνικός και Κοινωνικός Διάλογος για την Παιδεία έβαλε στο τραπέζι μία σειρά προτάσεων, οι οποίες, όμως, θα πρέπει να συγκεκριμενοποιηθούν πριν προχωρήσει η νομοθέτηση τους. Ο διάλογος που διεξήχθη σε πολλά επίπεδα μας ανάγκασε όλους να αντιμετωπίσουμε θέσεις με τις οποίες διαφωνούμε αλλά και να επαναπροσδιορίσουμε απόψεις που είχαμε. Αυτά είναι τα καλά του όποιου διαλόγου: να αναμετρώνται οι διαφορετικές απόψεις, να γίνονται πιο πειστικά τα επιχειρήματα και να επικαιροποιούνται οι θέσεις. Τώρα η μεγάλη πρόκληση είναι να γίνουν εκείνες οι συνθέσεις που θα έχουν την ευρύτερη δυνατή συναίνεση –πολιτική και κοινωνική.

Οι μνημονιακές υποχρεώσεις μας του Αυγούστου 2015, μας επέβαλλαν να προχωρήσουμε στην υλοποίηση των προτάσεων της Έκθεσης του ΟΟΣΑ το 2011. Η Έκθεση αυτή που ήταν βασισμένη σε στοιχεία πριν την κρίση, εξέφραζε μία ακραία νεοφιλελεύθερη προσέγγιση για την εκπαίδευση. Μετά από διάφορες συζητήσεις με τον ΟΟΣΑκαι τους θεσμούς, αποφασίστηκε να μην είναι πια σημείο αναφοράς η Έκθεση του 2011και συμφωνήθηκε η σύνταξη μιας νέας Έκθεσης που θα παίρνει υπόψιν τις πολιτικές προτεραιότητες της Κυβέρνησης. Στόχος, βέβαια, πρέπει να είναι να βγουν τα της εκπαίδευσης από τα μνημόνια, και για αυτό υπάρχει πολύς δρόμος ακόμη.

Τι κάνουμε, όμως, το επόμενο διάστημα; Προέχει η σύνταξη ενός τριετούς σχεδίου για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης στην κατεύθυνση όσων ανέπτυξε ο Υπουργός Παιδείας στην διάρκεια της συζήτησης στη Βουλή στις 29 Σεπτεμβρίου. Το σχέδιο αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει επεξεργασμένες προτάσεις συνεκτιμώντας και τις εμπειρίες της τελευταίας χρονιάς ώστε να έχει ένα ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα εκδίπλωσης. Έχει τεράστια σημασία η τελική του μορφή να είναι αποτέλεσμα ζυμώσεων ανάμεσα στο κόμμα, τους βουλευτές και το Υπουργείο.

Ένας άλλος άξονας θα πρέπει να είναι η αξιοποίηση των συμπερασμάτων του Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία, και των επιμέρους επεξεργασιών που έχουν κατά καιρούς γίνει από άλλες συλλογικότητες. Έτσι θα μπορέσει να ξεκινήσει, όπως δήλωσε ο Νίκος Φίλης,μία συζήτηση στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων για το πρόβλημα που έχει παραλύσει το εκπαιδευτικό μας σύστημα: τον τρόπο εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Έχουμε αναφερθεί στην παθολογία αυτού του συστήματος αμέτρητες φορές, και αποτελεί ευθύνη της παρούσας Κυβέρνησης να μην αναμασήσει ξανά τις γνωστές διαπιστώσεις αλλά να προχωρήσει σε συγκεκριμένες ρυθμίσεις που θα αρχίσουν να υλοποιούνται σε 3 χρόνια. Η ριζική αλλαγή του συστήματος των Πανελληνίων η οποία προϋποθέτει βαθιές τομές στο Λύκειο και ταυτοχρόνως στα ΑΕΙ, θα είναι ένα εξαιρετικά σύνθετο εγχείρημα γιατί εκτός των άλλων θα σημαίνει αλλαγή νοοτροπιών στην κοινωνία και σε πολλούς εκπαιδευτικούς λειτουργούς.

Τίποτα, όμως, από όσα προτείνονται, δεν είναι δυνατόν να προχωρήσουν αν δεν υπάρχει η προοπτικήυλοποίησης δύο κομβικών ζητημάτων.

Το πρώτο αφορά τις γενικότερες προτεραιότητες μας και μέσα σε αυτές την γενναία αύξηση των κονδυλίων για την εκπαίδευση. Με την παρούσα χρηματοδότηση όσο και καλά να προγραμματιστούν οι όποιες ρυθμίσεις ελάχιστες θα μπορέσουν να υλοποιηθούν.

Το δεύτερο έχει σχέση, κυρίως, το κόμμα. Στη νέα φάση καλούμαστε όλοι να επαναπροσδιορίσουμε πρακτικές που μας έφεραν εμπρός σε εξαιρετικά σοβαρά αδιέξοδα. Αν θέλουμε να δούμε τα προβλήματα της εκπαίδευσης κατάματα είναι δυνατόν να μην μιλάμε για την συντεχνιοποίηση της κοινωνίας μας; Τον κατακερματισμό της που αποτελεί πια έναν κίνδυνο για τη δημοκρατία; Την οργάνωση αλλά και τις πρακτικές των συνδικαλιστικών οργάνων;Την αδυναμία μας να συζητήσουμε με έναν νηφάλιο τρόπο ζητήματα όπως είναι η αξιολόγηση; Είναι δυνατόν να μην θέσουμε ως ένα από τα βασικά θέματα συζήτησης το τι σημαίνει στις παρούσες συνθήκες «ασκώ κοινωνικό λειτούργημα» ώστε να ανανοηματοδοτηθούν οι καθημερινές πρακτικές μας;

Αυτή, όμως, ήταν πάντοτε η διαφορετική κουλτούρα της αριστεράς: να είναι σε θέση να θέτει νέα ζητήματα, να τα συζητάει και να μετατρέπονται οι νέες συνθέσεις σε συλλογικές πρακτικές. Αν η καθημερινότητα είναι τόσο αμείλικτη και οι επιθέσεις τόσο σκληρές, η λύση δεν είναι να θεωρούμε ότι «για όλα φταίνε οι άλλοι» και ότι εμείς έχουμε τις «παλιές καλές συνταγές».

Η χρονιά που πέρασε, μας έκανε να κατανοήσουμε καλύτερα τους περιορισμούς αλλά και τις δυνατότητες που έχουμε. Δοκιμάστηκαν πολλά και πολλοί. Και άφησαν τα ίχνη τους όχι τα σπασμωδικά μέτρα, αλλά εκείνες οι πολιτικές που εξέφραζαν μία προοπτική, ένα σχέδιο.

*Κώστας Γαβρόγλου, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Πρόεδρος της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL