Στην Ελληνική πολιτική πραγματικότητα, ένας από τους κοινωνικούς παράγοντες που καθόριζε τις εξελίξεις ήταν και το Φοιτητικό Κίνημα. Βγαλμένο από τη μεταπολίτεση με πολύ μαζικά και πολιτικά χαρακτηριστικά, με τις παρακαταθήκες του Πολυτεχνείου πάντοτε στη πλάτη του, το Φοιτητικό Κίνημα ήταν αυτό που για τουλάχιστον 2 δεκαετίες πολιτικοποίησε μέσα από τις διεργασίες τους και κινητοποίησε μεγάλες μάζες νέων ανθρώπων. Τα τελευταία χρόνια όμως,στα πλαίσια της επικράτησης του νεοφιλελευθερισμού ως ιδεολογία, το φοιτητικό κίνημα έχει πάψει να μάχεται όπως παλιά. Ο παλιός τρόπος που γινόταν πολιτική μέσα στο Πανεπιστήμιο αργοπεθαίνει, κάτι στο οποίο συνομολογούν όλες τις πολιτικές δυνάμεις. Ενδεικτικό αυτού είναι ότι τα τελευταία κινήματα όπου οι Φοιτητικοί Σύλλογοι βγήκαν μπροστά με μαζικούς όρους ήταν το 2006/2007 για το άρθρο 16 και το 2011 για τον νόμο Διαμαντοπούλου.Από τότε παρατηρείται μία σταθερή μείωση του αριθμού των Γενικών Συνελεύσεων που γίνονται σε κάθε σχολή αλλά και μείωση της συμμετοχής των φοιτητών σε αυτές. Το χειρότερο ίσως όμως είναι η ραγδαία μείωση της συμμετοχής των φοιτητών στις εκλογές για την ανάδειξη των Διοικητικών Συμβουλίων των Συλλόγων τους ( το 2016 ψήφισαν μόλις 50000 φοιτητές για τα Πανεπιστήμια και 15000 για τα ΤΕΙ!).
Για να κατανοήσει κανείς αυτή τη κατάσταση, θα πρέπει να ξεκινήσει από τις συνθήκες μέσα στις οποίες καλούνται να σπουδάσουν σήμερα οι φοιτητές, δηλαδή την εντατικοποίηση, τον ανταγωνισμό και το κυνήγι προσόντων που μειώνει τον χρόνο που μπορούν οι φοιτητές να αφιερώσουν στα κοινά. Ο δεύτερος μεγάλος παράγοντας όμως , είναι η απόρριψη στη συνείδηση των φοιτητών αυτών των διαδικασιών, ως κάτι ουσιαστικό και με περιεχόμενο. Το τελευταίο έχει από τη μία να κάνει με την κυριαρχία της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας στις περισσότερες πτυχές της ζωής μας, αλλά και από την άλλη από την αδυναμία και των δυνάμεων της Αριστεράς να δώσουν μία πειστική απάντηση στα ερωτήματα που βάζει σήμερα ένας φοιτητής ως προς το γιατί να πολιτικοποιηθεί και να συμμετέχει.
Το ερώτημα που καλούμαστε δηλαδή να απαντήσουμε, είναι , ποια θα πρέπει να είναι η πολιτική μας στόχευση το επόμενο διάστημα έτσι ώστε να φέρουμε τον κόσμο ξανά κοντά στις έννοιες της συλλογικότητας και της πολιτικής.
Ένα μέρος της απάντησης θα πρέπει να είναι η επανοηματοδότηση της έννοιας της πολιτικής μέσα στο Πανεπιστήμιο, ως κάτι που αφορά και τα απλά και καθημερινά ζητήματα και καταλήγει στα κεντρικά και μεγάλα και όχι το αντίστροφο. Τα πάντα γύρω μας είναι πολιτικά, η πολιτική είναι πάνω απ’ όλα πράξη και βίωμα. Πολύ σημαντικό για να γίνει αυτό είναι να ξαναμιλήσουμε επίσης για τις δομές του Φοιτητικού Κινήματος και πώς αυτές ανασυγκροτούνται και διευρύνονται. Ξεκινώντας αυτή τη συζήτηση, θα πρέπει να αναφέρουμε, ότι ο νόμος Διαμαντοπούλου, ουσιαστικά ήταν η κύρια όψη μίας νεοφιλελεύθερης μεταρρύθμισης, που ήρθε να καταργήσει κάθε έννοια δημοκρατίας και συμμετοχικότητας στη λήψη των αποφάσεων μέσα στο Πανεπιστήμιο, εισάγοντας τα Συμβούλια Ιδρύματος, και καταργώντας τη Συνδιοίκηση, ενώ έβαλε πιο έντονα το ζήτημα της εντατικοποίησης εισάγοντας το ζήτημα των διαγραφών. Ακόμη και σήμερα το πλαίσιο αυτό υπάρχει, και η Κυβέρνηση της Αριστεράς δεν το έχει καταργήσει εν συνόλω, ακόμη και αν έχει αναστείλει την ισχύ σημαντικών πτυχών του όπως είναι τα Συμβούλια Ιδρύματος και οι διαγραφές των φοιτητών. Ζητούμενο όμως είναι αυτό το πλαίσιο λειτουργίας των Πανεπιστημίων να καταργηθεί και στη θέση του να μπει ένα προοδευτικό πλαίσιο το οποίο θα δίνει χώρο στους Φοιτητές για να συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Για εμάς ζητούμενο είναι η δημιουργία δομών, μέσω των οποίων η Πανεπιστημιακή Κοινότητα θα μπορεί να συμμετέχει στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, σε όλα τα επίπεδα. Αυτό απαιτεί την ουσιαστική επαναφορά της Συνδιοίκησης σε όλες τις βαθμίδες και σε όλα τα όργανα(Συνέλευση Τμήματος, Κοσμητεία,Σύγκλητος). Παράλληλα, ενώ αυτό αποτελεί ζητούμενο διεκδίκησης από το Κράτος και την Κυβέρνηση, οι ίδιοι οι Φοιτητικοί Σύλλογοι πρέπει να επανιδρύσουν σε καινούργια βάση όλα τα όργανά τους και να συζητήσουν πάνω στο πώς πρέπει να λειτουργούν, άρα και με ποιες καταστατικές αρχές. Οι περισσότεροι Σύλλογοι λειτουργούν με καταστατικά που αναφέρονται σε καταστάσεις και εποχές που έχουν περάσει ανεπιστρεπτί, άρα χρειάζεται να επαναπροσδιορίσουμε εμείς οι ίδιοι την λειτουργία μας.
Το μεγαλύτερο όμως ζήτημα είναι η επανίδρυση και η επαναλειτουργία των ανώτερων (τριτοβάθμιων) οργάνων του Φοιτητικού Κινήματος, δηλαδή μιας ένωσης στα πρότυπα της ΕΦΕΕ. Η διαδικασία για την συγκρότησή της, καθώς και η ζύμωση εντός της, μπορεί να αποτελέσει τον χώρο πολιτικού διαλόγου μεταξύ των δυνάμεων, εκεί όπου αντιπροσωπεύεται και συγκρούεται κεντρικά η κάθε πολιτική δύναμη, και το όργανο το οποίο μπορεί να συντονίσει αποτελεσματικά τις διεκδικήσεις των φοιτητικών συλλόγων. Παράλληλα με την ΕΦΕΕ, θα πρέπει να αρχίσει σταδιακά και η συζήτηση για τα ενδιάμεσα όργανα μεταξύ των Διοικητικών Συμβουλίων και της ΕΦΕΕ, δηλαδή τα όργανα ανά πόλη αλλά και ανά Ίδρυμα που θα καλούνται να αντιμετωπίσουν συγκεκριμένα ζητήματα και να συντονίσουν αγώνες και διεκδικήσεις. Ζητούμενο είναι να μην δημιουργηθεί μία νέα γραφειοκρατική συγκρότηση, που θα αντικαταστήσει τα Διοικητικά Συμβούλια και θα δώσει χώρο σε πολιτικές δυνάμεις που στηρίζονται σε μηχανισμούς να κυριαρχήσουν όπως συμβαίνει σε πολύ μεγάλο βαθμό τώρα. Αντίθετα πρέπει να δοθεί χώρος κυρίως στις Γενικές Συνελεύσεις, των οποίων όμως οι αποφάσεις θα έχουν και κεντρική αντανάκλαση. Μια τέτοια δημοκρατική ένωση, που θα μπορεί να ελέγχεται από τις ΓΣ, θα μπορεί να εκπροσωπεί την φοιτητική κοινότητα απέναντι σε όλους τους φορείς της πανεπιστημιακής κοινότητας.
* Φουτάκης Νίκος, Φοιτητής ΗΜΜΥ ΑΠΘ, Κεντρικό Συμβούλιο Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ
