Ο πολιτικός βίος του Ηλία Ηλιού, αλλά και η πορεία της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς από τα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια έως και τη μεταπολίτευση, είναι το θέμα της εκπομπής «Ιστορικοί περίπατοι» με τον Πιέρρο Τζανετάκο και καλεσμένο τον ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Ηλία Νικολακόπουλο. Η εκπομπή μεταδίδεται Κυριακή στην ΕΡΤ1, ώρα 5 μ.μ.
«Είμαστε σταθερά και ειλικρινά αποφασισμένοι να συμβάλουμε στη δημιουργία ομαλού πολιτικού βίου. Δοκίμασε πικρούς τους καρπούς του διχασμού και της αδελφοκτόνου διαιρέσεως ο ελληνικός λαός. Δεν τους θέλει, διότι δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντά του, αλλά τον καταστρέφουν». Σ’ αυτήν τη φράση θα μπορούσαν να συμπυκνωθούν οι άοκνες προσπάθειες του Ηλία Ηλιού για επιστροφή στην ομαλότητα μετά τα αιματηρά Δεκεμβριανά και τον καταστρεπτικό Εμφύλιο.
Υπερασπιστής της νομιμότητας και των διωκόμενων αριστερών, ο Ηλιού υπήρξε δημοκράτης από τα πρώτα πολιτικά του βήματα. Συνοδοιπόρος του Παπαναστασίου προπολεμικά, πρωταγωνίστησε τη δεκαετία του 1950 ως στέλεχος της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς.
Φυλακίστηκε, εξορίστηκε, βασανίστηκε. Δεν υπέγραψε δήλωση, εμπνεόμενος από το πείσμα ενός αξιοπρεπούς διανοούμενου, όπως έλεγε χαρακτηριστικά ο ίδιος.
Δεινός ρήτορας, εκπροσώπησε κοινοβουλευτικά την ΕΔΑ ως αξιωματική αντιπολίτευση. Προειδοποίησε τον πολιτικό κόσμο για την επερχόμενη δικτατορία των συνταγματαρχών, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Βίωσε εκ του σύνεγγυς τις ατέρμονες διεργασίες στον χώρο της Αριστεράς, που οδήγησαν στη διάσπαση του 1968 και τις μετέπειτα συνέπειές της. Είδε στα τέλη του βίου το όραμά του να ματαιώνεται, άφησε όμως πίσω του μια βαριά κληρονομιά, όχι μόνο για τον χώρο του, αλλά και για τον ευρύτερο πολιτικό κόσμο.
