Στρατηγικές για τον τρόπο αντιμετώπισης των fake news (ψευδών ειδήσεων) και γενικότερα της παραπληροφόρησης στο Διαδίκτυο διερευνά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς, όσο οι διαδικτυακές πλατφόρμες προσφέρουν νέους τρόπους σύνδεσης, συζήτησης και συλλογής πληροφοριών, τόσο αναπτύσσεται παράλληλα η διάδοση ειδήσεων που παραπλανούν εσκεμμένα τους αναγνώστες.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει τα fake news ως «πρόβλημα για τη λειτουργία των δημοκρατιών μας», καθώς οι ψευδείς ειδήσεις επηρεάζουν την αντίληψη των πολιτών για την πραγματικότητα. Η προάσπιση του δικαιώματος των πολιτών για ποιοτικές πληροφορίες αποτελεί βασικό στόχο της Επιτροπής.
Έρευνα του Ευρωβαρόμετρου το 2016 κατέδειξε ότι οι Ευρωπαίοι ανησυχούν για την ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης και ότι τα επίπεδα εμπιστοσύνης είναι χαμηλά. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσε ψήφισμα με το οποίο ζητάει να εξεταστεί η δυνατότητα νομοθετικής παρέμβασης για τον περιορισμό της διάδοσης ψευδών ειδήσεων.
Και εάν τα fake news είναι σχετικά εύκολο να εντοπιστούν από ένα έμπειρο μάτι και να καταγγελθούν, η προσπάθεια νομοθετικής παρέμβασης για τον περιορισμό τους μπορεί να κρύβει πολλούς κινδύνους. Προφανής είναι ο κίνδυνος περιορισμού της ελευθερίας της έκφρασης, της πολυφωνίας και του δικαιώματος πρόσβασης σε πολλαπλές πηγές ενημέρωσης. Κι αυτό διότι το περιεχόμενο δεν είναι αυτό καθαυτό παράνομο (π.χ. συκοφαντικό ή προσβλητικό).
Συνεπώς η όποια ρύθμιση, εάν υπάρξει, θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτική. Μεγάλη παγίδα είναι επίσης η «πολιτική ορθότητα», που μπορεί να πέσει ως καταπέλτης πάνω π.χ. σε χιουμοριστικά δημοσιεύματα. Η πρόσφατη επιχείρηση του Facebook να περιορίσει τα fake news σκόνταψε πάνω σε γυμνές αναπαραστάσεις έργων τέχνης και φωτορεπορτάζ τα οποία θεωρήθηκαν από τα εργαλεία του... πορνογραφία!
Η πρωτοβουλία της Κομισιόν για τα fake news κινείται σε δύο κατευθύνσεις:
* Συγκροτεί ομάδα εμπειρογνωμόνων και ζητά να υποβάλουν αίτηση υποψηφιότητας (έως τα μέσα Δεκεμβρίου) στην Ομάδα Υψηλού Επιπέδου για τις ψευδείς ειδήσεις, η οποία θα παρέχει συμβουλές στην Επιτροπή. Η ομάδα θα πρέπει να περιλαμβάνει εκπροσώπους από κάθε τομέα, εκπροσώπους πανεπιστημίων και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών.
* Δημόσια διαβούλευση. Οι πολίτες καλούνται να διατυπώσουν τη γνώμη τους (έως τον Φεβρουάριο), όπως επίσης οι πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί, οι ερευνητές και οι δημόσιες αρχές. Η διατύπωση απόψεων περιλαμβάνει τρεις βασικούς τομείς: α) την έκταση του προβλήματος, β) την αξιολόγηση των μέτρων που έχουν ήδη λάβει οι πλατφόρμες, οι εταιρείες ΜΜΕ και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και γ) τις πιθανές μελλοντικές δράσεις για την ενίσχυση της πρόσβασης των πολιτών σε αξιόπιστες και επαληθευμένες πληροφορίες, καθώς και για την πρόληψη της διάδοσης της παραπληροφόρησης στο Διαδίκτυο.
