Πρόσφυγες εγκλωβισμένοι σε άθλιες συνθήκες στα νησιά του Αιγαίου, αντιμέτωποι ξανά με τη βια, τη συνεχή απειλή της απέλασης στην Τουρκία, γιατροί που διαπιστώνουν ότι στη Λέσβο οι ασθενείς με συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης αυξάνονται κατά 150%, οι ασθενείς με διαταραχή μετατραυματικού στρες τριπλασιάζονται, ενώ αυξάνονται και τα ψυχωτικά συμπτώματα.
Απόπειρες αυτοκτονίας ολοένα και περισσότερες, θύματα βασανιστηρίων που δεν κρίνονται αρκετά ευάλωτα για να προστατευθούν από την απέλαση στην Τουρκία μα πάνω απ’ όλα η παραβίαση του διεθνούς προσφυγικού δικαίου με φόντο την Ε.Ε., που συνομιλεί με την ξενοφοβία στο εσωτερικό της και παράγει μη ανθρωπιστικές και μη ρεαλιστικές λύσεις για ανθρώπους που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο και τον λιμό.
Με αυτές τις εικόνες περιέγραψαν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ), οι Γιατροί του Κόσμου (ΓτΚ), η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ), η Solidarity Now, η Διεθνής Αμνηστία (Δ.Α.) και η Διεθνής Ομοσπονδία Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (FIDH) τι σημαίνει η επί ένα χρόνο εφαρμογή της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας σε χθεσινή τους κοινή συνέντευξη Τύπου. Όλα αυτά με φόντο την έναρξη της περιόδου που πια θα επιτρέπονται οι επιστροφές αιτούντων άσυλο από την υπόλοιπη Ε.Ε. προς την Ελλάδα.
Κατ' ουσίαν αυτό που γίνεται τώρα είναι ότι ο πρόσφυγας είναι αυτός που καίγεται στο σπίτι του και εάν προσπαθήσει να διαφύγει, παύει να είναι πρόσφυγας, ανέφερε ο Δ. Χριστόπουλος, πρόεδρος της FIDH, επισημαίνοντας το πολιτικό πρόβλημα που αναδύεται μέσα από την εφαρμογή των αποτρεπτικών πολιτικών της Ε.Ε., είναι ότι η Ε.Ε. με επίσημο τρόπο συνομιλεί με την ξενοφοβία στο εσωτερικό της.
Ο Δ. Χριστόπουλος έκανε λόγο για ηθική και πολιτική νομιμοποίηση της Ακροδεξιάς στον τόπο μας και σημείωσε ότι η πολιτική αποτροπής βάλλει κατά της κοινωνικής συνοχής και της ενσωμάτωσης, τονίζοντας παράλληλα ότι παράπλευρη απώλεια είναι ότι το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, που συγκροτήθηκε το 2015 για τους μετανάστες, ασχολείται αποκλειστικά με την αντιμετώπιση του προσφυγικού. Η πολιτική που ακολουθείται, εκτός από απάνθρωπη, είναι και μη ρεαλιστική, κατέληξε.
Ο Δ. Σαραφιανός, αντιπρόεδρος της ΕΕΔΑ, αναφέρθηκε στην τεράστια υποκρισία της Ε.Ε. όσον αφορά τα περί τήρησης του διεθνούς δικαίου και στο κατά πόσον μπορεί να θεωρείται ασφαλής τρίτη χώρα η Τουρκία τη στιγμή που τα δικαιώματα των μη Σύρων προσφύγων είναι παντελώς στον αέρα, ενώ το καθεστώς της προσωρινής προστασίας που δίνεται στους Σύρους δεν τους επιτρέπει να λάβουν πλήρη διεθνή προστασία.
Στηλίτευσε τις αλλαγές στις Δευτεροβάθμιες Επιτροπές Ασύλου υπό την πίεση για περισσότερες επιστροφές και μίλησε για κατακερματισμό δικαιωμάτων που θίγει ευθέως τον οικουμενικό χαρακτήρα του διεθνούς δικαίου, καθώς και για κρίση του κράτους δικαίου στη χώρα μας.
Την έκπληξή του μοιράστηκε ο Σπ. Κουλοχέρης, επιστημονικός υπεύθυνος του ΕΣΠ, όταν διαπίστωσε στη Μόρια την αδυναμία του κέντρου να υποστηρίξει θύματα βασανιστηρίων, αλλά και όταν έμαθε ότι μπορεί ένα θύμα βασανιστηρίων να μην είναι ευάλωτο και να επιστραφεί στην Τουρκία! Αναφέρθηκε στην προβληματική και σύντομη διαδικασία με την οποία κρίνεται η ευαλωτότητα, στη διαπίστωση ότι δεκάδες ευάλωτοι πρόσφυγες κρατήθηκαν αλλά και στην πρωτοφανή απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ότι η συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας είναι συμφωνία εκπροσώπων κρατών, δηλαδή η ευθύνη ανήκει στην Ελλάδα.
Κόλαφος ήταν και οι εισηγήσεις της Μ. Προβοπούλου από τους ΓΧΣ και του Ν. Κανάκη από τους ΓτΚ, που εξιστορούσαν το ανθρωπιστικό κόστος του κλεισίματος του βαλκανικού διαδρόμου και της συμφωνίας στον πληθυσμό των προσφύγων που εγκλωβίστηκαν.
Σύμφωνα με τη Μ. Προβοπούλου, οι ΓΧΣ περιέθαλψαν 106 τραυματίες από την κακομεταχείριση από συνοριοφύλακες στη Σερβία, εκ των οποίων οι 22 ήταν ασυνόδευτα παιδιά. Ανέφερε επίσης ότι 140 άνθρωποι πέθαναν κατά μήκος της βαλκανικής οδού, ενώ μέτρησαν 69 θανάτους στην Ελλάδα τον τελευταίο χρόνο (συμπεριλαμβάνονται τα ναυάγια).
Επεσήμανε ότι δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για τους πέντε θανάτους στη Μόρια κατά την προσπάθειά τους να ζεσταθούν, ενώ αναφέρθηκε στην αύξηση των ψυχικών διαταραχών στους πρόσφυγες, και των αυτοκτονιών ή αυτοτραυματισμών. Συγκεκριμένα για τη Σάμο μίλησε για 12 απόπειρες αυτοκτονίας και 6 αυτοτραυματισμούς συμπληρώνοντας ότι 13 θύματα βασανιστηρίων περιμένουν επί έναν χρόνο τη μεταφορά τους στην Αθήνα για αποκατάσταση.
Ο Ν. Κανάκης αναφέρθηκε σε ένα νέο φαινόμενο που κατέγραψαν οι Γιατροί του Κόσμου, ότι 9 στις 10 γυναίκες που φτάνουν είναι θύματα βιασμού! Έκρουσε των κώδωνα του κινδύνου για trafficking με πιο σκληρούς όρους, ενώ σχολίασε ότι η Ευρώπη γνώριζε τις αδυναμίες και τις ελλείψεις του ελληνικού συστήματος ασύλου, τις οποίες εργαλειοποίησε για να αποτρέπει την είσοδο προσφύγων στην Ε.Ε.
Ο Ηρακλής Ακτύπης από τη Διεθνή Αμνηστία αναφέρθηκε στην "προφανή ασυμβατότητα με το διεθνές δίκαιο" της συμφωνίας και ανέλυσε γιατί η Τουρκία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ασφαλής χώρα, δεδομένου ότι το σύστημα ασύλου της είναι υπό σύσταση, σε μη Ευρωπαίους δεν δίνεται επαρκής πρόσβαση στην ένταξη, οι αιτούντες άσυλο δεν έχουν καν πρόσβαση σε άδειες εργασίας και αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες επεστράφησαν βίαια σε Ιράκ, Συρία και Αφγανιστάν παραβιάζοντας την αρχή της επαναπροώθησης.
Τη διγλωσσία της Ε.Ε. στηλίτευσε και ο Επ. Φαρμάκης από τη Solidarity Now μιλώντας για κατασπατάληση πόρων που ξοδεύονται σε καταυλισμούς, πολιτική που ενισχύει την Ακροδεξιά. Αμφισβήτησε τα ελληνικά στοιχεία για τον αριθμό των προσφύγων, ενώ είπε ότι η οργάνωση έχει καταθέσει αναφορά - καταγγελία στο Ευρωκοινοβούλιο για τα χρήματα που έχει λάβει η Ελλάδα.
