Με το βλέμμα στα σύνορα, ειδικά στα θαλάσσια, στις fast track διαδικασίες ασύλου -που εδώ και χρόνια διαφημίζονται ως πανάκεια σε κάθε πρόβλημα που προκύπτει από το προσφυγικό ζήτημα, χωρίς να αναφέρονται οι απαραίτητες δικονομικές εγγυήσεις που πρέπει να υπάρχουν σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο- και στις επιστροφές όσων δεν καταφέρουν να πάρουν άσυλο είναι η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου, όπως φαίνεται από τις προγραμματικές δηλώσεις του αναπληρωτή υπουργού Προστασίας του Πολίτη, αρμοδίου για τη Μεταναστευτική Πολιτική, Γιώργου Κουμουτσάκου.
Την ίδια ώρα όμως, παρά την ολοκλήρωση των προγραμματικών δηλώσεων, κανείς δεν έχει γίνει σοφότερος σχετικά με το τι σχεδιάζει η νέα κυβέρνηση για έναν πληθυσμό δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων που βρίσκονται στη χώρα μας, τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Συγκεκριμένα, δεν ειπώθηκε κουβέντα για τους δεκάδες χιλιάδες νόμιμα διαμένοντες μετανάστες που βρίσκονται στη χώρα μας εδώ και πολλά χρόνια. Δεν ειπώθηκε κουβέντα για τις καθυστερήσεις που πλήττουν τους ανθρώπους αυτούς κατά τη διαδικασία της πολιτογράφησής τους. Σημειωτέον ότι η Γενική Γραμματεία Ιθαγένειας παρέμεινε στο υπουργείο Εσωτερικών.
Δεν ειπώθηκε όμως και κουβέντα για τους χιλιάδες πια αναγνωρισμένους πρόσφυγες του προσφυγικού κύματος της τριετίας που πέρασε, για τους οποίους η ένταξη θα πρέπει να είναι η νούμερο ένα προτεραιότητα, όποια κι αν είναι η κυβέρνηση.
Αντίθετα, η μοναδική ένδειξη που έχουμε για τις προθέσεις είναι η δυσοίωνη κατάργηση της εγκυκλίου που διευκόλυνε την απόκτηση ΑΜΚΑ από ξένους υπηκόους. Βήμα που μόνο θετικό δεν μπορεί να θεωρηθεί όσο αφορά όχι μόνο την προοπτική ένταξης αλλά και την ίδια τη δημόσια υγεία και ισοτιμία.
Ούτε μια λέξη δεν ακούστηκε και για τις δομές φιλοξενίας, τα προγράμματα εν εξελίξει, όπως το ESTIA, που υλοποιούνται υπό την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ (Υ.Α.) για τους πρόσφυγες με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Άγνωστο παραμένει εάν η νέα κυβέρνηση θα ζητήσει ή θα διαπραγματευτεί συνέχιση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης ή εάν θα προχωρήσει σε κάποιο άλλο μοντέλο φιλοξενίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρόγραμμα ΕSTIA δεν είναι δευτερεύουσας σημασίας καθώς στεγάζει-σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Υ.Α. της 23ης Ιουλίου 2019- 21.697 αιτούντες άσυλο και αυτή τη στιγμή έχει δυνατότητα πραγματικής φιλοξενίας μέχρι 22.108 ανθρώπων.
Κανείς δεν ξέρει ακόμα και τι θα γίνει με προγράμμα ελληνομάθειας ενηλίκων προσφύγων και μεταναστών που είχε σχεδιάσει η προηγούμενη κυβέρνηση ή με άλλα προγράμματα ένταξης στην εργασία μέσω των υπουργείων Εργασίας ή Γεωργίας.
Κουβέντα δεν ακούστηκε και για την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, η νυν ηγεσία του χαρτοφυλακίου της Μεταναστευτικής Πολιτικής έχει προχωρήσει στις πρώτες ενημερωτικές συναντήσεις με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ), ο οποίος είναι υπεύθυνος για τις δομές φιλοξενίας στην ενδοχώρα μεταξύ άλλων.
Αναμένεται ΦΕΚ διευκρινήσεων
Ωστόσο, η κατάργηση του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και η μεταφορά όλων των υπηρεσιών του στο υπερυπουργείο Προστασίας του Πολίτη, όπως ήταν αναμενόμενο έχει δημιουργήσει διάφορα ζητήματα που απαιτούν διευκρινίσεις. Σύμφωνα με πηγές της Κατεχάκη, αναμένεται η έκδοση σχετικού ΦΕΚ που θα ξεκαθαρίζει περαιτέρω ποιος θα είναι υπεύθυνος για τι.
Οι ίδιες πηγές μάλιστα ανέφεραν ότι η αρμοδιότητα για τα ασυνόδευτα ανήλικα θα παραμείνει στο υπουργείο Εργασίας και συγκεκριμένα υπό την ευθύνη της υφυπουργού Κοινωνικών Υποθέσεων (Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης) Δόμνας Μιχαηλίδου.
Το Ζέπελιν και οι "μη επαναπροωθήσεις"
Από την άλλη, η μέχρι τώρα επικοινωνιακή πολιτική της νέας κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας έχει εστιάσει μόνο σε ζητήματα επιτήρησης συνόρων και επιστροφών, πιστή στην προεκλογική ρητορική της στην οποία επέμενε να αντιμετωπίζει το μεταναστευτικό - προσφυγικό ζήτημα σαν ένα ζήτημα αστυνομικής φύσεως, στο οποίο αν "θωρακίσεις" τα σύνορα -με ποιον τρόπο και κόστος άραγε;- και οι άνθρωποι σταματήσουν να έρχονται, όλα θα ρυθμιστούν δια μαγείας.
Και η έμφαση στα σύνορα ανησυχεί, μιας και φέρνει μνήμες Φαρμακονησίου, καθώς η συνεχής επίκληση της "ενίσχυσης της φύλαξης των κοινών ελληνικών και ευρωπαϊκών συνόρων, ιδίως των θαλάσσιων" κάνει κάποιον να αναρωτηθεί εύλογα σε τι συνίσταται αυτή η ενίσχυση. Τι παραπάνω θα γίνει από τις περιπολίες που ήδη γίνονταν τόσο από το ελληνικό Λιμενικό όσο και από τη Frontex;
Σε συνέντευξή του την περασμένη Πέμπτη στον ΑΝΤ1, ο Γ. Κουμουτσάκος προανήγγειλε την άφιξη ενός Ζέπελιν στον ουρανό της Σάμου για επιτήρηση σε συνεργασία και με τη Frontex. Θα βλέπουν δηλαδή τη βάρκα με τους πρόσφυγες και θα ειδοποιούν τις αρχές, ελληνικές και τουρκικές. Το θέμα είναι τι θα γίνεται μετά και πόσο αυτό θα είναι σύμφωνο με το Διεθνές Δίκαιο, το οποίο φυσικά επικαλείται ο αρμόδιος υπουργός Γ. Κουμουτσάκος.
Σημειώνεται ότι μόλις προ δύο ημερών είχαμε καταγγελία από τη νορβηγική ΜΚΟ Aegean Boat Report για παράνομη επαναπροώθηση βάρκας προσφύγων και μεταναστών κοντά στο Αγαθονήσι από το ελληνικό Λιμενικό σε συνεργασία με το τουρκικό στις 17 Ιουλίου.
Ιδεολογική χαλαρότητα ή συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας;
Στις προγραμματικές δηλώσεις, ο Γ. Κουμουτσάκος προχώρησε σε γενικόλογες αναφορές περί βελτίωσης των συνθηκών στα ΚΥΤ των νησιών, τα προβλήματα των οποίων χρέωσε ουσιαστικά σε ανεπάρκεια της προηγούμενης κυβέρνησης και "ιδεολογική χαλαρότητα".
Ο ελέφαντας όμως στο δωμάτιο για άλλη μια φορά είναι η συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας του Μαρτίου του 2016 ή αλλιώς η Κοινή Δήλωση Ε.Ε. - Τουρκίας, την οποία και αυτή η κυβέρνηση δεσμεύεται ότι θα εφαρμόσει, και η οποία είναι αυτή που εγκλώβισε χιλιάδες αιτούντες άσυλο στα νησιά του Αιγαίου σε δομές που δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στον υπάρχοντα πληθυσμό με αποτέλεσμα τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης, τις οποίες πρέπει οι πρόσφυγες να υπομείνουν για μήνες μέχρι να πάρουν το πολυπόθητο εισιτήριο για την ενδοχώρα. Γιατί χρειάζονταν μήνες λόγω και ελλείψεων προσωπικού, μεταφραστών, αλλά και της ίδια της λεπτής φύσης της διαδικασίας για να γίνει η πρώτη εξέταση της αίτησης ασύλου αν δεν θέλουμε να μιλάμε για προσχηματικές αποφάσεις και θέλουμε όντως να γίνεται σεβαστό το Διεθνές Δίκαιο.
Την ίδια ώρα, όμως, η Ε.Ε. δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται να μοιραστεί τις ευθύνες αυτές στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, την οποία και η νέα ηγεσία της Μεταναστευτικής Πολιτικής επικαλείται αντικρίζοντας πια την πραγματικότητα της προσφυγιάς.
