Σε αλαλούμ η Ν.Δ. μετά τη θύελλα αντιδράσεων που προκάλεσαν οι δηλώσεις Μητσοτάκη για τη μεταφορά του ΕΝΦΙΑ στους δήμους με ταυτόχρονη περικοπή της τακτικής χρηματοδότησής τους, η οποία προέρχεται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Χθες, η εκπρόσωπος Τύπου της Ν.Δ. Μ. Σπυράκη αναγκάστηκε να δώσει διευκρινίσεις, ισχυριζόμενη ότι, εφ’ όσον μετατραπεί ο ΕΝΦΙΑ από φόρο σε τέλος, θα εισπράττεται από τους δήμους, χωρίς όμως να του προσδίδει ανταποδοτικά χαρακτηριστικά. Την ίδια ώρα, η τελευταία μελέτη του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποδεικνύει ότι η πρόταση Μητσοτάκη ωφελεί περιοχές όπως η Φιλοθέη, η Κηφισιά, η Μύκονος και ο Διόνυσος, αλλά "αποστεώνει" τους Δήμους Αθηναίων, Πειραιά, Καλλιθέας ή Αιγάλεω.
Να σημειωθεί ότι η πρόταση που μετέφερε ο πρόεδρος της Ν.Δ. Κ. Μητσοτάκης είναι αυτή που επανέφεραν κατά περιόδους υψηλόβαθμα στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, τα οποία συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές, όταν επρόκειτο να επέλθουν περικοπές στην τακτική χρηματοδότηση των δήμων, πάντα με το προκάλυμμα του δημοσιονομικά ισορροπημένου μέτρου. Πάντως, το ερώτημα μεταβίβασης του ΕΝΦΙΑ ύψους 2,65 δισ. ευρώ έχει απασχολήσει κατά περιόδους τους δημάρχους με την πλειονότητα να αντιδρούν, καθώς οι περισσότεροι δήμοι δεν έχουν τα χαρακτηριστικά των αστικών και άρα πολύ λίγοι θα ωφελούνταν. Θέση πολλών έμπειρων δημάρχων είναι να διατηρηθούν οι ΚΑΠ, που αντιστοιχούν σε 2,2 δισ. ευρώ. Παράλληλα, είναι θετικοί στην άποψη ο ΕΝΦΙΑ να συνεχίσει να εισπράττεται από το κράτος και να λειτουργεί ως πρόσθετη χρηματοδότηση, η οποία θα μεταφέρεται ως επιχορήγηση για προνοιακές δομές και προνοιακά επιδόματα και άρα ο φόρος να έχει ανταποδοτικά χαρακτηριστικά.
Ποιοι δήμοι ωφελούνται από την πρόταση Μητσοτάκη
Σε αντίθεση με την πρόταση Μητσοτάκη, στην τελευταία μελέτη του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, του επιστημονικού ινστιτούτου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, αποδεικνύεται ότι με βάση την αναλογία του ΕΝΦΙΑ προς τα έσοδα των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) ανά 325 δήμους, οι ανισότητες είναι μεγάλες λόγω της συγκέντρωσης πληθυσμού και άρα των ακινήτων που έχουν υπεραξία. Στην κορυφή των ωφελημένων από την αναλογία των εσόδων από ΕΝΦΙΑ προς τα έσοδα των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ), λόγω των υψηλών αντικειμενικών αξιών και της οικιστικής πυκνότητας, είναι ο Δήμος Φιλοθέης - Ψυχικού όπου ο ΕΝΦΙΑ είναι 531% έναντι των ΚΑΠ. Ακολουθεί ο Δήμος Ραφήνας - Πικερμίου (419%), Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης (404%), Κηφισιάς (347%), Σαρωνικού (322%), Παιανίας (287%), Μυκόνου (279%), Διονύσου (270%), Λουτρακίου - Αγ. Θεοδώρων (267%) και Ύδρας (253%). Στον Δήμο Αθηναίων η αναλογία εσόδων από ΕΝΦΙΑ σε σχέση με τους ΚΑΠ είναι στο 106%, ενώ στον Δήμο Αγίας Βαρβάρας αντιστοιχεί το 79%, στου Πειραιά στο 67%, στη Θεσσαλονίκης το 59%, στην Καλλιθέα στο 44%, στο Αιγάλεω το 26%, ενώ τελευταίος σε κατάταξη δήμος με τη χαμηλότερη απόδοση ΕΝΦΙΑ είναι το Αγαθονήσι με 12%.
Στην ίδια μελέτη, με βάση τον δείκτη “έσοδα ΕΝΦΙΑ προς έσοδα από ΚΑΠ ανά δήμο” περιγράφεται ότι “οι ανισότητες που υπάρχουν μεταξύ των δήμων είναι εντυπωσιακές”. Για παράδειγμα, τα έσοδα του Δήμου Φιλοθέης - Ψυχικού από τον ΕΝΦΙΑ ανά κάτοικο είναι 777 ευρώ, ενώ από τους ΚΑΠ αντιστοιχούν 180 ευρώ ανά κάτοικο. Στο Αγαθονήσι ο λόγος ΕΝΦΙΑ / ΚΑΠ είναι μόλις 12% και απόλυτους αριθμούς τα έσοδα από ΚΑΠ ανέρχονται σε 1.517 ευρώ ανά κάτοικο και τα έσοδα από ΕΝΦΙΑ σε 179 ευρώ ανά κάτοικο.
Πώς κατανέμεται ο ΕΝΦΙΑ ανά τη χώρα
Εξάλλου, τα περισσότερα έσοδα για τον κρατικό κορβανά από τον ΕΝΦΙΑ προέρχονται κυρίως από τους αστικούς δήμους και από τις κατοικίες. Η κατοικία καταλαμβάνει το μερίδιο του 46,5% από το σύνολο του φόρου. Ακολουθούν οι μονοκατοικίες (20%), τα αγροτεμάχια (14%), η επαγγελματική στέγη (11,4%) και τα οικόπεδα (3,7%). Συγκεκριμένα, η μεγαλύτερη κατανομή του ΕΝΦΙΑ με βάση τον πληθυσμό γίνεται σε δήμους άνω των 100.000 κατοίκων που αποδίδουν το 27,2%, εκ του οποίου το 24,2% αντιστοιχεί σε αστικούς δήμους, το 1% σε περιαστικούς δήμους και 2% σε νησιωτικούς.
Το 30,8% του ΕΝΦΙΑ προέρχεται από δήμους με πληθυσμό 50.000 - 100.000 κατοίκους, εκ του οποίου το 28% προέρχεται από αστικούς δήμους, το 1,5% από περιαστικούς και το 1,3% από νησιωτικούς. Το 23,2% του φόρου προέρχεται από δήμους με πληθυσμό 25.000 - 50.000 ευρώ, εκ του οποίου το 10,3% προέρχεται από αστικούς δήμους, το 4,6% από περιαστικούς, το 6,6% από ηπειρωτικούς, και το 1,7% από νησιωτικούς δήμους. Στους δήμους με πληθυσμό από 10.000 έως 25.000 κατοίκους η απόδοση του ΕΝΦΙΑ αντιστοιχεί στο 15,8% του συνόλου του προϋπολογιζόμενου φόρου, με το σημαντικότερο ποσοστό, 13,3%, να προέρχεται από ηπειρωτικούς δήμους.
“Θέλει περικοπές”
Η πρόταση Μητσοτάκη “έρχεται σε μια στιγμή που οι διαθέσιμοι πόροι για τους δήμους το 2018, μέσω Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων και προνοιακών επιδομάτων, ξεπερνούν τα 3 δισ. ευρώ και η απώλεια πόρων που συνεπάγεται θα ξεπεράσει το 1 δισ ευρώ” σχολίασε (ρ/σ ΕΡΑ) ο υπουργός Εσωτερικών Αλ. Χαρίτσης, επικρίνοντας τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης ότι “έχει στόχο να ανατρέψει τη μεγάλη προσπάθεια που κάνει η κυβέρνηση, με αύξηση 5% των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων, για τον εξορθολογισμό της χρηματοδότησης και της αναπτυξιακής ενίσχυσης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που είναι το μεγάλο θύμα των πολιτικών λιτότητας και των Μνημονίων”. Θίγοντας το ζήτημα της συνταγματικότητας ή μη της πρότασης -καθότι ο ΕΝΦΙΑ ως φόρος μπορεί να εισπράττεται μόνο από το κράτος και όχι από τους δήμους-, ο υπουργός έχει ήδη ζητήσει την γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
